ΑΜΠΕΛΙΩΝΑ. ΕΝΑΣ ΝΕΟΣ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΜΕΣΣΗΝΙΑ !

Η Αμπελιώνα είναι ορεινό χωριό της ορεινής Τριφυλίας. Για να πάμε στην Αμπελιώνα πρέπει να φτάσουμε στη

Η Αμπελιώνα

Μεγαλόπολη και μέσω της Μαραθούσας κατευθυνόμαστε στο όρος Λύκαιο, για να καταλήξουμε στα χωριά τους τέως Δήμου Είρας που σήμερα έχει υπαχθεί στο Δήμο Οιχαλίας, του Ν. Μεσσηνίας. Από εκεί θα περάσουμε τη Νέδα και σε απόσταση 29 χιλιομέτρων από τη Μεγαλόπολη φτάνουμε στην Αμπελιώνα, που βρίσκεται σε υψόμετρο 840 μ.

Ένα από τα θαύματα της Αρχαιότητας, ισάξιο
Παρθενώνα

Το χωριό που περιβάλλεται από απίστευτη φύση, αναστήθηκε με προσωπικές δαπάνες της οικογένειας Αγγελόπουλου.                                                                                                                                                    Η αισθητική αναβάθμισε άγγιξε τα πάντα, τα καλντερίμια, τις ξερολιθιές, τα πεζούλια, τις πέτρινες κρήνες (τρανή βρύση που τρέχει πεντακάθαρο νερό), τους φανοστάτες, τις ανακαινισμένες σκεπές των σπιτιών, ξαναζωντάνεψε το μαγαζάκι του Σπύρου (γράφουμε πιο

Ένας καταράχτης της Νέδας

κάτω), επίσης πλακοστρώθηκε το μονοπάτι που οδηγεί στην ιστορική βρύση Τριτσέλη (χώρος αναψυχής με πηγές και πλατάνια), το δρόμο που οδηγεί μέσα από τις πυκνές καστανιές στο χωριό Αμπελιώνα.                                        Επίκεντρο είναι το προστατευόμενο μοναδικό   Καστανόδασος που σώθηκε και αναγεννήθηκε . Με μία βόλτα στο δάσος ηρεμείς αυτόματα και ξεχνάς την Αθήνα ή τα άλλα αστικά κέντρα, τις έγνοιες και το καυσαέριο.           Το χωριό καθαυτό είναι εξαιρετικά φροντισμένο, με όμορφα σπίτια, καινούριους δρόμους, μέχρι και Κέντρο Υγείας με 2 μόνιμους γιατρούς. Βασικό σημείο συνάντησης στο χωριό είναι το Μαγαζάκι του Σπύρου, που είναι καφενείο, ταβερνάκι, παντοπωλείο και γενικώς στέκι, όλα σε ένα. Στην ευρύτερη περιοχή συναντά κανείς τον ποταμό Νέδα που είναι ο μοναδικός ποταμός με θηλυκό όνομα. 

Στην εισοδο του χωριού υπάρχει ένας ωραίος χώρος

Το εκκλησάκι Παναγιά στη Νέδα

αναψυχής με γήπεδο μπάσκετ και πισίνα. Στην πλατεία Ιερέα Ιωάννου Δημόπουλου Παπαγγελόπουλου ή Παπαγιάννη θα δειτε το καλοδιατηρημένο πέτρινο σχολείο. Στην Αμπελιώνα μοιάζει να συντελείται ένα μικρό θαύμα, και η αναγέννησή της μου θυμίζει σε πολλά –τηρουμένων των αναλογιών– την περίπτωση του Νυμφαίου στη Φλώρινα. Και τα δύο χωριά αναγεννήθηκαν όχι από ένα οργανωμένο σχέδιο της Πολιτείας, αλλά από το προσωπικό μεράκι και στοίχημα κάποιων ρομαντικών. 

