ΤΑ ΠΑΝΕΜΟΡΦΑ ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΑ ΧΩΡΙΑ ΤΟΥ ΤΑΫΓΕΤΟΥ.

Ο Ταύγετος όπως και τα;περισσότερα περισσότερα Ελληνικά βουνά κατά το παρελθόν φιλοξένησαν πάρα πολλά χωριά τα οποία τις εποχές εκείνες ήκμασαν και δημιούργησαν

σπουδαίους πολιτισμούς ! Επίσης ιδρύθηκαν μοναστήρια που έπαιξαν σοβαρότατο ρόλο και

στον πολιτισμό αλλά και σον αγώνα του ‘ 21.

Τα περισσότερα από αυτά τα χωριά είναι σπάνιας φυσικής ομορφιάς και είναι κρίμα που δεν έχουν αξιοποιηθεί ως προς την ανάπτυξής τους κυρίως.

Ας δούμε όμως αναλυτικά ποια είναι τα χωριά του Ταϋγέτου από την Δυτική πλευρά του, την πλευρά δηλαδή της Μεσσηνίας. Ξεκινάμε με πρώτο και καλύτερο χωριό την Αρτεμισία.

1.ΑΡΤΕΜΙΣΙΑ = ΤΣΕΡΝΙΤΣΑ ή ΤΖΕΡΝΙΤΖΑ. Στα Σλάβικα σημαίνει περιοχή με πολλές μουριές, που υπήρχαν τότε στην περιοχή. Η Αρτεμισία βρίσκεται σε υψόμετρο 700 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας. Μετά την εφαρμογή του νόμου Καποδίστρια, αποτελεί δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Καλαμάτας με 310 κατοίκους που προκύπτει από την απογραφή του 2001 και 339 κατοίκους στην απογραφή του 1991. Παλιότερα, αποτελούσε ξεχωριστή κοινότητα, η οποία από το 1835 μέχρι το 1912 ανήκε στον Δήμο

Η Αρτεμισία

Αλαγονίας με το όνομα Τσερνίτσα, κατά καιρούς αποτελώντας την έδρα του Δήμου όταν ο Δήμαρχος ήταν από την Τσερνίτσα, εναλλασσόμενη με την Σίτσοβα, με δικαστήριο, ληξιαρχείο, αστυνομία και πολλά πανδοχεία. Τα έξι χωριά που αποτελούσαν τον τέως δήμο Αλαγονίας ήταν τα εξής: Αλαγονία Καλαμάτας, Σίτσοβα, Αρτεμισία, Τσερνίτσα, Καρβέλι / Κουτσαβά, Λαδά / Κουτσαβά , Νέδουσα / Μεγάλη Αναστάσοβα, Πηγές / Μικρή Αναστάσοβα

Η Αρτεμισία είναι χτισμένη στην θέση της αρχαίας Δενθαλιάτιδας με αξιόλογα ιστορικά μνημεία, όπως ο Ναός της Λιμνάτιδας Αρτέμιδας στο Βόλιμνο, το μοναστήρι του Μελέ με το ομώνυμο Κάστρο και η Κάτω Χώρα. Το μοναστήρι του Μελέ στέγασε τη Μεσαιωνική Σχολή Μελέ και τα Εκπαιδευτήρια του εθνικού ευεργέτη Πέτρου Δημάκη, ο οποίος έφτασε στην περιοχή από το εξωτερικό το 1854 και στα ιδρύματα του οποίου μαθήτευσαν αξιόλογα μέλη της διοίκησης της αναπτυσσόμενης μετά την απελευθέρωση Καλαμάτας. Η Αρτεμισία είναι το μεγαλύτερο χωριό σε γεωγραφική έκταση μαζί με τα χωράφια σιταριού του Πέρα, της Ρογκοζωνίτσας και του Βόλιμνου, καλύπτοντας έκταση 38.797 στρεμμάτων, λίγο μικρότερη από αυτή της Καλαμάτας και σχεδόν διπλάσια των άλλων χωριών. Βρίσκεται στο κεντρικότερο σημείο του δήμου, περιτριγυρισμένη από τα άλλα πέντε χωριά. Το όνομά της μετά την κάθοδο των Σλάβων έγινε Τσερνίτσα,  αφού

ΑΣΦΑΛΕΙΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΣΑΣ. ΑΤΕ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ
ΓΡΑΦΕΙΟ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ 

είχε αναπτυγμένη σηροτροφία, και η παλιότερη θέση της ήταν στην Κάτω Χώρα, θέση της αρχαίας Δενθαλιάτιδας, στην οποία σήμερα βρίσκουμε μόνον κήπους και ερείπια. Τα κτίσματα της ιστορικής Μονής του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στο Μελέ απέχουν 800 μέτρα ασφαλτοστρωμένου δρόμου από το χωριό, όπου υπάρχουν ερείπια από τη Μεσαιωνική σχολή Μελέ και τα Δημάκεια Εκπαιδευτήρια, στα οποία δίδαξαν σπουδαίοι καθηγητές και ιεράρχες και φοίτησαν μεγάλα ονόματα όπως ο Μπενάκης, ο Μελετόπουλος κ.ά. Κατάλοιπο εκείνων των εκπαιδευτηρίων είναι το σημερινό σχολείο της Αρτεμισίας, στο οποίο πλέον δε φοιτούν μαθητές και χρησιμοποιείται για διάφορες εκδηλώσεις.

 Στην Αρτεμισία βρίσκονται επίσης δύο ενδιαφέροντες ναοί: ο ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου, του τύπου του ελεύθερου σταυρού με οκτάπλευρο τρούλο, στον οποίο σώζονται τοιχογραφίες του 1713 (στον κυρίως ναό και στο νάρθηκα) και του 1704 (στο τέμπλο), καθώς και η μονόκλιτη ξυλόστεγη βασιλική της Υπαπαντής του Σωτήρος (1858).

