ΑΠΟΛΑΥΣΤΕ ΤΑ ΥΠΟΛΟΙΠΑ ΠΑΝΕΜΟΡΦΑ ΚΑΙ ΞΕΧΩΡΙΣΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ

Σήμερα στο β΄ μέρος της παρουσίασης μας των χωριών της Δυτικής (Μεσσηνιακής Μάνης, παρουσιάζουμε τα υπόλοιπα χωριά του πρώην Δήμου Λεύκτρου.  Η ομορφιά, η Μανιάτικη άγρια ομορφιά όλων αυτών των χωριών, όπως έχουμε αναφέρει και στο παρελθόν, είναι κάτι το

Παραλία Φονέα

ξεχωριστό και το μοναδικό, οι σύνήθειες τα ήθη και τα έθιμα των κατοίκων αυτής της περιοχής, σε συνδυασμό ότι η Μάνη ήταν η μοναδική «ΑΔΟΥΛΩΤΗ» περιοχή της χώρας, καθιστά τη Μάνη, πράγματι, κάτι ξεχωριστό.                                                              Οι καταγάλανη και πεντακάθαρη θάλασσα, που είναι αγκαλιασμένη με τις πανέμορφες βοτσαλωτές και όχι μόνο, παραλίες της, οι «Μανιάτικοι Πύργοι», μαζί με την ιστορία της, είναι όλα εκείνα τα στοιχεία που έχουν κάνει τη Μάνη ολόκληρη, ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ! Δεν είναι τυχαίο που υπάρχουν πάρα πολλοί Ευρωπαίοι που έχουν γίνει μόνιμοι κάτοικοι Μάνης.                                                                                     Απολαύστε λοιπόν την υπόλοιπα χωριά του πρώην Δήμου Λεύκτρου

Το λιμανάκι στη Στούπα.

και στο γ΄ και τελευταίο μέρος της παρουσίασής μας θα αναφέρεται στο άλλο σκέλος της Μάνης, τα χωριά του τέως Δήμου Αβίας, μια ακόμη ξεχωριστή ομορφιά που συμπληρώνει όλη τη Μανιάτικη «Άγρια Ομορφιά της ! 

42. ΠΛΑΤΩΜΑ = ΠΛΗΡΩΜΑ ή ΚΑΜΙΝΑ ΜΑΛΤΣΙΝΑ. Οικισμός του Κάμπου Αβίας και νυν Δήμου της Δυτικής Μάνης. Στον  οικισμό πλέον έχουν απομείνει μόνο 25 κάτοικοι, με τάσεις μείωσης και αυτού του γηρασμένου πληθυσμού.

43. ΠΡΑΣΤΟΒΑ. Οικισμός της πρώην κοινότητας Προαστίου όπου παλιά υπήρχαν ορυχεία γνωστά από την γνωριμία του Καζαντζάκη με το Ζορμπά. Σήμερα στην Πραστοβά μένουν 42 κάτοικοι.

44. ΠΡΙΠΙΤΣΑ. Είναι οικισμός που μαζί με την Ανδρούβιστα, το Νίκοβο και τη Χώρα δημιούργησαν την κοινότητα Εξωχωρίου του πρώην Δήμου Λεύκτρου του σημερινού Δήμου Δυτικής Μάνης.

45. ΠΡΟΑΣΤΙΟ = ΠΡΑΣΤΕΙΟ. Βρίσκεται σε υψόμετρο 230μ., μετά τη

Ηλιοβασίλεμα από το "Πραστείο"

Καρδαμύλη, ανατολικά και αριστερά του δρόμου, ενώ απέχει 43 χλμ. από τη Καλαμάτα. Μαζί με τους οικισμούς Λάκκο και το παραθαλάσσιο Νέο Προάστιο (ή Πόρτο Καλαμίτσι), αποτελούσαν κοινότητα και τώρα Δημοτικό Διαμέρισμα του τέως Δήμου Λεύκτρου και νυν Δ. Δυτικής Μάνης. Το Προάστιο είναι από τους παλαιότερους και σημαντικότερους οικισμούς της περιοχής. Το 1479 αναφέρονται 4 χωριά της περιφέρειας η Χώρα ή και Ανδρούβιστα, η Καρδαμύλη, το Λεπτίνι και το Προάστιο. Στο Προάστιο βλέπουμε τους πύργους των Περδικέα και Χιουρέα, την ανακαινισμένη Κρήνη των Μελισσηνών του 1643, τον Άγιο Νικόλαο, τη Κοίμηση της Θεοτόκου (1790), το

Δρομάκι του "Πραστείου"

Μοναστήρι των Αγίων Θεοδώρων (13ος αι.) και ένα εντυπωσιακό πέτρινο γεφύρι. Εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς είναι και το ενάλιο σπήλαιο Καταφύγι του Βατσινήδη ή Βοτσινίδη, κοντά στο Προάστιο, που στο εσωτερικό του υπάρχουν ωραιότατες μικρές λίμνες, αλλά είναι αναξιοποίητο.