Κοντά στην Αμπελιώνα βρίσκεται ένα υπέροχο

Αμπελιώνα, μια άλλη άποψη

καστανόδασος με ωραίες διαδρομές και τρεχούμενα νερά. Το πνευματικό κέντρο της Αμπελιώνας διαθέτει την Παπανδρεοπούλειο βιβλιοθηκη και σύντομα οι επισκέπτες του χωριού θα μπορούν να μένουν στον παραδοσιακό ξενώνα. Εκτός από το πανηγύρι του Αγιου Ιακώβoυ και το Ψυχούδι (τοπικό έθιμο του ψυχοσάββατου), στο χωριό γιορτάζουν και για τα πολλά κάστανα της περιοxnς, σε ξεχωριστη εκδήλωση που γίvεται την τελευταια Kυριακη του Οκτώβρη. Οι σινεφίλ επισκέπτες θα ενθουσιαστούν, βέβαια, όταν μάθουν ότι n Αμπελιώνα είναι n πατρίδα του βραβευμένου Έλλnνα σκηνοθέτη αείμνηστου Θόδωρου Αγγελόπουλου. 

Ο αδελφός του αείμνηστου Θόδωρου Αγγελόπουλου, Νίκος και τα παιδιά του, της μεγάλης Ξενοδοχειακής εταιρίας ALDEMAR,  που με δική τους φροντίδα και δαπάνες, έκαναν όλη αυτή την ανακαίνιση του χωριού , πήραν το παλιό σχολείο του χωριού που ήταν δωρεά του Ανδρέα Συγγρού και δημιούργησαν ένα Ξενώνα πολυτελείας το ΕΠΟΧΕΣ που είναι το καμάρι της Αμπελιώνας και που την έκανε ένα ξεχωριστό τουριστικό προορισμό για όλες τις εποχές.

ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ

ΠΟΤΑΜΟΣ ΝΕΔΑ. Η Νέδα είναι το μοναδικό θηλυκό ποτάμι της Ελλάδας και αποτελεί το φυσικό όριο των νομών Ηλείας

H Νέδα στο ύψος του χωριού Νέδα (Μπερέκλα)

και Μεσσηνίας. Πηγάζει από το όρος Λύκαιο, ανάμεσα στα χωριά Κακαλέτρι και Πέτρα στα ορεινά της Μεσσηνίας, πολύ κοντά στην Ανδρίτσαινα. Τα νερά της, ύστερα από 32 χιλιόμετρα φυσικής ομορφιάς, συναντούν το Ιόνιο στη θέση Ελαία, λίγο έξω από την Κυπαρισσία.

Σύμφωνα με το μύθο, όταν η Ρέα γέννησε το Δία, τον έδωσε στη νύμφη Νέδα,  θεότητα των νερών, για να τον προστατέψει από τον άνδρα της Κρόνο. Εκείνη θήλασε το βρέφος μαζί με τις νύμφες Θεισόα και Αγνώ, το έλουσε και το έπλυνε στο κεφαλάρι στο Λύκαιο, που αργότερα έγινε το θρυλικό ποτάμι που πήρε το όνομά της. Επίσης, σύμφωνα με η μυθολογία, με τη Νέδα συνδέονται η Δήμητρα, η Περσεφόνη και ο Πλούτωνας. (Σήμερα, στα μικρά χωριουδάκια της περιοχής βλέπουμε τα ονόματα αυτά.)

Ο Παυσανίας το 2ο αι. μ.Χ. περιέγραψε το ναό της Δήμητρας στις όχθες της Νέδας, ενώ, όπως υποστήριζε,

Και άλλοι μικροί καταράχτες στη Νέδα

η Νέδα ήταν η πρώτη σε «μαιάνδρους» μετά τον Μαίανδρο ποταμό. Σημαντικοί είναι και οι αρχαιολογικοί χώροι που υπάρχουν εκεί. Στην κορυφή του Λυκαίου, λατρεύονταν ο Δίας, ενώ εκεί βρίσκεται και η Λυκόσουρα, την οποία ο Ησίοδος θεωρούσε «την πρώτη πόλη της ανθρωπότητας». Στα χωριά  Βάστα και Άνω Μέλπεια βρίσκεται η Αγία Θεοδώρα, το πανέμορφο και ξακουστό ξωκλήσι με τα 17 δένδρα στη σκέπη της.