Σήμερα Διοικητικά η Αρτεμισία είναι Δδ του Καλλικρατικού Δήμου Καλαμάτας.                                                                                                                                                     2. ΑΛΑΓΟΝΙΑ. (ΣΙΤΣΟΒΑ)

Η Αλαγονία ανέκαθεν απετέλεσε το καιφαλοχώρι των εξι χωριών της περιοχής που κατά την Τουρκοκρατία ήταν γνωστά ως Πισινά χωριά όπως προκύπτει από την απογραφή του 2001 έχει έκταση 22.093 στρέμματα. Το 1829 είχε 906 κατοίκους (188 οικογένειες).Το 1928 είχε πληθυσμό 941 κατοίκους, το 1940 είχε 1029, το 1951 είχε 940, το 1981 είχε 335, το 1991 είχε 410 κατοίκους εκ των οποίων 330 στην Αλαγονία και 80 στον

Καταράχτης στην Αλαγονία

οικισμό Μαχαλάς. Με τον Νόμο Καποδίστρια, η Αλαγονία γίνεται δημοτικό διαμέρισμα και οι κάτοικοι μειώνονται ακόμα περισσότερο σε 289 στην Αλαγονία, ενώ στον Μαχαλά παραμένουν 71 (πραγματικοί πληθυσμοί, απογραφή 2001).

Κατά την παλαιότερη διοικητική διαίρεση, ο τέως Δήμος Αλαγονίας υπαγόταν στη Λακωνία. Από το 1837 απετέλεσε δήμο, της επαρχίας των Καλαμών, με έδρα άλλοτε τη Σίτσοβα (σήμερα Αλγονια) και άλλοτε την Τσερνίτσα (σήμερα Αρτεμισία).

Η Αλαγονία είναι γενέτειρα του Οικουμενικού Πατριάρχη Πελεκάση. Ο Δήμος Αλαγονίας και στη συνέχεια η κοινότητα Αλαγονίας, πήραν το όνομα αυτό από την αρχαία πόλη Αλαγονία παρόλο που η σημερινή θέση της δεν ταυτίζεται με εκείνη της αρχαίας πόλης.

Βρίσκεται σε υψόμετρο 750 μ. Στη περιοχή αυτή υπήρχε μεγάλη παραγωγή  πατάτας, λάδι, κάστανα, καρύδια, κεράσια, οπωρικά και ξυλεία. Στο 23ο χιλιόμετρο της εθνικής οδού Καλαμάτας - Σπάρτης και στο ύψος του χωριου Αρτεμισία Καλαμάτας στρίβουμε αριστερά. Ο δρόμος είναι ασφαλτοστρωμένος. Στα 2 χλμ. συναντάμε το χωριό Πηγές (Μικρή Αναστάσοβα) και μετά 3 χλμ. φθάνουμε στην Αλαγονία. Είναι χτισμένη αμφιθεατρικά στην καταπράσινη πλαγιά.

Σήμερα, διοικητικά υπάγεται στον Καλλικρατικό Δήμο Καλαμάτας.

3. ΑΛΤΟΜΙΡΑ. Τα Αλτομιρά βρίσκονται στο12ο χιλιόμετρο του δρόμου Κάμπου-Καλαμάτας, σε ανηφορικό δρόμο προς το Ταΰγετο, αμφιθεατρικά κτισμένα σε μια βουνοπλαγιά. Αποτελoύσε Δημοτικό Διαμέρισμα του τ. Δήμου Αβίας, αφού σήμερα ανήκει στο Δήμο Δυτικής Μάνης.. Σύμφωνα με τοπική παράδοση το χωριό οφείλει το όνομά του σε κάποιο ληστή ή φυγάδα, που ονομαζόταν Αλτόμορος και είχε καταφύγει στην περιοχή. Το ορεινό του έδαφος αποτελούσε καταφύγιο των κλεφτών επί Τουρκοκρατίας και ανήκε στην καπετανία και εξαρχία της Ζαρνάτας. Στη περιοχή υπάρχει παλιό λιθόστρωτο μονοπάτι που άρχιζε στο Κάμπο με προορισμό το Μυστρά.

Αλτομιρά

Ενδιάμεσα είναι το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου, της Μαρβίνιτσας, τα Αλτομιρά και τα Πηγάδια. Η περιοχή αυτή ήταν υπό τον έλεγχο των Καπετανάκηδων, που είχαν έδρα τη Τρικότσοβα, όπου υπάρχει ερειπωμένο φρουριακό συγκρότημα. Οι Αλτομιριανοί έλαβαν μέρος στη μάχη της Βέργας εναντίον του Ιμπραήμ στις 22 Ιουνίου 1826. Ο παλαίμαχος αγωνιστής της Βέργας γιατρός Α. Μαυρογένης γράφει για τη συμμετοχή των Αλτομιριανών στη μάχη κατά του Ιμπραήμ: «Οι Καπετανάκαι κυρίως δια των γενναίων Σελιτσιάνων, Αλτομιριανών και άλλων Αβιατών έκτισαν την Βέργαν…και κατέλαβαν τα επικινδυνώτερα σημεία». Το χωριό είναι ακατοίκητο, παρ’ όλο που στην πρόσφατη απογραφή απογράφησαν 92 κάτοικοι. Μερικοί κτηνοτρόφοι παραμένουν μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου και κατόπιν κατεβαίνουν χαμηλότερα σε άλλα χωριά για να ξεχειμωνιάσουν και επανέρχονται την Άνοιξη.