46. ΠΡΟΑΣΤΕΙΟ ΝΕΟ. Το Νέο

Παραλία του Προάστιου

Προάστιο είναι η παραλία του κανονικού χωριού όπου πολύς κόσμος πηγαίνει για μπάνιο. Σήμερα στον οικισμό – παραλία μένουν 41 μόνιμοι κάτοικοι.

47. ΠΡΟΣΗΛΙΟ = ΛΙΑΣΙΝΟΒΑ  Είναι ένα Μανιατοχώρι που είναι το τελευταίο χωριό πριν φτάσουμε στην Καρδαμύλη. Η Λιασίνοβα μετονομάστηκε σε Προσήλιο και βρίσκεται 30 χλμ. δυτικά της Καλαμάτας, ενώ μαζί με τον οικισμό Κάλυβες αποτελούσε Κοινότητα

Προσήλιο (Λιασίνοβα)

και τώρα Δημοτικό Διαμέρισμα. Είναι αμφιθεατρικά κτισμένο στη πλαγιά λόφου, σε υψόμετρο 360 μ., με υπέροχη θέα προς τη Καρδαμύλη και το Μεσσηνιακό κόλπο. Ηλιόλουστο χωριό με το ναό του Αγίου Γεωργίου, που κτίστηκε το 1833 πάνω σε παλαιότερη ερειπωμένη εκκλησία, τον Άη Δημήτρη και το Ταξιάρχη με ωραίες τοιχογραφήσεις και το πύργο του Πατριαρχέα. Το Προσήλιο

Προσήλιο, η πλατεία

αντικρίζει τις Κάλυβες με τα πέτρινα σπίτια και τα πολύ στενά δρομάκια, που είναι κτισμένες σε κορυφή κοντινού λόφου, με οικιστή, περί το 1600, το Κατσίρη από τη Χώρα Ανδρουβίστας, πρόγονο των σημερινών Κατσιρέων.

 48. ΠΥΡΓΟΣ ΛΕΥΚΤΡΟΥ ΜΑΝΗΣ. Ο Πύργος ή Πυργάκι βρίσκεται σε λόφο πάνω από τη Στούπα, μετά το Νιοχώρι σε

Πύργος Λεύκτρου

υψόμετρο 360 μ. Το όνομά του προήλθε από το κτίσιμο του πρώτου πύργου στη περιοχή από την οικογένεια Μανολίτση, που προερχόταν από τη Κωνσταντινούπολη και από την οποία προέρχονται πολλές σημερινές οικογένειες. Η ιστορία του χωριού αρχίζει το 15ο αιώνα και ήταν παρατηρητήριο, τα χρόνια της Τουρκοκρατίας, των καπεταναίων που έδρευαν σε Μηλιά, Καστάνια κ.λ.π. Ο Πύργος διαθέτει αρκετές Βυζαντινές και Μεταβυζαντινές εκκλησίες, όπως η Παναγία με αγιογραφίες και παλαιό καμπαναριό, με πιο αξιόλογη του Αγίου Γεωργίου. Είναι κτισμένη επάνω σε παλαιότερη, έχει αγιογραφίες

