ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΗΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Το κάστρο της Καλαμάτας, βρίσκεται πίσω από το βόρειο μέρος του Ναού της Υπαπαντής του Σωτήρoς, σε θέση στην οποία εικάζεται ότι βρισκόταν η ακρόπολη των ομηρικών (1580 - 1120 π.Χ) και των κλασσικών Φαρών (ανάκτορο του Ορτιλόχου και μετά του Διοκλή).

Το Κάστρο 

Είσοδος προς το Αμφιθέατρο

Τα τείχη του Κάστρου

Το Αμφιθέατρο του Κάστρου

Έξοδος Κάστρου

Όταν το 1205 η Καλαμάτα και το κάστρο της υποδουλώνονται από τους Φράγκους κατακτητές, τον βράχον της Ακρόπολης των αρχαίων Φαρών τον οχυρώνουν με χοντρά τειχιά και γίνεται Κάστρο οχυρό και κυρίως στο μέρος της Εκκλησίας το χρησιμοποιούσαν για καλούπι, ρίχνουν γύρω του τείχη χοντρά πάχους 2,5 μέτρων και υψώνουν έναν πύργο με πολλούς ορόφους.
Πάνω από τους θόλους της εκκλησίας ήταν ο πρώτος όροφος του πύργου των Φράγκων.
Το 1218 πάνω στο Φράγκικο κάστρο της Καλαμάτας γεννήθηκε ο Γουλιέλμος Βιλεαρδουϊνος, ο προσονομαζόμενος «Καλαμάτας» γιατί γεννήθηκε στην Καλαμάτα και μιλούσε Ελληνικά, που σαν καλός Διοικητής άπλωσε τον καλύτερο πολιτισμό σε όλο το πριγκιπάτο. Και σαν πέθανε ο Γουλιέλμος Βιλεαρδουίνος το πριγκιπάτο παρακμάζει και περιέρχεται διαδοχικά σε διάφορους κυρίαρχους.
Το 1292 εξακόσιοι Σλάβοι της Γιάννιτσας κατεβαίνουν μια νυχτιά και με σκάλες που είχαν μαζί τους, ανέβηκαν τα τείχη του κάστρου και το κατέλαβαν, αλλά κατόπιν προδοσίας από τον Πρωτοστάτωρα του Βυζαντινού Δεσποτάτου του Μυστρά, οι Σλάβοι το παρέδωσαν ξανά στους Φράγκους.
Έρχεται κατόπιν ο Νικόλαος Ατζαϊόλης και γίνεται κύριος της Καλαμάτας και του κάστρου ως τα 1430 οπότε περιέρχεται στα χέρια του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου για να πέσει αργότερα ο τόπος στα χέρια των Τούρκων.

Οι Φράγκοι βασίλευσαν στην Καλαμάτα 255 χρόνια. Ήρθαν το 1205 και τους έδιωξαν οι Τούρκοι το 1460. 
Απ’ το 1460 ο τόπος της Ελλάδας εστέναζε στο ζυγό της Τουρκίας, εκτός από τη Μάνη που ήταν ελεύθερη.
Το 1659 οι Βενετοί προσπαθούν να κυριεύσουν το Κάστρο και την Καλαμάτα αλλά δεν το κατορθώνουν.
Το 1685 ο Μοροζίνης με Βενετούς και Μανιάτες ξανάρχεται πάλι με στόλο, αράζουν στο ανατολικό μέρος της θάλασσας στην παραλία της Καλαμάτας και κάνουν απόβαση κατά τη θέση Μπαργιάμαγα, τα στρατεύματα των βενετών ανεβαίνουν κατά τη σημερινή τοποθεσία της Ζωοδόχου πηγής, εκεί φτάνουν και 1500 Μανιάτες καλώς εξοπλισμένοι, ενώνονται με τα στρατεύματα των Βενετών του Αρχιστράτηγου Ντέγγελφεντ. 14 Σεπτεμβρίου έδωσαν τη μάχη με τους Τούρκους και τους κατενίκησαν. Οι Τούρκοι ηττηθέντες και μη μπορώντας να κρατήσουν την πόλη της Καλαμάτας και το κάστρο της, γιατί οι Βενετοί και οι Μανιάτες είχαν ένα κανόνι στις Στούρλες ανεβάσει και το βομβάρδιζαν, τότε οι Τούρκοι το ανατίναξαν και έφυγαν για την Ανδρούσα και την Κορώνη.