Τα Αλτομιρά έχουν παλιά πέτρινα σπίτια εξαίρετα δείγματα της Μανιάτικης αρχιτεκτονικής, εκ των οποίων αρκετά έχουν αναπαλαιωθεί. Το 1999 κηρύχθηκε διατηρητέος οικισμός από το Υπουργείο Πολιτισμού. Έχει εκκλησίες με θαυμάσιες τοιχογραφίες, ενώ ονομαστό είναι το διπλό πέτρινο γεφύρι στο Μπίλιοβο, στο φαράγγι του Ριντόμου.
Πηγή www.mani.org.gr                                                                                          4. ΑΜΦΕΙΑ = ΓΑΡΔΙΚΙ. Η Άμφεια (Γαρδίκι) με πληθυσμό 659 κατοίκους είναι χωρισμένη σε δύο οικισμούς , την Άνω και την  Κάτω Άμφεια. Ανάμεσα στα Βυζαντινά Μνημεία της Αμφείας, σώζεται ο Ιερός Ναός του Αγ. Ιωάννη του Προδρόμου Γαρδικίου, κτίσμα του 13ου αιώνα σε

Το ιερό στη σπηλία των Αγ. Αναργύρων.

σχήμα εγγεγραμμένου σταυρού με δωδεκάπλευρο τρούλο. Δύο χιλιόμετρα νότια από τη Μονή Γαρδικίου βρίσκεται σε σπηλιά, «το ναύδριο των Αγ. Αναργύρων». Στο βάθος της σπηλιάς είναι το Ιερό Βήμα με χτιστό αγιογραφημένο τέμπλο.                                                                                    Η περιοχή επίσης έχει μακρόχρονη παράδοση στην καλλιέργεια ελαιόδεντρων και την παραγωγή εξαιρετικής ποιότητας ελαιολάδου.                                                                                                                                            Η λέξη Γαρδίκι που είναι το παλιό όνομα του ψωριού, προέρχεται από τη Σλάβικη λέξη ΓΑΡΔ που σημαίνει ξηρός τόπος. Αντίθετα  το όνομα ΑΜΦΕΙΑ  το πήρε από την  ΑΡΧΑΙΑ ΑΜΦΕΙΑ. Όπου κατά την παράδοση  σε χρόνο που μέχρι τώρα δεν έχει προσδιοριστεί ήκμασε στην περιοχή δυτικά του Ακόβου και σε απόσταση 6 χλμ. Στην ευρύτερη περιοχή της Κλόγκοβας. Η Κλόγκοβα ήταν η περιοχή από την  οποία προέρχονται οι πρώτοι κάτοικοι της Άμφειας.                                                                                          Το Γαρδίκι ανήκε στον τέως Δήμο Θουρίας, ενώ σήμερα ανήκει στο νέο Δήμο Καλαμάτας και ο πληθυσμός της είναι 240 κάτοικοι.

5. ΑΜΦΕΙΑ (ΑΝΩ) = ΑΝΩ ΓΑΡΔΙΚΙ. Λίγο πιο πάνω από την Άμφεια στο δρόμο που μας οδηγεί προς το Δυράχι, συναντάμε την Άνω Άμφεια ή Άνω Γαρδίκι στο οποίο στην απογραφή του 2011βρέθηκαν 314 κάτοικοι.

6. ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ = ΝΕΡΙΝΤΑ. Είναι ένας από τους οικισμούς των Γαϊτσών που αποτελούσαν την ομώνυμη πρώην κοινότητα και μετέπειτα Δήμο Αβίας. Σήμερα ο οικισμός αυτός, που είναι πλοησίον του υπέροχου φαραγιού του Ριντόμου, ανήκει στο Δήμο Δυτικής Μάνης.

7.ΑΡΑΧΟΒΑ. Ένα πολύ μικρό χωριό (οικισμός) στην περιοχή του Ελαιοχωρίου πριν τη Μονή Δημιόβης. Ανήκει στο Δήμο Καλαμάτας και έχει 33 κατοίκους.

8.ΒΟΡΕΙΟ = ΜΠΡΙΝΤΑ. Ένας ακόμα οικισμός που αποτελούσε την πρώην κοινότητα Γαϊτσές που σήμερα ανήκει στο Δήμο Δυτ. Μάνης. Βρίσκεται πλησίον του Κάμπου που αποτελούσε την έδρα του πρώην Δήμου Αβίας. Διοικητικά σήμερα υπάγεται στο Δήμο Δυτικής Μάνης.
9. ΓΙΑΤΡΕΪΚΑ. Μανιάτικος οικισμός σε υψόμετρο 720 μέτρα.  Οι κάτοικοι ήταν απόγονοι της οικογένειας των Μεδίκων ή Ιατρών γι' αυτό και ο οικισμός ονομάστηκε Γιατρεϊκα. Οι Μέδικοι ήρθαν από διάφορα μέρη της ανατολικής Μάνης (Οίτυλο). Σήμερα ζουν μόνιμα 7 άτομα στον οικισμό. Πηγή : www.lefktro.gov.gr

10.ΕΛΑΙΟΧΩΡΙ = ΓΙΑΝΝΙΤΣΑ. Το Ελαιοχώρι βρίσκεται ανατολικά σε σχέση με την Καλαμάτα σκαρφαλωμένο στις πλαγιές του δυτικού Ταϋγέτου στο "Καλάθι". Το

Τα ερείπια του Πύργου Ρήγα στο Ελαιοχώρι

Ελαιοχώρι, βρίσκεται στη βορεινή πλαγιά λόφου, στο μέρος που ήταν κτισμένη η αρχαία πόλη Καλάμαι. Ο λόφος προστάτευε την πόλη από την θέα των πειρατών από το λιμάνι της Καλαμάτας, ενώ από την κορυφή του φαίνεται ο Μεσσηνιακός κόλπος, απέναντι το Πεταλίδι και η Κορώνη ενώ μπροστά του απλώνεται η Μεσσηνική πεδιάδα (η "Μακαρία" όπως την ονόμαζαν οι αρχαίοι Έλληνες).

11.ΕΜΙΑΛΟΙ. Οικισμός του Ταϋγέτου με 10 κατοίκους που ανήκει στο χωριό Καρβέλι.