Το καφενείο - μουσείου του Κούρου στον Πύργο

και κιονόκρανα, ενώ διαθέτει επιβλητικό καμπαναριό και πανοραμική θέα από το προαύλιο χώρο της. Αναλυτικά στοιχεία περιλαμβάνονται στο παρακάτω κείμενο που δημοσιεύτηκε στη περιοδική έκδοση με τίτλο «Ο ΠΥΡΓΟΣ ΛΕΥΚΤΡΟΥ», του Συλλόγου Πυργιανών Μεσσηνιακής Μάνης «Ο Άγιος Γεώργιος», Ιανουάριος-Φεβρουάριος-Μάρτιος 1989, έτος Η’, αρ.φ. 20. Πύργος Λεύκτρου
Ο Πύργος Λεύκτρου της Έξω Μάνης (Μεσσηνιακής) είναι κτισμένος στην περιοχή όπου τα Λεύκτρα κατά τον Παυσανία, πάνω σε ένα λόφο, σε απόσταση 5 χιλιόμετρα από τα νερά του Μεσσηνιακού κόλπου. Βρίσκεται πάνω στο δρόμο που οδηγεί από την παραλιακή Στούπα στα διάφορα χωριά που είναι κτισμένα σ' αυτή την πλαγιά του Ταΰγετου. Κατά την ανηφορική διαδρομή, αφήνοντας πίσω μας τη Στούπα, το πρώτο χωριό που συναντάμε είναι το Νεοχώρι κατέστη συνέχεια ο Πύργος. Το χωριό από το Δημόσιο δρόμο έχει δύο εισόδους. Φυσικό παρατηρητήριο η θέση του. Από τη Δυτική πλατεία «Παλιόπυργα» απολαμβάνει κανείς την Ανατολική ακτή του Μεσσηνιακού κόλπου και τα παραθαλάσσια χωριά τοποθεσίες, Άγιο Δημήτριο, Άγιο Νικόλαο, Στούπα, Καλόγρια Λεύκτρο. Από τις άλλες πλευρές το χωριό έχει θέα προς το Κοτρώνι, Πηγή (παλ. Λοζνά), άνω

Η Υπέροχη θέα από την Πύργο. Στο βάθος η Στούπα

και κάτω Ρίγκλια, Ελαιοχώριο, Πλάτσα.Η ιστορία του Πύργου, από τα στοιχεία που υπάρχουν, αρχίζει το 1565 μ.Χ. περίπου. Την εποχή αυτή φθάνει στην περιοχή Σκαφίδι η πρώτη οικογένεια με το όνομα Μανολίτση ή Μάνος. Η οικογένεια αυτή προερχόταν από την Κων/πολη, όπου ακόμα υπάρχει το όνομα Μάνος, κατ' άλλους από τα παράλια της Β. Ηπείρου. Το σίγουρο είναι ότι στο μέρος μας ήρθε από τα χωριά Νομιτσή και Κουτήφαρη. Στην αρχή εγκαταστάθηκαν στο Μαύρο Σπήλαιο. Το σπήλαιο είναι μεγάλο και σημάδια που υπάρχουν ακόμα μαρτυρούν ότι έζησαν εκεί άνθρωποι (διαρρύθμιση χώρου). Η επιλογή του σπηλαίου δεν ήταν τυχαία, γιατί κοντά σ' αυτό υπάρχει άλλο μικρότερο με μια μικροπηγή (σκαφίδι), από εκεί και η ονομασία της περιοχής. Από τις πρώτες εργασίες της οικογένειας ήταν η κατασκευή της εκκλησούλας του 'Αη Δημήτρη, που διατηρείται μέχρι σήμερα αφού αναστηλώθηκε. Η περιοχή του χωριού ανήκε στη Μηλιά (το αρχαιότερο χωριό της περιοχής). Έτσι άρχισαν διάφορες προστριβές, γιατί κάτοικοι που έρχονταν από τη Μηλιά στα χωράφια που ήταν στη σημερινή τοποθεσία του χωριού, κατοίκους του Σκαφιδιού, πετώντας πέτρες απειλώντας, φωνάζοντας. Έτσι οι Σκαφιδιώτες (οι από κάτω όπως τους έλεγαν) αναγκάστηκαν να ανέβουν επάνω (στο λόφο). Δεν είναι εξακριβωμένο αν αυτή η μετακίνηση έγινε με τη βία ή με χρηματική ή άλλου είδους ανταλλαγή. Το σίγουρο είναι ότι έκτισαν τον πρώτο Πύργο στη θέση όπου η σημερινή πλατεία «Παλιόπυργας». Ο πρώτος αυτός Πύργος έδωσε το όνομα στο χωριό. Η οικογένεια Μανολίτση ή Μάνος που εγκαταστάθηκε στον Πύργο, είχε πέντε παιδιά. Ήταν και τα πέντε αγόρια. Τον πρώτο γιο τον έλεγαν Γιάννη, αλλά επειδή είχε μεγάλο κεφάλι τον φώναζαν κεφάλα. Από αυτόν προήλθε η οικογένεια Κεφαλέα (επικράτησε το παρατσούκλι). Το δεύτερο γιο τον έλεγαν Πέτρο. Από αυτόν η οικογένεια Πετρέα. Τον τρίτο έλεγαν Στρατή, απ’ όπου η οικογένεια Στρατέα. Ο τέταρτος γιος άκουγε στο όνομα Ηλίας, αλλά επειδή ήταν ψηλός, μακρύς τον φώναζαν Μακρυλιά, απ' αυτόν η οικογένεια Μακρυαλέα. Τον τελευταίο γιο τον έλεγαν Σπύρο, αλλά επειδή ήταν βαρήκοος, τον φώναζαν Κουφό - Κουφάκο, απ' αυτόν η οικογένεια Κουφακέα. Ο Πύργος με πολιούχο τον 'Αη Γιώργη, Βυζαντινή εκκλησία, με όμορφες τοιχογραφίες (όσες βέβαια έχουν απομείνει από την αλόγιστη χρήση ασβέστη), έχει και άλλα εκκλησάκια ανάμεσα στα σπίτια, που μερικά μάλιστα δύσκολα διακρίνονται, γιατί είναι μικρά και σχεδόν όμοια με τα σπίτια, εξωτερικά. Τα εκκλησάκια είναι ο 'Αη Στράτηγας, ο 'Αη Σπυρίδωνας, η Κοίμηση της Θεοτόκου (Παναγίτσα), τα Εισόδια της Θεοτόκου (με καμπαναριό Γοτθικού ρυθμού), ο Προφήτης Ηλίας, στην καρδιά του χωριού και όχι σε κάποιο λόφο ή βουνό όπως το θέλει η παράδοση.                                                                       