Τότε ανέβηκε ο στρατός του Μοροζίνη και οι Μανιάτες στο κάστρο της Καλαμάτας, το κατέλαβαν και ότι είχε απομείνει αχάλαστο το εχάλασαν αυτοί για να μην ξαναταμπουρωθούν εκεί οι Τούρκοι. Κύριοι του Φράγκικου κάστρου τώρα, παραμένουν οι Βενετοί , το οχυρώνουν και κτίζουν και το δεύτερο διάζωμα, και στην πύλη του βάνουν το λιοντάρι, σήμα της γαληνοτάτης Δημοκρατίας των Βενετών.
Το μεσαιωνικό κάστρο κτίσθηκε το 1205 μ.Χ από τον Γοδεφρέδο Βιλλεαρδουϊνο και δέχτηκε πολλές οικοδομικές μετατροπές και συμπληρώσεις από τους μετέπειτα κυρίαρχους του, τους Βυζαντινούς του Μυστρά, τους Τούρκους και τους Ενετούς του Μοροζίνι.
Στην είσοδό του δεσπόζει το λιοντάρι του Αγίου Μάρκου δείγμα της περιόδου των Ενετών, ενώ μέσα και γύρω από το κάστρο υπάρχουν όστρακα (θραύσματα) και λείψανα μυκηναϊκών και ρωμαϊκών χρόνων καθώς και τάφοι της ελληνιστικής και της ρωμαϊκής εποχής.
Στην βορεινή πλευρά του σώζεται μικρός βυζαντινός ναός, που πιθανολογείται ότι ήταν αφιερωμένος στην Παναγία την Καλομάτα, από την οποία κατά μια εκδοχή πήρε το όνομα της η πόλη της Καλαμάτας.

1821. Ευλογημένη εαρινή μέρα. 23 Μαρτίου σήμανε για τους Έλληνες της Καλαμάτας η μέρα της λευτεριάς.
Οι Τούρκοι μπροστά στο επαναστατικό κύμα που βράζει γύρω από το κάστρο αποφασίζουν να παραδοθούν.
Ο τρομερός ως τότε Βοεβόδας της Καλαμάτας Σουλεϊμάν Αρναούτογλου πιάνεται αιχμάλωτος μαζί με 150 αρματωμένους Τούρκους.
Έτσι για μια ακόμα φορά πάτησε το Ελληνικό ποδάρι λεύτερο πλέον στα χώματα του κάστρου.
Το 1905 ανέβηκε στο κάστρο της Καλαμάτας ο τότε Γάλλος δημοσιογράφος Κλεμανσώ ο μετέπειτα πρωθυπουργός της Γαλλίας, ο λεγόμενος Τίγρης, του πρώτου παγκοσμίου πολέμου.
Ο Κλεμανσώ όταν είδε την Καλαμάτα από το ύψος του βράχου της ακρόπολης της Καλαμάτας αναφώνησε: Τι ωραία πόλις η Καλαμάτα, φυσικά εδώ θα κατοικούσαν θεοί των αρχαίων Ελλήνων. Και όταν έστρεψε το βλέμμα του κατά τον κάμπο της Μεσσήνης, τον αποκάλεσε το χρυσό χαλί της Μεσσηνίας.
Το 1941-1944, το κάστρο ήταν στην αρχή και διοίκηση των Ιταλών που το είχαν σα δικό τους.
Οι Ιταλοί είχαν κάνει μερικά έργα στο Κάστρο, είχαν στήσει αντιαεροπορικά πυροβόλα και μυδράλια.
Για καλή ορατότητα της πόλεως είχαν κόψει τις κορφές των πεύκων και είχαν καθαρίσει τις βατουργιωτώνες από τη λεγόμενη εκκλησία της Παναγίας «Καλομάτας» που την είχαν μεταβάλει σε αποθήκη.
Όταν αποσύρθηκαν οι Ιταλοί, το κάστρο το παρέδωσαν οι Γερμανοί για να οχυρωθούν οι Ταγματασφαλίτες, αλλά με την επίθεση των Ελασιτών η άμυνα ταγματασφαλιτών δεν κράτησε περισσότερο από δύο ώρες. 
Το κάστρο σήμερα
Σήμερα, το κάστρο αποτελεί μία τοποθεσία όπου μπορεί κανείς να απολαύσει την ηρεμία που προσφέρει το πευκόφυτο τοπίο του, και η υπέροχη πανοραμική θέα του ιστορικού κέντρου της Καλαμάτας. Λόγω επικινδυνότητας, η πόρτα που οδηγεί στο κέντρο του κάστρου είναι κλειδωμένη, και ο επισκέπτης μπορεί να κινηθεί μόνο περιμετρικά εντός του κάστρου. 
Επίσης, στο κάστρο υπάρχει τσιμεντένιο αμφιθέατρο που το καλοκαίρι γίνονται εκπολιτιστικές εκδηλώσεις του Δήμου Καλαμάτας, με φόντο το φωτισμένο ιστορικό κέντρο.
Πηγή: Παλιά Καλαμάτα, Γιάννη Π. Ταβουλαρέα