Εμιαλοί

12. ΖΑΧΑΡΙΑ = ΛΙΜΠΟΧΟΒΟ. Μανιατοχώρι ή καλύτερα Μανιάτικος οικισμός της πρώην κοινότητας Τσέρια, σε υψόμετρο 680 μ.η οποία σήμερα ανήκει στον Δήμο Δυτικής Μάνης που έχει έδρα την Καρδαμύλη. Εδώ είναι και το Δημοτικό Σχολείο που ιδρύθηκε στις 11-12-1859 και έκλεισε, ελλείψει μαθητών, το 1981. Στο συνοικισμό δεσπόζει ο Πύργος του Κουκέα που  κτίστηκε το 1800 και είναι γνωστός ως Πύργος του Ζαχαριά επειδή μέσα σε αυτόν δολοφονήθηκε το 1805 ο αρματολός Ζαχαριάς Μπαρμπιτσιώτης. Μόνιμοι κάτοικοι σήμερα 4.

13. ΘΕΟΤΟΚΟΣ. Η Θεοτόκος είναι ένας μικρός οικισμός της Αρτεμισίας που βρίσκεται λίγο πριν την Αρτεμισία. Είναι γνωστός ο οικισμός από το ταβερνάκι που είναι πάνω στο δρόμο Καλαμάτας – Σπάρτης, καθώς επίσης και την πηγή που αναβλίζει παφωμένο καθαρό πόσιμο νερό χειμώνα καλοκαίρι.

14. ΚΑΡΥΟΒΟΥΝΙ = ΑΡΑΧΩΒΑ. Η Αράχοβα της Δυτικής Μάνης που αποτελούσε Δημοτικό Διαμέρισμα του τέως Δήμου Λεύκτρου του σημερινού Δήμου Δυτικής Μάνης. μαζί με τον οικισμό Δρυόπη. Είναι ένα από τα ορεινά χωριά της περιοχής Λεύκτρου και βρίσκεται 55χιλ. νότια της Καλαμάτας και 10 χιλ. ανατολικά της Στούπας. Είναι

Το Καρυβούνι - Αράχωβα

αμφιθεατρικά κτισμένο ανάμεσα σε δυο πλαγιές που σχηματίζουν ρέμα, σε υψόμετρο 500 μ. και διακρίνουμε τον ερειπωμένο πύργο του Γουδέλη και τις εκκλησίες του Αγίου Γεωργίου, του Προφήτη Ηλία, της Παναγίας της Γιάτρισσας. Ο ποιητής Νικήτας Νιφάκος (1748-1818) στα στιχουργήματά του για τα χωριά της Μάνης γράφει για το Καρυοβούνι: 

                                             "Να έλθω στην Αράχωβα

                                              την πολυξακουσμένη
                                              που μες στο στενολάγκαδο
                                              ευρίσκεται κτισμένη"

15. ΚΑΣΤΑΝΙΑ Η Καστάνια ή Καστανέα ή Μεγάλη Καστάνια είναι ορεινό χωριό του νομού Μεσσηνίας και ανήκε στο δημοτικό διαμέρισμα του δήμου Λεύκτρου, ενώ σήμερα ανήκει στο Δήμο Δυτικής Μεσσηνίας. Το χωριό βρίσκεται σε υψόμετρο 700 μέτρων στους

Μανιάτικος Πύργος στην πανέμορφη Καστάνια.

πρόποδες του Ταϋγέτου από την πλευρά της Μεσσηνίας και ανήκει στην περιοχή της ιστορικής Μάνης, ενίσχυσε την επανάσταση του '21 με τετρακόσιους άντρες (τετρακόσια όπλα όπως αναφέρεται σε ορισμένα βιβλία) ενώ στον πύργο του Δουράκη, που υπάρχει στο χωριό έχει μείνει και ο οπλαρχηγός Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Στο χωριό υπάρχουν αρκετές εκκλησίες του 14ου αιώνα και η μία από τις δύο διώροφες χριστιανικές εκκλησίες της Ευρώπης. Προστάτης του χωριού είναι η Παναγία και γιορτάζει στις 15 Αυγούστου με δοξολογία και πανηγύρι έμπροσθεν της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην πλατεία του χωριού. Το χωριό είναι προορισμός δροσιάς τους καλοκαιρινούς μήνες και κυνηγιού το χειμώνα.

16. ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ = ΚΟΨΟΛΑΙΜΕΪΚΑ. υψόμετρο 630 μέτρα
Μόνιμοι κάτοικοι σήμερα 14. Σε αγκωνάρι του σπιτιού του Ηλία Ευσ. Ταβουλαρέα υπάρχει χρονολογία 1745 άρα ο συνοικισμός άρχισε να κτίζεται το δεύτερο τέταρτο του 17ου αιώνα. Το 1960 ο συνοικισμός μετονομάστηκε σε Καταφύγιο επειδή στην Νότιο Δυτική άκρη λίγο πιο κάτω στο γκρεμό υπάρχουν σπηλιές που ονομάζονται "Καταφύγ(γ)ια" επειδή εκεί κατέφευγαν για να κρυφτούν οι κάτοικοι φοβούμενοι τους Πειρατές. Πηγή www.lefktro.gov.gr

17. ΚΑΡΒΕΛΙ =ΚΟΥΤΣΑΒΑ ΚΑΡΒΕΛΙ. Το Καρβέλι ή παλιότερα Κουτσαβά Καρβέλι είναι ένα από τα χωριά του δυτικού Ταϋγέτου που μετά το Νόμο Καποδίστρια, έχει χαρακτηριστεί Δημοτικό διαμέρισμα της Καλαμάτας στον Νομό Μεσσηνίας. Παλαιότερα αποτελούσε αυτόνομη κοινότητα και ακόμα πιο παλιά χωριό του τέως Δήμου Αλαγονίας

Το Καρβέλι στον Ταύγετο

με το όνομα Κουτζαβά Καρβέλι. Σε απόσταση 1,5 χιλιόμετρο από το Καρβέλι με τις παραδοσιακές βρύσες, βρίσκεται το περίφημο Μοναστήρι της Σιδερόπορτας, το οποίο μαζί με τα άλλα μοναστήρια (Μαρδάκι, Μελέ και Βελανιδιά, αποτέλεσαν φωτεινούς φάρους της πορείας του ελληνισμού. Ανάμεσα στο Καρβέλι και στον Λαδά, σε μια τοποθεσία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, βρίσκεται ένα μεγάλο μονότοξο γεφύρι, που χρονολογείται στους προεπαναστατικούς χρόνους.

