ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ-ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ

                      

       

  

                                                                         

KALAMATA'S   ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ                                                    50 Χρόνια Ποιοτικής Ασφαλιστικής Προσφοράς                                     Οι Ειδικοί στις Ασφαλίσεις                                                                           * ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ   *ΥΓΕΙΑΣ   * ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ                                                                             Και όλους τους ασφαλιστικούς κλάδους                                                                         Τηλ. 2721 300351, Κιν. 6942 551 350  e-mail: saoutisins@gmail.com                                                            asfalistikienimerosi.blogspot.com

                             

                                          ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ   

                                   

                           ΟΙ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ «ΓΟΥΡΝΟΠΟΥΛΕΣ»

                         ΑΝΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ

                    ΣΤΗΝ ΚΑΛΑΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΗ ΜΕΣΣΗΝΙΑ

Η γιορτή της Αναλήψεως στην Καλαμάτα έχει ένα πατροπαράδοτο έθιμο που συνεχίζεται από την Τουρκοκρατία μέχρι και σήμερα! Αμέσως μετά τον εκκλησιασμό, η πόλη γεμίζει από δεκάδες σημεία πώλησης χοιρινού κρέατος, την νόστιμη και τραγανή “γουρνοπούλα”!

Το έθιμο στη Μεσσηνία ξεκινάει από την περίοδο της Τουρκοκρατίας, οι Καλαματιανοί σούβλιζαν και έψηναν τα χοιρινά τις γουρνοπούλες όπως χαρακτηριστικά τις λένε, αφού δεν είχαν τον κίνδυνο να τις πάρουν να τις φάνε οι Τούρκοι κατακτητές όπως οποιοδήποτε άλλο κρεατικό (αρνί, κατσίκι, ή μοσχάρι), γιατί οι Τούρκοι, λόγω της θρησκείας τους, δεν έτρωγαν τα χοιρινά αφού ο Μουσουλμανισμός τα απαγορεύει.

Τη «Γουρνοπούλα» μπορεί κανείς να τη βρει όχι μόνο στην Καλαμάτα, αλλά σε όλη τη Μεσσηνία, ίσως και σε μεγάλο μέρος της Πελοποννήσου  σε ταβέρνες αλλά και από πλανόδιους που στήνουν τους πάγκους τους σε κεντρικούς δρόμους.

Σε όλη την πόλη  της Καλαμάτας, οι ψησταριές, τα σουβλατζίδικα και άλλες επιχειρήσεις, όπως επίσης διάφοροι επαγγελματίες  στήνουν πάγκους με σουβλιστές «γουρνοπούλες», την παραμονή και ανήμερα της αναλήψεως. Οι Καλαματιανοί περιμένουν πως και πως να αγοράσουν την παραδοσιακή «Γουρνοπούλα» για να δοκιμάσουν την τραγανή πέτσα, αφού αυτό το περιμένουν από τις προηγούμενες ημέρες, αφού δε  μπορούν να αντισταθούν στη μυρωδιά που απλώνεται  στους δρόμους της Καλαμάτας.

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΚΑΙ ΚΑΛΑ ΜΕΣΣΗΝΙΑ

  

                                                  ---------- //////// ----------

                                                 

                                           ΠΑΣΧΑΛΙΝΑ ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ

                        

                ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ, ΣΤΗ ΜΑΝΗ ΤΟΥ ΧΘΕΣ

                    Από το Βιβλίο ΑΤΟΥΡΙ του Ιωάννου Κισκηρέα

                                                                                                                                    

Από την Κυριακή των Βαίων το βράδυ άρχιζε το Μεγαλοβδόμαδο, με τις καθημερινές ολονυχτίες.                                                                                 

Όμως τη Μεγάλη Εβδομάδα, έπρεπε να γίνουν και πολλές δουλειές στα χωριά.   

 Να καθαριστούν οι δρόμοι, να ασπριστούν οι μάντρες και τα παιζούλια, να ντυθεί στα μαύρα η Εκκλησία και να ετοιμαστούν από κάθε πλευρά τα σπίτια. Βλέπετε τη Λαμπρή θα είχαμε πάρα πολλούς επισκέπτες στο χωριό (κυρίως ξενιτεμένους μας} και έπρεπε να είμαστε καθαροί και πρόθυμοι να τους υποδεχθούμε.                                                                         

Οι νοικοκυρές είχαν μπρατσουλωθεί για καλά. Το Πάσχα σαν μεγάλη γιορτή , έπρεπε να γιορταστεί με λαμπρότητα και επισημότητα, και όλα να είναι πλούσια. Ζύμωναν, έπλαθαν και φούρνιζαν τα λαμπροκούλουρα, τα έκαναν μεγάλα αρμάθια και τα κρέμαζαν ψηλά.    Θα τα δοκιμάζαμε με το «Χριστός Ανέστη».                                                              