Πηγή : www.lefktro.gov.gr

49. ΡΙΓΚΛΙΑ ΑΝΩ  Αποτελεί Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Λεύκτρου, με τους οικισμούς Ελαιοχώρι, Άνω και Κάτω Ρίγκλια και βρίσκεται μετά τη Στούπα και αριστερά του δρόμου προς Αρεόπολη. Η περιοχή

Τα Ρίγκλια

κατοικήθηκε περί το 1800 από τις οικογένειες των Γεννηματέων, Χρηστέων και Κυβελέων και το χωριό πήρε τη σημερινή του μορφή, μετά τη δημιουργία του Ι.Ν. της Παναγίας, από Ιερομόναχο που ήλθε από το Άγιο Όρος. Οι τρεις οικισμοί είναι κτισμένοι σε μια στενή λωρίδα γης ανάμεσα σε δύο χειμάρρους που ξεκινούν από τα βουνά της Μηλέας και καταλήγουν στην όμορφη παραλία Πανταζή. Στα Ρίγκλια συναντάμε το ναό του Αγίου Γεωργίου με αξιόλογο καμπαναριό, την Αγία Παρασκευή σε σπήλαιο με μικρό καμπαναριό, τους Αγίους Αποστόλους και το Σωτήρα, ενώ διατηρούνται ορισμένα προεπαναστατικά κτίσματα και δροσερές κρήνες. Τα Ρίγκια αποτελούνται από 3 οικισμούς, τα Άνω Ρίγκλια, με 122 κατοίκους, Κάτω Ρίγκλια 39 κατοίκους και το Ελαιοχώριο (Ίζινα) με 28 κατοίκους. Πηγή : www.lefktro.gov.gr

50. ΡΙΓΚΛΙΑ ΚΑΤΩ. Είναι ο πρώτος οικισμός των Ριγκλίων που συναντάμε και βρίσκεται αμέσως μετά το δρόμο που από την Καρδαμύλη φτάνει μέχρι τον Αγ. Νίκωνα , όπου και τελειώνει η Δυτική Μάνη (Μεσσηνιακή). Ο πληθυσμός των Κ. Ριγκλίων το 2011 ήταν 39 κάτοικοι. 

 51. ΣΑΪΔΟΝΑ.  Είναι χωριό της Μεσσηνιακής Μάνης που απέχει 54 χλμ από την Καλαμάτα, 13 χλμ. από τη Στούπα, και είναι χτισμένο αμφιθεατρικά στους πρόποδες του Ταϋγέτου, σε υψόμετρο 600 μ περίπου στη ΝΔ πλευρά του όρους Σωτηρίτσα. Διοικητικά υπαγόταν στο Δήμο Λεύκτρου μέχρι και το 2010. Σήμερα ανήκει στο Δήμο Δυτικής Μανης ή έξω Μάνης ή Μεσσηνιακής Μάνης. Οι πρώτοι κάτοικοι υπολογίζεται ότι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή με την κατάληψη της Ελλάδας από τους Τούρκους. Αυτό αποδεικνύεται από ερείπια σπιτιών και κυρίως από την ύπαρξη δύο μοναστηριών. Το πρώτο χτίστηκε από