18.  ΚΑΤΩ ΚΑΡΒΕΛΙ =ΧΑΝΑΚΙΑ Το Κάτω Καρβέλι ή παλιότερα Χανάκια είναι ένα από τα χωριά του δυτικού Ταϋγέτου που μετά το Νόμο Καποδίστρια, ανήκει στο Δημοτικό διαμέρισμα του Καρβελίου στον Νομό Μεσσηνίας. Σήμερα ανήκει στο Δήμο Καλαμάτας. Βρίσκεται βόρει- ανατολικά της Καλαμάτας κρυμμένο πίσω από λόφο, όπως και τα χωριά Ελαιοχώρι και Κουταλά και πάνω από τον λόφο, όπου πρόσφατα έχουν κάνει εκκλησία του Προφήτη Ηλία και χώρο πανηγυριού, βλέπει ολόκληρο τον Μεσσηνιακό κόλπο και την Μεσσηνιακή Πεδιάδα. Ανατολικά εφάπτεται με τις άκρες του Ελαιοχωρίου και Νοτιο-Δυτικά μέχρι τον δρόμο Καλαμάτας - Σπάρτης και τον ποταμό Νέδοντα.Παλαιότερα αποτελούσε αυτόνομη κοινότητα και ακόμα πιο παλιά ανήκε στο Κουτσαβά Καρβέλι. Στο χωριό υπάρχει παλιά εκκλησία και παλιά αρχοντικά. Στο χωριό ανήκει και το ιστορικό εκκλησάκι Άγιος Σώστης που βρίσκεται στο τελευταίο σημείο της διαδρομής που φαίνεται η Καλαμάτα πριν μπούμε στα Διπόταμα και στον Ταΰγετο. 

19. ΚΕΝΤΡΙΚΟΝ = ΜΠΙΛΙΟΒΑ Είναι χωριό της Μεσσηνιακής Μάνης πλησίον του Κάμπου Αβίας της Δυτικής Μάνης. Εκεί μπορεί κανείς να περπατήσει στο απολαυστικό μονοπάτι της Μπίλιοβας. μαζί με τους οικισμούς Βόρειο (ή Μπρίντα), Ανατολικό (ή Νερίντα) και η Χώρα, αποτελούσε κοινότητα και σήμερα αποτελεί Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Αβίας. Είναι σε οχυρή θέση που το 17ο αιώνα γνώρισε καταστροφές από τους Τούρκους. Έχει αξιόλογους ναούς, όπως του Αγίου Νικολάου (14ου αι.), Προφήτη Ηλία και Παναγίας Χελμού. Από εδώ είναι ο αγιογράφος Χαϊδεμένος που το 1752 τοιχογράφησε τον Άγιο Νικήτα στους Άνω Δολούς. Δίπλα από το Κέντρο παρατηρούμε το υπέροχο φαράγγι του Ριντόμου.

20. ΚΟΥΤΑΛΑ = ΚΑΟΥΤΑΛΑΣ. Ένα χωριό της Καλαμάτας σκαρφαλωμένο στις πλαγιές του Δυτικού Ταϋγέτου. Με την απογραφή του 2001 είχε 18 κατοίκους.                                            

Θέση. Βρίσκεται βόρεια σε σχέση με την Καλαμάτα, σκαρφαλωμένο στις πλαγιές που χαρακτηρίζοντα Δυτικός Ταΰγετος. Χτίστηκε στο βορεινό μέρος λόφου, ο οποίος προστάτευε το χωριό από την θέα προς το λιμάνι της Καλαμάτας για να μην φαίνεται από τους πειρατές, ενώ από την κορυφή του φαίνεται ο ολόκληρος ο Μεσσηνιακός κόλπος και η Μεσσηνική πεδιάδα. Με τον ίδιο τρόπο (πίσω από αντίστοιχο λόφο) είναι χτισμένα και άλλα χωριά της Καλαμάτας, όπως Κάτω Καρβέλι, Ελαιοχώρι κλπ. Βορειοανατολικά του βρίσκονται οι ορεινές αγροτικές περιοχές που ανήκουν στο δ.Δ της Αρτεμισίας με το όνομα Ρογκοζωνίτσα και Βόλιμνος. Ανατολικά φθένει με την περιοχή της Βελανιδιάς, νότια με την περιοχή του Προφήτη Ηλία και δυτικά με το Ασπρόχωμα και την Θουρία.
Ιστορία. Η ιστορία του συνδέεται με την ιστορία των χωριών της Αλαγονίας και ιδιαίτερα της Αρτεμισίας και της Βελανιδιάς, με τις οποίες είχε ιδιαίτερη επαφή, αφού η οπτική του επαφή με την Καλαμάτα και το Κάστρο, είναι καταπληκτική.
Διαδρομή. Η διαδρομή από την Καλαμάτα σήμερα γίνεται με ασφαλτοστρωμένο δρόμο, ο οποίος περανά από την περιοχή του Προφήτη Ηλία και φθάνουμε στο χωριό, ενώ θαυμάζουμε προς την Καλαμάτα, τον κάμπο και την θάλλασα με αεροπορική θέα.