Έκαναν ακόμη και τα παστέλια για να αναδεξιμίδια, στρογγυλά για τα κορίτσια, μακρόστενα με θολωτή τη μια άκρη και ανοιχτή την άλλη για τα αγόρια, στρογγυλά και με σταυρό στη μέση για την Ανάσταση. Τα παστέλια τα στόλιζαν με καρύδια, κόκκινα αυγά κλπ και ήταν πράγματι έργα τέχνης και υπομονής.       

Τη Μεγάλη Πέμπτη έβαφαν τα αυγά. Τα «λυπημένα σπίτια» ούτε αυγά , για τη μαγειρίτσα που θα έτρωγαν το έβαφαν και ούτε κρατούσαν λαμπάδα στην Ανάσταση.                                                                          

Ο νοικοκύρης την Μεγάλη Πέμπτη ή το Μεγάλο Σάββατο θα έσφαζε το αρνί ή το κατσίκι, και αν δεν είχε θα προμηθευόταν το ανάλογο για την οικογένεια του κρέας. Οι νοικοκυρές θα καθάριζαν τα πατσακλίκια  για τη μαγειρίτσα που θα έτρωγαν το βράδυ της Ανάστασης. Το έθιμο του Οβελία δεν είχε επικρατήσει κι ήταν σπάνιο.                                                       

Όλοι προμηθευόντουσαν από τα μαγαζιά λαμπάδες για τον Επιτάφιο και την Ανάσταση, που ήταν ισάριθμες με τα άτομα της οικογένειας παρόντα και ξενιτεμένα. Οι λαμπάδες ήταν της εκκλησίας και πουλιόντουσαν για λογαριασμό της από τα μαγαζιά.   

                                                                                                                                                                                            

                            ------------------------------- //////// --------------------------------

              19 ΜΑΡΤΙΟΥ 1821 - 19 ΜΑΡΤΙΟΥ 2023      

                                  ΕΛΑΙΟΧΩΡΙ  - ΓΙΑΝΝΙΤΣΑ                              

Η Αναπαράσταση του ξεσηκωμού του Ελαιοχωρίου έγινε την Κυριακή 19/3/2023

Στην εκδήλωση αυτή παρευρέθησαν πλήθος κόσμου και κάποιων επισήμων.

Επίσης πήραν  μέρος ΕΛΛΗΝΟΜΝΗΜΟΝΕΣ του Σπύρου Κατσίρα, η Χορωδία του Μουσικοκαλλιτεχνικού Σύλλογος ΑΚΡΙΤΑΣ, Ο χορευτικός Σύλλογος ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ, και άλλοι.

Τον πανηγυρικό της ημέρας, εκφώνησε ο Δημήτρης Ηλιόπουλος, ενώ οι παρευρικόμενοι παρακολούθησαν ένα δρώμενο, που έδειχνε πως ξεκίνησε στη Γιάννιτσα ο  ξεσηκωμός των κατοίκων, πως πήγαν και πως πολέμησαν για την απελευθέρωση της Καλαμάτας στις 23 Μαρτίου 1821, ημέρα της πρώτης απελευθέρωσης Ελληνικής πόλης από τον Τούρκικο ζυγό.

Την  εκδήλωση αυτή έκλεισαν η Χορωδία του ΑΚΡΙΤΑΣ υπό την καθοδήγηση του μαέστρου  Βαγγέλη Κώτσου και οι χορευτές των Φίλων της Παράδοσης, αλλά και πολλούς από τους παρευρισκόμενους. 

        

   ΕΘΙΜΑ ΤΙΜΗΣ ΚΑΙ ΑΠΙΣΤΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΝΩ ΜΕΣΣΗΝΙΑ

 Το θέμα του Έρωτα της Τιμής και της Απιστίας στην Άνω Μεσσηνία

Η άποψη που προπολεμικά υπήρχε στη Περιοχή μας – και όχι μόνο- για τον έρωτα, ήταν ότι ο έρωτας, δεν μπορεί, παρά να έχει έναν και μόνο άνθρωπο ως αντίκρισμα. Πίστευαν ότι «το άλλο μας μισό» στη ζωή, το κατέχει ένας και μοναδικός άνθρωπος κι απέρριπταν ως ανυπόστατα τυχόν καινούρια « άλλα μας μισά». Έτσι, το να ερωτευόταν κάποιος ή κάποια για δεύτερη φορά συνιστούσε μεγάλη ηθική παρέκκλιση, χωρίς λόγια κι ελαφρυντικά.