Η Σαϊδόνα

το μοναχό Σαμουήλ που κατά την παράδοση είχε φύγει από την Κωνσταντινούπολη, γιορτάζει στις 15 Αυγούστου και είναι γνωστό ως Σαμουήλι. Το δεύτερο χτίστηκε την ίδια περίπου χρονική περίοδο, όπως φαίνεται από εικόνες και κειμήλια που σώζονται, γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου και λέγεται Βαϊδενίτσα. Το 1829 στην εκλογή αντιπροσώπου για τη Δ΄ Εθοσυνέλευση που έγινε στην Ανδρούβιστα υπήρχε εκπρόσωπος της Σαϊδόνας. Το χωριό πήρε το όνομά του, κατά την επικρατέστερη άποψη, από την ομορφιά του τοπίου και από την ύπαρξη πολλών αηδονιών (Αϊδόνα- Σαν αϊδόνα-Σαϊδόνα). Οι Σαϊδονίτες, όπως αναφέρει η παράδοση αλλά και όπως φαίνεται από γραπτά κείμενα, ήταν προοδευτικοί άνθρωποι που αγωνίζονταν για το γενικό συμφέρον και συμμετείχαν σε όλους τους αγώνες του Ελληνικού Έθνους (Βαλκανικοί πόλεμοι, Μικρασιατική εκστρατεία, Εμφύλιος, Δικτατορία). Αποκορύφωμα της συμμετοχής της Σαϊδόνας στους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες αποτελεί το έπος του 1940. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της αντίστασης, ένα από τα πρώτα χτυπήματα που δέχτηκαν οι εισβολείς του Μουσολίνι προέρχεται από το μικρό αυτό ορεινό χωριό (1942). Τα χρόνια που ακολούθησαν, οι Σαϊδονίτες συνέχισαν τον αγώνα από τις γραμμές του ΕΑΜ μέχρι και τη λήξη της κατοχής. Συγκυρίες όμως αρνητικές τους υποχρέωσαν να επιστρέψουν στα βουνά κατά τη διάρκεια του εμφυλίου. Μετά τον εμφύλιο, οι Σαϊδονίτες επέστρεψαν στο χωριό τους και όταν η πολιτεία το 1984 αναγνώρισε την αντιστασιακή τους δράση ανήγειραν στη είσοδο του χωριού μνημείο για τα θύματα τους. Αργότερα στα ονόματα αυτά προστέθηκαν και τα ονόματα θυμάτων της ευρύτερης περιοχής και κάθε χρόνο, την Κυριακή πριν το Δεκαπενταύγουστο, τελείται στο χώρο αυτό μνημόσυνο.

50. ΡΙΓΚΛΙΑ ΚΑΤΩ.

52. ΣΒΙΝΑ = ΠΛΑΤΑΝΟΣ. Η Σβίνα είναι ένας οικισμός του χωριού Θαλάμαι της Μάνης. Στο σημείο αυτό βρέθηκαν αρχαία όπως ψευδόστομοι αμφορείς Μυκηναϊκής εποχής, λίθινες αξίνες και εργαλεία κλπ που μαρτυρούν ότι εκεί υπήρχε αρχαίος πολιτισμός. 

Ο οικισμός σήμερα υπάγεται στον Δήμο Δυτικής Μάνης.

 53. ΣΕΚΟΥΡΙΑΝΙΚΑ. Τα Σεκιουριάνικα, είναι ένας από τους 4 οικισμούς που με την συνένωσή τους δημιούργησαν την πρώην κοινότητα Μηλέας που σήμερα είναι Δδ και υπάγεται στο Δήμο Δυτικής Μάνης.    

54. ΣΤΟΥΠΑ  = ΠΟΤΑΜΟΣ….Η νεράϊδα της Μεσσηνιακής Μάνης. Η

Τμήμα της παραλίας της Στούπας

Στούπα είναι ένα νεόδμητο χωριουδάκι, που εξελίχθηκε πολύ γρήγορα σε ένα φημισμένο διεθνώς παραθαλάσσιο τουριστικό θέρετρο. Ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, η περιοχή της Στούπας σφύζει από κόσμο και ζωντάνια.