Πηγή : www.hellenica.de

21. ΛΑΔΑ = ΚΟΥΤΣΑΒΑ ΛΑΔΑ. Το Λαδά ή παλιότερα Κουτσαβά Λαδά είναι ένα από τα χωριά του δυτικού Ταϋγέτου που μετά το Νόμο Καποδίστρια, έχει χαρακτηριστεί Δημοτικό διαμέρισμα της Καλαμάτας στον Νομό Μεσσηνίας. Βρίσκεται στους βοριοδυτικούς πρόποδες του Ταϋγέτου σε υψόμετρο 680 μέτρα πάνω από το επίπεδο της

Η εκκλησία στου Λαδά

θάλασσας, 4 χιλιόμετρα μετά και απέναντι από το Καρβέλι στην πλαγιά του Λυκούριου ή Βουνού του Αγιώργη, πάνω στο οποίο βρίσκεται και ο Κουτσαβίτικος Αγιάννης. Πίσω ακριβώς από του Λαδά βρίσκεται η Αρτεμισία πρώην Τσερνίτσα και παλιότερα Δενθαλιάτιδα και πέραν αυτής οι Πηγές, η Αλαγονία και η Νέδουσα. Ανατολικά φθάνει μέχρι την κορυφή του Ταϋγέτου και Δυτικά μέχρι το ποτάμι της Καλαμάτας τον Νέδοντα.                                                                                                        Παλαιότερα αποτελούσε αυτόνομη κοινότητα και ακόμα πιο παλιά χωριό του τέως Δήμου Αλαγονίας με το όνομα Κουτζαβά Λαδά. Καθώς λέγεται, το όνομάτου το πήρε από το Σπαρτιάτη Ολυμπιονίκη Λάδα, ο οποίος κατά την επιστροφή του από την Ολυμπία πέθανε στον δρόμο προς την Σπάρτη και ετάφη εκεί. Τον τάφο του τον βρήκε ο Παυσανίας και τον αναφέρει στις περιηγήσεις του.

22. ΛΕΦΤΙΝΙ = ΠΑΛΑΙΟ. Οικισμός της πρώην κοινότητας Τσέρια του σημερινού Δήμου Δυτικής Μάνης. Το υψόμετρο  του οικισμού είναι 650 μέτρα
Σύμφωνα με τον Γάλλο μεσαιωνοδίφη Bucon, το 16ο αιώνα το Lentini (Λεπτίνιον-Λεπτίνι) ήταν ένα από τα 8 χωριά της Καπετανίας Ανδρούβιστας (σημερινό Ξωχώρι). Στις αρχές του 17ου αιώνα το Λεφτίνι είχε 40 οικογένειες. Το παλαιό Λεφτίνι ήταν κτισμένο περί τα1000 μέτρα βορειότερα του σημερινού. Σήμερα υπάρχουν μερικά ερείπια που μαρτυρούν την ύπαρξη σπιτιών στην τοποθεσία Κάτω Χώρα. Στην τοποθεσία Αϊ Βασίλης υπάρχουν δύο λιθάρια πρωτόγονου ελαιοτριβείου διαμέτρου 0,95μ. και πάχους 0,25 μια τοποθεσία ονομάζεται "Καμίνια" γιατί εκεί φαίνεται ότι υπήρχαν Καμίνια για το ψήσιμο των κεραμιδιών. Σήμερα βρίσκονται μερικά στις σκεπές παλαιών σπιτιών. Το Λεφτίνι σαν χωριό εγκαταλείφθηκε σε άγνωστη εποχή από τους κατοίκους του εξ' αιτίας καταστροφής των σπιτιών από εχθρικές επιδρομές είτε από ασθένειες επειδή η περιοχή εμαστίζετο από ελονοσία διότι υπήρχαν έλη. Λίγοι κάτοικοι έκτισαν νοτιότερα 1.000 μέτρατο σημερινό συνοικισμό. Μόνιμοι κάτοικοι σήμερα είναι 5 άτομα. Πηγή : www.lefktro.gov.gr

23. ΜΑΧΑΛΑΣ. Οικισμός του Δ.δ. Αλαγονίας του Δήμου Καλαμάτας που βρίσκεται στα χωριά του Ταϋγέτου. Ο οικισμός αυτός με την απογραφή του 2001 είχε 71 κατοίκους.

24. ΜΕΝΙΝΑ. Είναι ημιορινός οικισμός της Καλαμάτας σε υψόμετρο 316 μ. με θέα το Μεσσηνιακό κόλπο. Στην απογραφή του 2001 είχε 18 κατοίκους.

25. MHΛΙΑ. Μέσα σε ένα καταπράσινο φυσικό περιβάλλον, η Μηλιά, με τις κρυσταλλοστάλαχτες ρεματιές της, το αρμονικό δέσιμο της θαμνόφυτης βλάστησης, με το ασημόχρωμο του λιόφυλλου και το αυτοφυές υψίκορμο σφεντάμι -μόνου αειθαλούς ελληνικού είδους- αποτελεί νότα υψηλού επιπέδου, αισθητικής ικανοποίησης για τον επισκέπτη. Τη ζωγραφιά της συμπληρώνουν τα αναπαλαιωμένα κεραμοσκέπαστα παραδοσιακά σπίτια με ξέχωρο διάκοσμο, τις επιβλητικές εκκλησιές της και το μεγαλόπρεπο καμπαναριό της -μοναδικό στην περιφέρεια- που φαντάζει να ανηφορίζει στα αρχέγονα βράχια του Πενταδάκτυλου Ταλετού, σε έφεση προσέγγισης με το Θείο.