Σύμφωνα με την παράδοση, τη δημοτική ποίηση και τα τραγούδια τους, οι άνθρωποι ερωτεύονταν, λάτρευαν τον ενθουσιασμό της αναζήτησης του άλλου, το πάθος και τη μαγεία, και μισούσαν την ανασφάλεια, την αβεβαιότητα και την απομυθοποίηση. Ερωτεύονταν για να ζήσουν την αμοιβαιότητα, για να πραγματοποιήσουν το όνειρο τους, για να βιώσουν την αγωνία και το απρόβλεπτο, για να κάνουν τη ζωή τους όμορφα πολύπλοκη. Ήξερε κανείς πως είναι ερωτευμένος, όταν δύο πράγματα τον συνέτριβαν. Η παρουσία του (της) και η απουσία του (της).

Όμως τα πράγματα δεν κυλούσαν πάντα ευνοϊκά για τους ερωτευμένους νέους και νέες.

ΠΗΓΗ : https://meropitopic.blogspot.com

-------- //////// --------

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΗΘΗ ΚΙ ΕΘΙΜΑ

ΓΟΥΡΝΟΣΦΑΞΙΕΣ

    

                                        

Παραμονές Χριστουγέννων, στα χωριά μας ή στα περισσότερα χωριά μας, ελάμβαναν χώρα οι γουρνοσφαξιές !

Μετά τη σφαγή του ζώου ακολουθούσαν οι διαδικασίες που ήταν κάτι σαν ιεροτελεστίες, στα παράγωγα του χοιρινού.

Ας δούμε όμως κατά χρονική σειρά, όπως τις περιγράφει στο βιβλίο του  «Ελάτε να μαγερέψουμε…….. όπως μια φορά κι ένα καιρό», ο φίλος Γιώργος Φ. Γεωργακάς, από το ΣΥΡΙΖΟ ή ΣΥΡΤΖΙ του πρ. Δήμου Είρας της Μεσσηνίας.

  1.   Καρούτζος. Ο πρώτος μεζές που έτρωγαν αμέσως μετά τη χοιροσφαγή. Καρούτζος ή καρύτζαφλας. Κατά κάποιο τρόπο ήταν το έπαθλό τους για το «κατόρθωμα» της σφαγής.

2.   2.Γουρνοσύκωτο τηγανητό.  Το δεύτερο μενούτο οποίο έκαναν ανήμερα τα Χριστούγεννα, συνήθως ήταν το γουρνοσύκωτο.

3.  3. Κρέας χοιρινό ψητό στα κάρβουνα. Τότε δεν ξέραμε τις μπριζόλες. Ξέραμε μόνο κρέας ψητό. Ο πατέρας γνώριζε ποια κομμάτια ήσαν κατάλληλα για ψήσιμο.

4.   4.Άντερα χοιρινά ψητά στα κάρβουνα. ΄Ήταν πραγματικά μαρτύριο γι’ αυτές γιατί ήσαν πάρα πολλά αφ’ ενός και αφ’ ετέρου μύριζαν  πολύ άσχημα μέχρι να τα καθαρίσουν.

Οματιά. Μια συνταγή την οποία, απ’ όσο ερεύνησα, έκαναν μόνο στην περιοχή μας και σε κάποιες άλλες περιοχές της Πελοποννήσου. Συνταγή την οποία έκαναν μόνο την περίοδο των Χριστουγέννων που έσφαζαν το χοιρινό. 

2.   Κόκαλα χοιρινού με τραχανά ή με λάχανα ήρεμα. Η συνταγή είναι ξεχασμένη. Όταν ξεκοκάλιζαν το χοιρινό για να το αλατίσουν πάνω στα κόκαλα έμενε πάντα λίγο κρέας και οι χόνδροι. Έβαζαν τα κόκαλα στον τέντζερη και τα έβραζαν καλά ρίχνοντας μέσα και ένα δύο κρεμμύδια ψιλοκομμένα.

3.   Το ανάλατο. Ήταν το βασιλικό, η μπόλια, του γουρουνιού . Κράταγαν  ένα μέρος του βασιλικού το οποίο το έλιωναν χωριστά χωρίς να το αλατίσουν, εξ’ ου και ανάλατο.

   Λοκάνικα. Φανταστικός μεζές. Τη νοστιμιά τους δεν την έχω γευτεί άλλη φορά μέχρι σήμερα όσα «χωριάτικα» λουκάνικα κι αν έχω δοκιμάσει. Δεν έχουν καμία σχέση με τα λοκάνικα εκείνης της εποχής.