Η προτίμηση από Ευρωπαίους της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης για τις διακοπές τους έχουν καταστήσει τη Στούπα ένα από τους καλύτερους, αν όχι τον καλύτερο, τουριστικό προορισμό της Μεσσηνίας.

Οι δυο γραφικές, ρηχές, αμμώδεις  και οργανωμένες παραλίες με τα διαυγέστατα νερά, έλκουν επισκέπτες απ όλα τα μέρη του κόσμου.  Η ποικιλία του τοπίου μοναδική . Κοσμήματα ,αληθινά δώρα της φύσης ,

Παραλία Στούπας πανοραμικά

τα ποταμάκια, οι γλυφάδες , οι  απίθανες σπηλιές, τα λιμανάκια. τα νησάκια και ο λόφος του Κάστρου .  Οι εξορμήσεις στην ευρύτερη περιοχή προσφέρουν δυνατές συγκινήσεις .  Εστιατόρια, ταβέρνες και καφέ μπαρ στην παραλία καλύπτουν γαστρονομικά όλα τα γούστα.

Ιδιαιτέρως  το πανέμορφο ακρογιάλι της Καλογριάς έχει γίνει γνωστό στα πέρατα του κόσμου διότι το 1917 έζησαν εκεί ο Καζαντζάκης  και ο Ζορμπάς. Εκεί γνωρίστηκαν καλά, έδεσε η φιλία τους και ο διάσημος συγγραφέας εμπνεύστηκε το  μοναδικό  αριστούργημα  Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά.

Ηλιοβασίλεμα στη Στούπα. φωτό της Ιφι.

Οι πρώτοι κάτοικοι της Στούπας προέρχονταν από το Λεύκτρο, ένα μικρό χωριό, που βρίσκεται λίγο πιο ορεινά, σε πολύ κοντινή απόσταση. Στη Στούπα έζησαν ο Νίκος Καζαντζάκης και ο Αλέξης Ζορμπάς. Δούλευαν στα εγκαταλελειμμένα σήμερα ορυχεία της Πραστοβάς στο Νέο Προάστιο, όπου και γνωρίστηκαν. Εδώ εμπνεύστηκε και έγραψε ο μεγάλος συγγραφέας το μοναδικό αριστούργημα «Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά».

55. ΣΩΜΑΤΙΑΝΑ. Μικρός οικισμός της πρώην κοινότητας Θαλαμών, που στη συνέχεια εντάχθηκε στο Δήμο Λεύκτρο και σήμερα ανήκει στο Δήμο Δυτικής Μάνης. Μαζί με τον Πλάτανο δημιούργησαν την πρώην κοινότητα Θαλαμών

56. ΣΩΤΗΡΙΑΝΙΚΑ = Είναι χωριό της Μεσσηνιακής (Δυτικής) Μάνης. Κατά την παράδοση, το χωριό πήρε την ονομασία του από τον Σωτήρη Μενούση, τον πρώτο οικιστή του, ο οποίος καταγόταν από τα Ανώγεια της Σπάρτης. 
Η περιοχή Μαυρινίτσα, σύμφωνα με το θρύλο, ονομάστηκε έτσι από την βασιλοπούλα
Μαυρινίτσα , η οποία δημιούργησε εκεί έναν ολόκληρο οικισμό και παράλληλα έχτισε τον ναό της Αγίας Κυριάκης περί τα τέλη του 13ου αιώνα. Στα Σωτηριάνικα παρατηρήθηκε Μυκηναϊκή κατοίκηση. Το 1938 βρέθηκαν τυχαία χρυσά κτερίσματα σε λάρνακα, σκαλισμένη σε βράχο, δηλαδή: δίωτο κύπελλο (δακρυχόος) ολόχρυσο βάρους 338 γρ., που έφερε στο πλάϊ ανάγλυφες παραστάσεις δέντρων, άλλο δίωτο, ολόχρυσο κύπελλο με έκτυπες παραστάσεις, χρυσός αμφορέας, χρυσός δίσκος, ένα ολόχρυσο ημικυκλικό διάδημα κ.α.

Πηγή: mani.org.gr

57. ΤΡΑΧΗΛΑ ΜΑΝΗΣ. Το όνομά της το πήρε από το σχήμα του κάβου που βρίσκεται δίπλα της και έχει σχήμα τραχήλου.