Η Μηλέα, γνωστή μας ως Μηλιά, πριν από την εφαρμογή του σχεδίου «Καποδίστριας» (Ν. 2539/4/12/97) ήταν έδρα ομώνυμης Κοινότητας (Β.Δ. 31-8-1912 και διορθωτικό Β.Δ. 20-9-1913). Σήμερα η Μηλιά είναι ένα από τα 19 Δημοτικά Διαμερίσματα του τέως Δήμου Λεύκτρου και νυν Δήμου Δυτικής Μάνης,- Επαρχίας Καλαμάτας Ν. Μεσσηνίας, με έδρα την Καρδαμύλη.                                                                                              Βρίσκεται στη δυτική πλευρά της οροσειράς του Ταϋγέτου, σε υψόμετρο 550 μ. και μεταξύ προβούνων, στην κορυφή των οποίων και ακριβώς πάνω από το χωριό, είναι κτισμένη σε ένα μικρό οροπέδιο, σε υψόμετρο 1000 μ. η Μονή της «Παναγίας της Γιάτρισσας». Το πότε ακριβώς χτίστηκε μας είναι άγνωστο. Κατά την παράδοση, στην τοποθεσία αυτή υπήρχε στους αρχαίους χρόνους ναός της θεάς Αθηνάς διακονούμενος από πολλούς ιερείς. Ένας από αυτούς, ο Βρασίδας, το 382 μ.Χ. επισκέφθηκε την εκχριστιανισθείσα, εν τω μεταξύ, Πάτρα όπου κατηχήθηκε στον Χριστιανισμό και μετονομάστηκε Βιτάλιος. Όταν επέστρεψε, μύησε και τους άλλους ιερείς στον χριστιανισμό και από κοινού, κήρυξαν στα γύρω χωριά την Χριστιανική θρησκεία, αφιέρωσαν δε τον ναό στη Γένεση της Παναγίας, που γιορτάζεται στις 8 του Σεπτέμβρη. Η Μηλιά αποτελούσε το μέσον μιας εκ των διαδρομών της Αρχαίας Σπάρτης προς τα Μεσσηνιακά παράλια και ήταν βασικός σταθμός ανάπαυλας της διήμερης πορείας που ακολουθούσαν οι ταξιδιώτες. Η Μηλιά μέχρι το 1937, ως Κοινότητα του τέως Δήμου Λεύκτρου, ανήκε στο Νομό Λακωνίας. Έκτοτε οι τρεις τέως Δήμοι Λεύκτρου, Καρδαμύλης και Αβίας μεταφέρθηκαν, διοικητικώς, στο Ν. Μεσσηνίας (Α.Ν. 1026/24-12-1937). Εκκλησιαστικώς όμως εξακολουθεί (όπως και οι παραπάνω Δήμοι) να υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Γυθείου και Οιτύλου. Η Μηλιά γεωγραφικά αποτελεί περιοχή της Έξω Μάνης η οποία αρχίζει από το Οίτυλο και φθάνει μέχρι τη Βέργα του Αλμυρού (2 χλμ. πριν από την Καλαμάτα). Τον διαχωριστικό αυτόν καθορισμό αναφέρει ο ποιητής Νικήτας Νηφάκης στην έμμετρη ιστορία του για τη Μάνη:                                                                                                                               "Το μέρος τ’ ανατολικό λέγεται Κάτω Μάνη
τα άλλα δύο τα δυτικά Έξω και Μέσα Μάνη"          

 26. ΝΕΔΟΥΣΑ = ΜΕΓΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΟΒΑ Η Νέδουσα είναι ένα χωριό στον Ταϋγετο, πνιγμένο στο πράσινο, σε απόσταση 19 χιλιομέτρων από την Καλαμάτα. Ανήκει στο Δήμο Καλαμάτας και στην εποχή των Καποδιστριακών Δήμων και τώρα στον τωρινή

Καταράχτης Νέδουσα

εποχή του Καλλικρατικού Δήμου Καλαμάτας. Στη Νέδουσα γεννήθηκε ο ήρωας του 1821

Νικήτας Σταματόπουλος, γνωστός ως Νικηταράς. Τρία χιλιόμετρα από το χωριό βρίσκεται η ιστορική Μονή Μαρδακίου που χτίστηκε το 1504.

Κάθε χρόνο την Καθαρή Δευτέρα, γίνεται το Καρναβάλι. Πρόκειται για ένα αυθεντικό αγροτικό δρώμενο παρεμφερές με αυτά που τελούνται κάθε χρόνο την ίδια περίοδο στη Βόρεια Ελλάδα. Το αγροτικό καρναβάλι της Νέδουσας είναι ένα είδος "λαϊκού θεάτρου" και αποτελείται από μια σειρά πράξεων, τις οποίες "πράττει" ένας όμιλος μεταμφιεσμένων, και έχει πρωταρχικό σκοπό την εξασφάλιση της ευετηρίας (καλοχρονιάς) και της γονιμότητας 

27. ΠΕΡΙΒΟΛΑΚΙΑ. Μικρό χωριό της πρώην κοινότητας ελαιοχωρίου του σημερινού Δήμου Καλαμάτας στις πλαγιές του Ταϋγέτου, όπου ζουν 205 κάτοικοι. Είναι ένα χωριό στο οποίο οι κάτοικοι ασχολούνται με αγροτικές εργασίες.

28. ΠΗΓΑΔΙΑ ΤΑΫΓΕΤΟΥ. Ένα όμορφο χωριό του Ταϋγέτου όπου σήμερα είναι ακατοίκητο

29. ΠΗΓΕΣ ΤΑΫΓΕΤΟΥ = ΜΙΚΡΗ ΑΝΑΣΤΑΣΟΒΑ. Είναι ένα ορεινό χωριό του Δυτικού

Πηγές

Ταϋγέτου, το οποίο διοικητικά υπάγεται στο Δήμο Καλαμάτας.