2.   Παστό. Το λιώσιμο του παστού ήταν η τελευταία πράξη της ιεροτελεστίας μετά τη χοιροσφαγή και σήμαινε το τέλος του δωδεκαημέρου.                                                                       

Αχάραγο, συνήθως την παραμονή των Φώτων όπως προανέφερα, άναβαν φωτιά την οποία συνέχεια την τροφοδοτούσαν με ξύλα που είχαν κουβαλήσει ειδικά γι αυτή τη δουλειά.

Η Μεσσηνία διαθέτει από άκρου σε άκρο, πλούσια λαογραφία.                    

Η λαογραφία της διατροφής, έχει πολύπλευρες διαστάσεις. Ένα μέρος αυτής της διάστασης, σας περιγράψαμε σήμερα εδώ.

 

 

                                                               ΠΑΣΧΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΑΣΧΑ                     

                                                         Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΜΑΝΗ

Όλα είχαν ετοιμαστεί και το Μέγα Σάββατο, που πλησίαζαν τα μεσάνυχτα, όλοι στα χωριά ετοιμαζόντουσαν για την Ανάσταση του Εσταυρωμένου.                  

Όλο το χωριό ντυμένο με τα καλά του πήγαιναν στην εκκλησία. Τα περισσότερα παιδιά είχαν γεμίσει τις τσέπες του με κουλάρια που θα έτρωγαν μετά το «Χριστός Ανέστη».                                                                                               

Όταν ο παπάς έβγαινε στην Ωραία Πύλη με τη λαμπάδα αναμμένη, για να ψάλει το «Δεύτε λάβετε φως», πολλοί στριμωγνόντουσαν ποιός θα έπαιρνε πρώτος το φως. Λέγανε πως όποιος το έπαιρνε πρώτος θα ήταν ευλογημένος και ο τυχερός της χρονιάς.                                                                                                       

Το «Νέο φως» το έφερναν στο σπίτι άναβαν το καντήλι πως αν πήγαιναν το «Νέο Φως» στο σπίτι χωρίς να μιλήσουν σε όλο το δρόμο, μ’ αυτό θα έκαιγαν τους κορεούς – κοριούς-                                                                                                    

Μόλις ο παπάς έλεγε με δυνατή φωνή το Χριστός Ανέστη σειώτανε ο τόπος από τις κροτίδες, βαρελότα, κανούλια, ακόμη και δυναμίτες. Οι καμπάνες διαλαλούσαν το Μεγάλο νέο. «Νεκρός ουδείς εν τοις μνάμασι» και κάτω στην πλατεία, όλος ο κόσμος χαρούμενος και πολύβουος, αγκαλιαζόταν και έδινε και έπαιρνε το «φιλί της αγάπης»¨. Στην πρώτη Αναστάσιμη       λειτουργία έμεναν σχετικά λίγοι. Οι πιό πολλοί ανυπομονούσαν να δώσουν τη .....μάχη με τη μαγειρίτσα, που εξαφανιζόταν από το πασχαλινό τραπέζι μαζί με τα Πασχαλινά συνοδευτικά.                                                                                                      

Την Κυριακή του Πάσχα δεν γινόταν τίποτε το αξιόλογο. Το έθιμο του οβελία ήταν σχεδόν ανύπαρκτο, μόνο παρεούλες με κρασάκι, στα σπίτια και στα μαγαζιά, ενώ αρκετοί πήγαιναν στον εσπερινό της Αγάπης. Τη Δευτέρα ήταν η κύρια γιορτή της Λαμπρής, με το έθιμο της Αγάπης, μοναδικό στην περιοχή και τις «πασχαλιές».                                                                                                        

Μετά τη λειτουργία, γινόταν η «Λετανεία της Ανάστασης», που ακολουθούσε τον ίδιο δρόμο με την περιφορά του επιταφίου. Επικεφαλής της πομπής ήταν τα παιδιά, που κρατώντας στα χέρια τους εικόνες έλεγαν δυνατά : «Παναγία Δέσποινα, βοήθησον τους δούλους σου. Κύριε ελέησον.....κύριε ελέησον..».            