Τραχήλα

Πρωτοαναφέρεται σε ένα έγγραφο του 1700 ,ότι απ αυτή επιβιβάστηκε ένα μέρος από τους Μανιάτες που πήγαν στην Κορσική ,ύστερα από σύγκρουση στο Οίτυλο με τον Λυμπεράκη Γερακάρη. Σήμερα κατοικείται από 95 κατοίκους, κυρίως από συνταξιούχους και το Καλοκαίρι προσθέτονται και οι μετανάστες που επιστρέφουν στην γενέτειρά τους. Σημείο αναφοράς για τον τόπο αυτό είναι το τριώροφο σπήλαιο Καταφύγγι με μεγαλόπρεπο στολισμό και τεράστιες κολώνες από σταλαγμικό υλικό. Υπάρχουν ευρήματα που

Το λιμανάκι στην Τραχήλα

μαρτυρούν ότι το σπήλαιο κατοικείτο. Η εξερεύνησή του έγινε από τον Γιάννη και την Αννα Πετρόχειλου. Ιδιαίτερη κίνηση έχει το χωριό το βράδυ της Κυριακής του Πάσχα που γίνεται με φαντασμαγορικό τρόπο το κάψιμο του Ιούδα στο τοπικό πανηγύρι του Αη Γιαννιού το Σεπτέμβριο.

58. ΤΣΕΡΙΑ ΜΑΝΗΣ. Βρίσκονται στο μεγαλύτερο υψόμετρο (600- 750 μ.) από τα κατοικήσιμα χωριά της Μάνης και αποτελούνται από 6

Εκκλησία από το 1836, στα Τσέρια

οικισμούς ,τα Τσέρια, τα Γιατρέϊκα, τον Ζαχαριά, το Καταφύγγιο, το Πεδινό και το Λεπτίνι. Στο σύνολό τους κατοικού 190 άτομα μόνομα. Επικρατέστερη εκδοχή για την ονομασία είναι ότι προέρχεται από τα τσεράτσια ,δηλαδή τα ξυλοκέρατα, που αφθονούν εκεί. Ηταν κέντρο φημισμένων πετρομαστόρων γι αυτό και τα σπίτια εδώ είναι αληθινά μνημεία. Εντυπωσιακή είναι η κυκλική διάταξη των οικισμών για να ελέγχεται η πρόσβαση στην περιοχή και για να είναι εύκολη η διαφυγή σε περίπτωση επίθεσης. Μεγάλη ήταν η συμβολή των Τσεριωτών στον

Στενό δρομάκι στα Τσέρια

αγώνα για την απελευθέρωση από τους Τούρκους. Μελανό σημείο του χωριού αυτού, ήταν η δολοφονία του κορυφαίου κλεφταρματωλού Ζαχαρία Μπαρμπιτσιώτη στον Πύργο του κουμπάρου του Κουγέα. Σήμερα διασώζεται ο Πύργος και έξω βρίσκεται η προτομή του ήρωα. Η λέξη Τσέρια είναι Σλάβικη και σημαίνει «συνοικισμοί»

59. ΤΣΕΡΙΑ ΑΝΩ. υψόμετρο 700-750 μέτρα
Είναι ο μεγαλύτερος συνοικισμός με 52 μόνιμους κατοίκους σήμερα. Στο σπίτι του Ευστρατίου Ευαγ. Τζαννετέα αναγράφεται η χρονολογία κτισίματος του 1826.

60. ΦΑΓΡΙΑΝΙΚΑ. Είναι ένας μικρός οικισμός της πρώην κοινότητας Μηλέας του σημερινού Δήμου Δυτικής Μάνης.