Το φαράγγι της Νέδας, το οποίο διασχίζει κι ο ομώνυμος ποταμός, αποτελεί μια σπάνια και συνάμα ανεξερεύνητη

Σύριζο, γειτονικό χωριό με την Αμπελιώνα

μέχρι πρόσφατα γωνιά της Ελληνικής φύσης. Οι συνεχείς εναλλαγές του τοπίου, η πλούσια  βλάστηση, οι τεράστιες ποταμίσιες πέτρες μέσα στα ανοιχτοπράσινα νερά κι οι επιβλητικοί βράχοι, κάνουν το πέρασμά της αληθινή πρόκληση, αλλά και απόλαυση για τον επισκέπτη Το φαράγγι γίνεται προσπελάσιμο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες ενώ την ομορφιά του τοπίου συνθέτουν ελαιώνες, συκιές, πλατάνια, αγριοβελανιδιές και πουρνάρια. Σε διάφορα σημεία της πορείας υπάρχουν συνολικά τρεις καταρράκτες που καταλήγουν σε μικρές κολυμπήθρες. Σε μια πλαγιά βρίσκεται το εκκλησάκι της Παναγιάς και λίγο πιο πάνω η εσοχή, όπου σύμφωνα με την παράδοση βρέθηκε η θαυματουργή εικόνα. Λίγο πιο κάτω βρίσκεται το Στόμιο (λίγα χιλιόμετρα ανατολικά από

Κούβελα. Και άλλο γειτονικό χωριό.

το Στόμιο βρίσκεται η Φιγαλεία) μια μεγάλη σπηλιά μοναδικής ομορφιάς, απ' όπου περνούν τα νερά του ποταμού, μέχρι να καταλήξουν στον παραπόταμο Πάμισσο, στην περιοχή Λεμονιά. Η σήραγγα του Στομίου έχει δυο επίπεδα, εκείνο που βρίσκεται στο ύψος της κοίτης και ένα άλλο, πιο ψηλά, που φαντάζει σαν υπερώο, όπου βρισκόταν η παλιά κοίτη, ενώ έχει τη μορφή σπηλαίου με χαμηλή θερμοκρασία εξαιτίας των νερών των πηγών που τρέχουν από τον ουρανό της σήραγγας και αποτελεί κατοικητήριο χιλιάδων αγριοπερίστερων και νυχτερίδων.

Αγ. Σώστης. Άλλο γειτονικό χωριό με την Αμπελιώνα

Πριν την είσοδο του Στομίου και σε απόσταση 150μ. από την κοίτη της Νέδας, γκρεμίζονται τ' αφρισμένα νερά του περίφημου καταρράκτη της Φιγαλίας ύψους 50 μ., που ξεπροβάλλει από ένα εντυπωσιακό φαράγγι το οποίο ορίζεται από θεόρατους σαν κρεμαστούς βράχους, που λογχίζουν αγέρωχα τον ουρανό. Δεξιά και αριστερά υψώνονται κατάφυτοι λόφοι και βουνά παραφυάδες του Λυκείου, των Νομίων και του Κωτίλου, ενώ 30 περίπου πηγές και κεφαλάρια αναβλύζουν και εμπλουτίζουν το ποτάμι με κρυστάλλινα νερά, δίνοντας, παλαιότερα, κίνηση σε αρκετούς νερόμυλους, που βρίσκονται ακόμη και σήμερα ερειπωμένοι στις όχθες της Νέδας. Το βάδισμα στην κοίτη είναι επώδυνο και επικίνδυνο από

Ο Ξενώνας ΕΠΟΧΕΣ στην Αμπελιώνα

την ολισθηρότητα των βρύων πάνω στις πέτρες, το εκτεταμένο πυκνό σύδεντρο και την έλλειψη μονοπατιού, ενώ σε αρκετά σημεία είναι αναγκαία και η κολύμβηση αφού στο ποτάμι έχουν σχηματιστεί βαθιές λίμνες.