Έβαζαν την Ανάσταση  στα δεξιά της εισόδου του ναού, και δίπλα της στεκόταν ο παπάς. Όλοι ασπάζονταν την εικόνα – πρώτα οι άνδρες και μετά οι γυναίκες – και συνέχιζαν με τις χειραψίες, προς τον παπά και μετά μεταξύ τους.                                                                                                                                  

Το απόγευμα της Δευτέρας γινόταν κάτι σαν κοινό γλέντι και φαγοπότι στην πλατεία της εκκλησίας. Οι επίτροποι είχαν στα σπίτια των τσοπάνηδων και στα μαγαζιά. Οι τσοπάνηδες πρόσφεραν αρκετό τυρί καιτα μαγαζιά κρασί. Τα παστέλια και τα κουλούρια που μαζεύονταν το πρωί, είχαν κομματιαστεί και  είχαν μπει σε κόφες, μαζί με τυρί, μπουκάλια κρασί και ποτήρια. Όλοι πήγαιναν εκεί έπαιρναν  κουλούρια και τυρί, έπιναν κρασί και εύχονταν                       

«και του χρόνου». 

                                                                                                         

Εμείς ευχόμαστε

ΕΝΑ ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΔΥΟ ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΗΝ "ΚΑΡΑΝΤΙΝΑ"

ΥΓΕΙΑ

ΕΙΡΗΝΗ, ΟΧΙ ΣΤΟΥΣ ΠΟΛΕΜΟΥ

ΑΓΑΠΗ, 

ΣΥΓΧΩΡΕΣΗ,

ΕΛΠΙΔΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΛΟ 

ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟ ΕΝ ΕΙΡΗΝΗ

Πηγή: ΑΤΟΥΡΙ Λαογραφικά. Του Ιωάννη Κισκηρέα                                                                  

   

                               ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΤΙΚΑ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ

  

Η Μεσσηνία, ως νομός της Πελοποννήσου μοιράζεται πολλές από τις παραδόσεις της με το σύνολο του γεωγραφικού διαμερίσματος στο οποίο ανήκει. Όμως, υπάρχουν κάποια πολύ συγκεκριμένα ήθη και έθιμα τα οποία απαντώνται μόνο στον τόπο μας. Ειδικά αυτές τις γιορτινές μέρες βλέπουμε ακόμα και στα δικά μας χρόνια να συνεχίζονται συνήθειες αιώνων, που φτάνουν ως εμάς από τα αρχαία χρόνια, την πρωτοχριστιανική περίοδο, τη βυζαντινή εποχή, τον τουρκικό ζυγό και κάθε άλλη περίοδο που έχει διαβεί πάνω από τούτο το μέρος μαζί με τον καιρό και τους χρόνους.
  Η αλλαγή της χρονιάς είναι πολύ σημαντική στιγμή για όλους τους Έλληνες και όχι μόνο. Συνδέεται άμεσα με την τύχη, την ελπίδα, το φόβο, την αγάπη και την κοινωνικότητα. Οι πρόγονοι μας λοιπόν, θέλοντας να εξασφαλίσουν κατά το δυνατόν την καλή έκβαση των πραγμάτων σε όλους αυτούς τους τομείς χρησιμοποιούσαν διάφορα μέσα, άλλα δεισιδαιμονικά και προληπτικά, αλλά συντροφικά και ανιδιοτελή, όλα τους όμως καθιερωμένα.

Το βράδυ, την ώρα της αλλαγής του χρόνου, η οικογένεια μαζεμένη γύρω από ένα τραπέζι έχει φάει το παραδοσιακό φαγητό της ημέρας, το οποίο είναι κόκορας μακαρονάδα. Οι παλιές νοικοκυρές έφτιαχναν τα μακαρόνια την ίδια μέρα και τα έβραζαν σε άφθονο νερό με λάδι, τα πασπάλιζαν με μυτζήθρα και κανέλλα και τα "έκαιγαν" με λάδι αρωματισμένο με μια φλούδα λεμονιού. Ο κόκορας μαγειρευόταν στην κατσαρόλα αργά μέχρι να μαλακώσει με όλα του τα μυρωδικά και με σάλτσα ντομάτας. Ο νοικοκύρης ευχόταν καλή χρονιά στην αρχή του δείπνου και όλοι έπιναν σε αυτό. Όταν κόντευε να αλλάξει ο χρόνος, όλα τα φώτα και οι φλόγες στο σπίτι έσβηναν, εκτός από το τζάκι και μόλις έμπαινε ο νέος χρόνος, όλοι αγκαλιάζονταν και φιλιόντουσαν, και πολύ συχνά οι άντρες του σπιτιού έριχναν ντουφεκιές. Αμέσως μετά, ο νοικοκύρης σταύρωνε τη βασιλόπιτα, το γλυκό της ημέρας, και ευχόταν καλή χρονιά και άρχιζε να κόβει ένα ένα τα κομμάτια με τη γνωστή σειρά "Του Χριστού, Της Παναγίας, του Αγιο-Βασίλη, του φτωχού, του σπιτιού..."
Το ξημέρωμα της Πρωτοχρονιάς, τα μέλη της οικογένειας βγαίνοντας από το σπίτι πατούν μια πλατιά πέτρα που έχει φυλάξει η νοικοκυρά από την παραμονή και την έχει τοποθετήσει στο κατώφλι. Πηγαίνοντας προς την εκκλησία, ο νοικοκύρης παίρνει μαζί του ένα ρόδι και στο γυρισμό το σπάει με την είσοδο του στο σπίτι για να φέρει καρποφορία και ευγονία ο νέος χρόνος. Στην εκκλησία παρακολουθούν όλοι τη λειτουργία, αυτή του Μεγάλου Βασιλείου, στον οποίο είναι αφιερωμένη η γιορτή της ημέρας και μετά το πέρας της λειτουργίας, στη μητρόπολη κάθε πόλης ή χωριού γίνεται η δοξολογία για τη νέα χρονιά. Πολλοί κρεμούν πάνω από την εξώπορτα τους ένα μποτσίκι, όπως λέγεται στην τοπική διάλεκτο η αγριοκρεμμύδα, που θεωρείται φυτό που φέρνει γούρι !