61. ΦΑΡΑΓΓΙ  ΡΙΝΤΟΜΟΥ

Το φαράγγι του "Ριντόμου", βρίσκεται στην αρχή της Μεσσηνιακής Μάνης 15 χλμ. από την Καλαμάτα. Πρώτη ιστορική αναφορά γίνεται από τον Παυσανία (160 μ.Χ) όταν πέρασε από το φαράγγι, το οποίο αναφέρει ως Χοίρειο Νάπη δηλαδή η κοιλάδα των χοίρων (λόγω των πολλών αγριογούρουνων που ζούσαν εκεί), και αποτελούσε φυσικό όριο Μεσσηνίων και Σπαρτιατών. Ξεκινώντας από το λούκι της Νεραϊδοβούνας (2031μ.) διασχίζει τα χωριά Ρίντομο, Πηγάδια, Κέντρο (Γαϊτσές), Δολοί και καταλήγει στο Μεσσηνιακό κόλπο στην ακτή της Σάντοβας, δίπλα από τις Κιτριές. 
Χρησιμοποιήθηκε από τους κατοίκους της περιοχής ως οδός επικοινωνίας με τον Ταύγετο και τη Λακωνία με αποτέλεσμα σε όλο του το μήκος να υπάρχουν σήμερα αρκετά αξιόλογα πολιτιστικά στοιχεία του παρελθόντος όπως τα πέτρινα καλοδιατηρημένα καλντερίμια στα: Σωτηριάνικα-Αλτομιρά, Πηγάδια-Βόρειο και Σωτηριάνικα-Τούμπια καθώς και τα πέτρινα τοξοειδή γεφύρια στην Κοσκάρακα και τα Τούμπια. Η διαδρομή χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερου κάλους γεωλογικούς σχηματισμούς, βραχώδη απόκρημνα πρανή, σπάνιες παραγενέσεις, στρωματότοπους με χαρακτηριστικές χρωματογραφικές περιοχές και ορθοπλαγιές με σπήλαια, που φέρουν ευδιάκριτους από την κοίτη του ρέματος σταλακτίτες. Τα εξαιρετικά καλντερίμια στα Πηγάδια και στα Αλτομιρά αποτελούν φυσική δίοδο προς το φαράγγι, ενώ η πρόσβαση γίνεται και από τις Γαϊτσές ή από τη Κοσκάρακα (Κοσκάραγα), με το υπέροχο γεφύρι στη παλαιά οδό Καλαμάτας - Κάμπου.
Η πλέον εντυπωσιακή περιοχή του είναι το "στένεμα" της κοίτης του σε πλάτος περίπου 3μ, ύψους 60μ και μήκους 100μ, που βρίσκεται στον πεζόδρομο από το Κέντρο (Γαϊτσες) προς τα Πηγάδια. Σπουδαίο μνημείο παραδοσιακής μορφής αποτελεί το διπλό πέτρινο γεφύρι που συνδέει τα κατακόρυφα συμπαγή πρανή του προαναφερόμενου ιδιαίτερου κάλους φυσικού σχηματισμού. Με σημείο αναφοράς τη στενή γέφυρα του φαραγγιού στο δρόμο Καλαμάτα-Κάμπος και σε απόσταση 12 χλμ., το φαράγγι χωρίζεται σε δύο ρέματα, στο ρέμα του Ριντόμου και το ρέμα του Καρέα. Στη θέση αυτή βρίσκεται το Μοναστήρι της Παναγίας της "Καψοδεματούσας" ( Κλήμα ) που εορτάζει στις 2 Ιουλίου με παραδοσιακό πανηγύρι. Εν τέλει ομοίως 5 χλμ. ανάντι επί του ρέματος του "Ριντόμου", κοντά στον οικισμό "Ρίντομο", υπάρχει το ξωκκλήσι της Αγίας Μαρίνας που εορτάζεται πανηγυρικά από τους κτηνοτρόφους της περιοχής στις 17 Ιουλίου. Οι λάτρεις του βουνού και της φύσης θα μείνουν έκπληκτοι από τις ομορφιές του Ριντόμου.

62. ΧΑΡΑΥΓΗ = ΤΡΙΚΟΤΣΟΒΑ. Οικισμός της πρώην κοινότητας Σωτηριάνικων, του πρώην Δήμου Αβίας που σήμερα ανήκει στο Δήμο Δυτικής Μάνης.  Χαρακτηριστικό του οικισμού ο Πύργος Καπετανάκη.

63. ΧΩΡΑ ΓΑΪΤΣΩΝ. Η Χώρα με 42 κατοίκους, τόσοι ευρέθησαν από την απογραφή του 2011,  είναι ο Νοτιότερος οικισμός των Γαϊτσών. Πρόκειται για ημιορεινό οικισμό με υψόμετρο 600 μ. του Δήμου Δυτικής Μάνης του Νομού Μεσσηνίας.

64. ΧΩΡΑ ΕΞΩΧΩΡΙΟΥ. Ο οικισμός αυτός μαζί με το Νίκοβο και την Πρίπιτσα απετέλεσαν την πρώην κοινότητα Εξωχωρίου Καρδαμύλης του πρώην Δήμου Λεύκτρου του σημερινού Δήμου Δυτικής Μάνης. Μάλιστα η Χώρα αποτελούσε το κέντρο της Ανδρούβιτσας όπως λεγόταν το Εξωχώρι.