30. ΠΟΛΙΑΝΗ. Το χωριό του Ήρωα του 1821 Γρηγόριου Δικαίου (Παπαφλέσα). Βρίσκεται στα ορεινά της Θουρίας, 21 χλμ από την Μεσσηνιακή πρωτεύουσα σε υψόμετρο 680 μ.  Σήμερα έχει περίπου 388 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001 και διοικητικά ανήκει στο Δήμο Καλαμάτας.  Υπάρχει ακόμα το ιστορικό σπίτι όπου γεννήθηκε ο Παπαφλέσσας καθώς και τα ερείπια του πρώτου ελεύθερου Δημοτικού Σχολείου, μετά την Επανάσταση του 1921, που κατασκευάστηκε με χρηματοδότηση του ίδιου του Γρηγορίου Δίκαιου – Παπαφλέσσα όταν διετέλεσε υπουργός Εσωτερικών.

Παπαφέσσας

Ο ορεινός όγκος προσφέρεται για δημιουργία καταφυγίου θηραμάτων, έχει αναπτυγμένη κτηνοτροφία γι' αυτό και οι πολλοί βοσκότοποι στους οποίους οδηγούνται οργανωμένα κοπάδια αιγοπροβάτων.                         

 

Πολιανή

Ιδιαίτερο στοιχείο του χωριού είναι και το γεγονός ότι κατοικείται για περίπου 7 μήνες το χρόνο. Από τον Νοέμβριο έως το Μάρτιο οι περισσότεροι κάτοικοι μετοικούν είτε στην Αμφεία είτε στον Άγριλο του τέως Δήμου Αρφαρών, όπου ασχολούνται με την καλλιέργεια της ελιάς.                                                      Τέλος, κατά την απογραφή του 2011, βρέθηκαν 60 κάτοικοι/

31. ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑ.  Ο Προφήτης Ηλίας Καλαμάτας, αποτελεί χωριό – συνοικία με την εκκλησία του προφήτη Ηλία, και ανήκει στο δ.δ. της Καλαμάτας.             
ΑπογραφήΣτην απογραφή του 2011 εμφανίζεται με 46 κατοίκους. Είναι μια περιοχή που αναπτύσσεται μετά τους σεισμούς της Καλαμάτας του 1986.
Γεωγραφική θέση Ημιορεινή περιοχή βόρεια της Καλαμάτας. Από εκεί φαίνεται ολόκληρη η Καλαμάτα και ο Μεσσηνιακός Κόλπος. Ανεβαίνοντας στην πλαγιά βορειότερα από την περιοχή Προφήτης Ηλίας πηγαίνουμε στο ορεινό χωριό Κουταλά. Και αυτή η περιοχή θα μπορούσε να χαρακτηριστεί Δυτικός Ταΰγετος. Προς τα Δυτικά βρίσκεται το Ασπρόχωμα και προς τα Ανατολικά τα Λέικα και το μοναστήρι της Βελανιδιάς.
Ιστορία Η περιοχή είναι πολύ γνωστή από το άσυλο ανιάτων, σανατόριο ή "τρελάδικο", όπως το λέγανε οι Καλαματιανοί. Αποτελεί σταθμό της διαδρομής για το χωριό Κουταλά και για τα βουνά της Ρογκοζωνίτσας που ανήκουν στην Αρτεμισία                                     Πηγή :www.hellenica.de    

32. ΡΙΖΑΝΑ. Είναι ένας οικισμός του Τ.δ. Πηγαδίων σκαρφαλωμένο στις πλαγιές του Ταϋγέτου κοντά στο χωριό Πηγάδια. Οι κάτοικοι είναι περι τους 56 με την απογραφή του 2011. Σήμερα υπάγεται στον Καλλικρατικό Δήμο Καλαμάτας.                                     

33. ΣΚΟΥΡΟΛΑΚΟΣ. Ο Σκουρόλακος ήταν ένας οικισμός των Πηγών Ταϋγέτου, που ανήκει στο Δήμο Καλαμάτας, και ο οποίος όμως εδώ και αρκετά χρόνια δεν κατοικείτε πλέον.           

34. ΤΣΕΡΙΑ ΜΑΝΗΣ. Βρίσκονται στο μεγαλύτερο υψόμετρο (600- 750 μ.) από τα κατοικήσιμα χωριά της Μάνης και αποτελούνται από 6 οικισμούς ,τα Τσέρια, τα Γιατρέϊκα, τον Ζαχαριά, το Καταφύγγιο, το Πεδινό και το Λεπτίνι. Στο σύνολό τους κατοικού 190

Στενό δρομάκι στο κέντρο του χωριού

άτομα μόνομα. Επικρατέστερη εκδοχή για την ονομασία είναι ότι προέρχεται από τα τσεράτσια ,δηλαδή τα ξυλοκέρατα, που αφθονούν εκεί. Ηταν κέντρο φημισμένων πετρομαστόρων γι αυτό και τα σπίτια εδώ είναι αληθινά μνημεία. Εντυπωσιακή είναι η κυκλική διάταξη των οικισμών για να ελέγχεται η πρόσβαση στην περιοχή και για να είναι εύκολη η διαφυγή σε περίπτωση επίθεσης. Μεγάλη ήταν η συμβολή των Τσεριωτών στον αγώνα για την απελευθέρωση από τους Τούρκους. Μελανό σημείο του χωριού αυτού, ήταν η δολοφονία του κορυφαίου κλεφταρματωλού Ζαχαρία Μπαρμπιτσιώτη στον Πύργο του κουμπάρου του Κουγέα. Σήμερα διασώζεται ο Πύργος και έξω βρίσκεται η προτομή του ήρωα. Η λέξη Τσέρια είναι Σλάβικη και σημαίνει «συνοικισμοί»

35. ΤΣΕΡΙΑ ΑΝΩ. υψόμετρο 700-750 μέτρα

Είναι ο μεγαλύτερος συνοικισμός με 52 μόνιμους κατοίκους σήμερα. Στο σπίτι του Ευστρατίου Ευαγ. Τζαννετέα αναγράφεται η χρονολογία κτισίματος του 1826.