Η βασιλόπιτα φτιάχνεται με αυγά, γάλα, αλεύρι και σταφίδες, καρύδιμύγδαλα - όλα σύμβολα ευγονίας- και πασπαλίζεται με άχνη και κανέλλα. Μέσα της κρύβεται είτε ένα νόμισμα είτε ένα γούρι "που το έβαλε ο αγιο-Βασίλης" και όποιος το βρει είναι το τυχερό πρόσωπο της νέας χρονιάς, και συνήθως η τύχη του αυτή συνοδεύεται από ένα μποναμά, δηλαδή ένα χρηματικό ποσό ως δώρο! Μποναμάδες ή μπουναμάδες δίνονται και στα μικρά παιδιά της οικογένειας από τους μεγαλύτερους σε ηλικία, κυρίως τους άντρες. Το γλυκό της Πρωτοχρονιάς είναι οι κουραμπιέδες, που ετοιμάζονται από την παραμονή και σερβίρονται και ως γλύκισμα από τους εορτάζοντες με τα ονόματα Βασίλης ή Βασιλική!

ΠΗΓΗ : http://messiniwn-ithi.blogspot.com/

 

                             ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕ ΥΓΕΊΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ !

         

                  

                                                 "ΓΟΥΡΝΟΣΦΑΞΕΣ" ΣΤΗ ΜΕΣΣΗΝΙΑ

                                                 ΑΠΟ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΕΩΣ ΑΠΟΚΡ                               

Οι γουρνοσφαξιές, όπως έχει ήδη προαναφερθεί, είναι μεταβλητές ανάλογα με την περιοχή. Συνήθως στα ορεινά γίνονταν την περίοδο των Χριστουγέννων, ενώ στα πεδινά την πρώτη εβδομάδα της Αποκριάς. Ενδεχομένως αυτό έχει να κάνει με τη δυνατότητα εκτροφής των μεγάλων ζώων, καθώς το χιόνι ήταν απαγορευτικό για την αναζήτηση τροφής στο δάσος που ήταν εξαιρετικά συνήθης στις ορεινές περιοχές. Κατά την παράδοση τα γουρούνια σφάζονταν την Πέμπτη και την επόμενη Πέμπτη έφτιαχναν το παστό. Την ονομαζόμενη Τσικνοπέμπτη από τις μυρουδιές που αναδύονται είτε από το τσιγάρισμα του κρέατος είτε από το ψήσιμο στη θράκα του κρέατος που έχει καπνιστεί. 

Ολη η διαδικασία αποτελούσε "πανηγύρι" για την οικογένεια αλλά και για το χωριό. Αρχέγονη τελετουργία, σχετική αφθονία προϊόντων που παρείχε το γουρούνι και το επιστέγασμα μιας προσπάθειας επιβίωσης. Για ημέρες οι νοικοκυραίοι ετοίμαζαν τα αναγκαία για τη σφαγή και την τακτοποίηση των σφαγίων. Από τα ειδικά μαυρομάνικα μαχαίρια (γουρνομάχαιρα), τα τσεκουράκια (μαναρίτσες), τα καζάνια (λεβέτια), τις χάλκινες κατσαρόλες (τετζέρια), τις σκαφίδες, τα κιούπια (που θα έβαζαν το παστό), τα ξύλα για τις φωτιές και για το κάπνισμα του κρέατος και άλλα χρήσιμα αντικείμενα. Ολα είχαν τη δική τους τάξη μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας, όλα έπρεπε να είναι στη θέση τους για να γίνουν τα πάντα με τον τρόπο και στο χρόνο που προβλεπόταν. Η αρχή γινόταν τη Δευτέρα όταν από πρωί-πρωί η νοοικοκυρά άναβε φωτιά κάτω από το καζάνι που ήταν γεμάτο νερό και θα ήταν απαραίτητο για να μαδήσει το σφαγμένο ζώο, δηλαδή να καθαρίσει το δέρμα του.