Ο πεζοπόρος έχει τη δυνατότητα να επιλέξει δύο βασικές διαδρομές συγκλονιστικού φυσικού κάλλους. Η πρώτη πρόσβαση είναι από την παραλιακή εθνική οδό Πύργου - Κυπαρισσίας. Στο Θολό στρίβουμε ανατολικά προς Λέπρεο και Νέα Φιγαλεία. Στα 7,5 χμ φάνουμε στο Λέπρεο και από κει σε άλλα 6 χμ στη Νέα Φιγαλεία. Κατόπιν περνάμε στα Πετράλωνα και σε απότομη πλαγιά όπου φαίνεται από ψηλά η κοιλάδα της Νέδας. Συνεχίζουμε στα Περιβόλια, και δεξιά στη Φιγαλεία. (Από κεί μπορεί να επισκεφθεί κανείς τον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Φιγαλείας.) Από τα Περιβόλια δυτικά προς το Δραγώγι και μετά βρισκόμαστε μπροστά από τον Ναό του Επικούριου Απόλλωνα. Συνεχίζουμε βόρεια και

Επικούριος Απόλλων

φθάνουμε στο κρυμμένο χωριό Σκληρού όπου υπάρχει μικρός ξενώνας, και η όμορφη πέτρινη εκκλησία του Αγ. Γεωργίου. Συνεχίζουμε ανατολικά για τον Άγιο Σώστη με την δροσερή πλατεία του Άγ. Γιάννη όπου γίνεται μεγάλο πανηγύρι στις 29 Αυγούστου. Επιστρέφουμε στον κεντρικό δρόμο και κινούμαστε δυτικά προς το χωριό Αμπελιώνα με τις καστανιές και τα πολλά νερά. Μετά το χωριό στρίβουμε αριστερά πρός το χωριό Νέδα ή δεξιά προς το χωριό Πέτρα που είναι στην καρδιά της Νέδας. Βαδίζοντας από την πλευρά της Ηλείας παράλληλα με το ποτάμι και ύστερα από 1 ½  περίπου ώρα διαδρομής μέσα σε ένα άγριο πευκοδάσος φτάνει στα νερά του Ιονίου, στη θέση Πρασιδάκι. Η άλλη

Γεφύρι στο Κακαλέτρι

πρόσβαση είναι από τον κεντρικό δρόμο Καλαμάτας - Κυπαρισσίας. Έξοδος στο Δώριο και ακολουθούμε την διαδρομή στα χωριά της Άνω Μεσσηνίας Ψάρι, Σύριζο, Στάσιμο, Κακαλέτρι, Νέδα. Αντίστοιχα από την πλευρά της Μεσσηνίας καταλήγει στην Ελαία, αφού περάσει από τα χωριά Καρυές και Φόνισσα.

Κάθε χρόνο τον Αύγουστο, τοπικοί φορείς και φυσιολατρικοί όμιλοι οργανώνουν διήμερη πεζοπορία στην κοίτη της Νέδας. Ξεκινούν από τις πηγές της, στην Πέτρα, συνεχίζουν στο Κακαλέτρι και τη Μαρίνα, φτάνουν

Το εκκλησάκι της Αγ. Θεοδώρας

στα Πλατάνια και από εκεί στο Στόμιο, αφού περάσουν από τη χαράδρα της Φιγαλίας και ολοκληρώσουν την πεζοπορία φτάνοντας στις εκβολές, μετά από διαδρομή 15 χλμ.

ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΣ ΑΠΟΛΛΩΝ. Στο γυμνό, βραχώδες τοπίο των Βασσών βρίσκεται ένας από τους σημαντικότερους και επιβλητικότερους ναούς της αρχαιότητας, αφιερωμένος στον Επικούριο Απόλλωνα. Χαρακτηρίζεται από πλήθος πρωτοτυπιών τόσο στην εξωτερική όσο και στην εσωτερική του διαρρύθμιση, που τον καθιστούν μοναδικό μνημείο στην ιστορία της αρχαίας ελληνικής

αρχιτεκτονικής. Ο Παυσανίας, μάλιστα, τον θεωρεί το δεύτερο μετά της Τεγέας πελοποννησιακό ναό σε κάλλος και αρμονία. Στα σύνορα μεταξύ Αρκαδίας και Μεσσηνίας, υψώνεται σε υψόμετρο 1130 μέτρων ο επιβλητικός ναός του Επικούριου Απόλλωνα, ο οποίος χτίστηκε τον... 5ο π.Χ αιώνα και ως αρχιτέκτονας του ναού αναφέρεται από τον Παυσανία ο Ικτίνος. Είναι ένα απ΄τα καλύτερα διατηρημένα στον χρόνο μνημεία της αρχαίας Ελλάδας και είναι θεμελιωμένος πάνω στο βράχο του όρους Κωτιλίου, όπου βρισκόταν η αρχαία πόλη Βάσσες. Όλα καλά ως εδώ, αλλά ο ναός περιστρέφεται και αυτό ελάχιστα το διδάσκουν, για να

Πέτρινο καλντερίμι στο Σύριζο

μην πω καθόλου, στα εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Περιστρέφεται γύρω από τον άξονα του κατά 50,2 δευτερόλεπτα της μοίρας, όση είναι και η ετήσια μετάπτωση των ισημεριών με στόχο να βλέπει συνεχώς το ίδιο αστρικό σημείο και τα μυστήρια δεν τελειώνουν εκεί, καθώς η πλαγιά είναι διαμορφωμένη τεχνητά και ο ναός τοποθετήθηκε πάνω σε αυτή ακολουθώντας τον άξονα Βορρά προς Νότο σε αντίθεση με τους υπόλοιπους ναούς. Για να πετύχουν την ολίσθηση του ναού τοποθέτησαν πάνω στην πλάκα και ένα στρώμα αργίλου και βότσαλα θαλάσσης και πάνω σε αυτά τα στρώματα τοποθετήθηκαν τα θεμέλια του ναού.  

Για να μην σας αφήσω με την απορία για το ποιο ποιο αστρικό σημείο στοχεύει συνεχώς ο ναός εις τους αιώνες των αιώνων και θα συνεχίσει να στοχεύει, (εκτός κι αν οι πρόσφατες παρεμβάσεις για την συντήρηση του διαμορφώσουν νέες καταστάσεις).. το αστρικό σημείο λοιπόν είναι οΣείριος, το άστρο του Κυνός, από το οποίο κατάγεται σύμφωνα με τη "μυθολογία" ο Θεός Απόλλων.
Ερωτηματικό παραμένει πως μπορούσαν οι αρχαίοι Έλληνες να χτίζουν Παρθενώνες και περιστρεφόμενους ναούς.. αλλά και το πως υπολόγισαν ότι για να στοχεύει ο ναός του Επικούριου Απόλλωνα τον Σείριο πρέπει να γυρνάει κατά 50,2 δευτερόλεπτα της μοίρας ίση με την ετήσια μετάπτωση των ισημεριών.. Με τα σημερινά τεχνολογικά δεδομένα δεν είναι απίθανο.. με τα τότε δεδομένα όμως; Πως οι αρχαίοι Έλληνες είχαν την τεχνολογία και την τεχνογνωσία; Την κατείχαν; Τους δόθηκε; Άλλο ένα σημείο αντιπαράθεσης....

Ανακαλύψαμε λοιπόν, ένα νέο Χειμερινό προορισμό στην ορεινή Μεσσηνία που πρέπει όλοι να επισκεφτούμε. 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ : Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΗ ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΑΜΠΕΛΙΩΝΙΤΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ Κ. ΜΙΧΑΛΑΚΟΠΟΥΛΟΥ,