Από αυτό προέρχεται η έκφραση "το νερό μαδάει", δηλαδή είναι τόσο ζεστό που μπορεί να φύγει το δέρμα. Προϋπόθεση για το επόμενο βήμα ήταν να ξεθερμίζει το νερό στο καζάνι. Η νοικοκυρά με την οποία ήταν περισσότερο εξοικειωμένο το γουρούνι καθώς το τάιζε καθημερινά, φρόντιζε να το παγιδεύσει για να μην ξεφύγει: Του έδενε το μπροστινό με το αντίθετο πισινό πόδι με μια τριχιά για να μην μπορεί να ξεφύγει και το οδηγούσε στον τόπο που θα γινόταν η σφαγή. Τα πολύ παλιά χρόνια κατά το αρχέγονο πρότυπο, θύτης ήταν ο αρχηγός της οικογένειας. Μετά η σφαγή γινόταν από τους ειδικούς της οικογένειας ή του χωριού. Οι άντρες άρπαζαν το γουρούνι και το ακινητοποιούσαν, χρειαζόταν μεγάλη δύναμη για να γίνει κάτι τέτοιο γιατί το ζώο αντιλαμβανόταν ότι κάτι κακό γίνεται και αντιδρούσε βίαια. Για να μην δαγκώσει κανέναν τοποθετούσαν στο στόμα του ένα λεμόνι, ενώ ταυτοχρόνως σε κάποιες περιοχές το λιβάνιζαν για να πάρει μυρωδιές το κρέας και κυρίως τα εντόσθια μέχρι να ξεψυχήσει το πληγωμένο ζώο. Ο ειδικός στο σφάξιμο χτύπαγε με το μαχαίρι στο λαιμό το γουρούνι και μερικές φορές νωρίτερα το χτυπούσαν με την ανάποδη του τσεκουριού στο κεφάλι για να ζαλιστεί και να μην αντιδρά βίαια. Μετά την ολοκλήρωση της σφαγής ο θύτης έβγαζε τον καρούτζαφλα (οισοφάγο) του ζώου και η νοικοκυρά τον καθάριζε για να τον ρίξει στη συνέχεια στα κάρβουνα. Ο πρώτος μεζές με λίγο κρασί και τις απαραίτητες ευχές για καλοφάγωτο ήταν έτοιμος.

 Μετά από αυτό ξεκινούσε η διαδικασία για να γδάρσιμο του γουρουνιού. Ανοιγαν μια τομή σε ένα από τα πίσω πόδια (συνήθως κατά τη λαϊκή δοξασία το δεξί), περνούσαν μία βέργα με τρύπα και από εκεί διοχέτευαν τον αέρα ανάμεσα στο δέρμα και το κρέας. Οταν φούσκωνε το δέρμα άπλωναν το σφαγμένο γουρούνι πάνω σε μια επίπεδη επιφάνεια (συνήθως στο σοφρά) και το ξεθέρμιζαν με το καυτό νερό σκεπάζοντας με ένα τσουβάλι για να διατηρείται η θερμοκρασία για να μαδιέται εύκολα. Στη συνέχεια με μαχαίρια αφαιρούσαν τις τρίχες σέρνοντας την τροχισμένη κόψη από εμπρός προς τα πίσω. Τα πολύ παλιά χρόνια έγδερναν το δέρμα για να κατασκευάσουν τα περίφημα γουρνοτσάρουχα ή το έβαζαν πάνω στα σαμάρια ως... αδιάβροχο. Ενώ με τις τρίχες σε ορισμένες περιοχές έφτιαχναν βούρτσες. Το σφαχτό καθαριζόταν προσεκτικά με ζεστό νερό και τριβή με σκληρό αντικείμενο, ενώ κοβόταν το κεφάλι και δινόταν στη νοικοκυρά για να το καθαρίσει.

Στη συνέχεια αναποδογύριζαν το γουρούνι και αφαιρούσαν τα εντόσθια. Δεν πετούσαν τίποτε, όλα ήταν χρήσιμα. Μέχρι και τα κόκαλα έβραζαν και τα έφτιαχναν σούπα με τραχανά. Με τα χοντρά έντερα παρασκεύαζαν την περίφημη οματιά που έχει μείνει στις αναμνήσεις εκείνων που έζησαν αυτές τις εποχές και σήμερα σπανίως έχει κάποιος την ευκαιρία να δοκιμάσει αφού κατά πώς φαίνεται δεν μπορεί να βιομηχανοποιηθεί. Με τα λεπτά έντερα παρασκευάζονταν τα λουκάνικα. Το συκώτι, η καρδιά και τα πνευμόνια τηγανίζονταν και καταναλώνονταν την ίδια ημέρα. Σύμφωνα με ορισμένες ακαθόριστες παραδόσεις, αφαιρούνταν προσεκτικά η χολή που χρησίμευε για θεραπευτικούς σκοπούς. Η φούσκα (ουροδόχος κύστη) αποτελούσε τη χαρά των παιδιών καθώς τη φούσκωναν και γινόταν το μπαλόνι της χρονιάς (και μάλιστα ανθεκτικό) σε μια εποχή που το πλαστικό ήταν άγνωστο.

 

Οταν ολοκληρωνόταν η αφαίρεση των εντοσθίων πλενόταν πολύ σχολαστικά το εσωτερικό του σφάγιου και ακολουθούσε ο τεμαχισμός του κρέατος. Πρώτη κίνηση το ξεσφέρτσισμα: Εκοβαν σε λωρίδες και αφαιρούσαν το παχύ μέρος (λίπος με λίγο κρέας) από το κρέας του γουρουνιού, τις γνωστές τσιγαρίδες. Με τον ίδιο τρόπο έκοβαν το κρέας και καθάριζαν τα κόκαλα από τα τελευταία υπολείμματα κρέατος. Χάραζαν τις λωρίδες κρέατος εσωτερικά, έριχναν χοντρό αλάτι, τις δίπλωναν σε ρολό και τις άφηναν να στραγγίξουν στα καζάνια ή άλλα δοχεία για 8 ημέρες, τοποθετώντας από κάτω ταψιά για να μαζεύονται τα υγρά. Ορισμένα κομμάτια που προορίζονταν για κατανάλωση τις Αποκριές τα κρεμούσαν από το τζάκι και τα κάπνιζαν χρησιμοποιώντας αρωματικά ξύλα (διαφορετικά κατά περιοχές ανάλογα με τη διαθεσιμότητα), ενώ κρατούσαν και το κρέας που χρειαζόταν για τα λουκάνικα. 

Τα προϊόντα Το λουκάνικο ήταν και παραμένει αγαπημένο προϊόν οικοτεχνικής επεξεργασίας του χοιρινού κρέατος. Οι νοικοκυρές καθάριζαν και ζεματούσαν τα εντόσθια για να τα κόψουν στη συνέχεια σε πολύ μικρά κομμάτια, όπως επίσης και το κρέας που είχαν κρατήσει. Ολα αυτά ανακατεύονταν με μπαχαρικά (κανελογαρύφαλλα, μπαχάρια, πιπέρι), αλατίζονταν και μούλιαζαν σε κρασί και στη συνέχεια γέμιζαν τα λεπτά έντερα. του ζώου. Στη Μεσσηνία συνήθως στη γέμιση προστίθεντο μικρά κομματάκια στεγνής φλούδας πορτοκαλιού που έδιναν ξεχωριστή γεύση, αλλού όμως χρησιμοποιούνται άλλα υλικά όπως είναι το πράσο στην ιδιαιτέρων επιδόσεων σε λουκάνικα Θεσσαλία. Στα λουκάνικα έκαναν μικρές τρύπες και τα κρεμούσαν στο τζάκι για να καπνιστούν μέχρι να φύγουν τα υγρά τους. Η οματιά ήταν ένα άλλο εξαιρετικής γεύσης παρασκεύασμα, αυτή τη φορά με το παχύ έντερο του ζώου. Για τη γέμιση έβραζαν σιτάρι, ανακάτευαν ψιλοκομμένα μυρωδικά, κυρίως καυκαλήθρες, και καβουρντισμένα κομμάτια μπόλιας με γλυκάδια και μπαχαρικά. Οταν γέμιζαν τα έντερα τα περνούσαν από καυτό νερό, τα τρυπούσαν και τα έψηναν στο φούρνο. Μετά από 8 ημέρες άρχιζε το "λιώσιμο" του παστού. Ενα μεγάλο καζάνι γέμιζε μέχρι τη μέση με νερό και με δυνατή φωτιά άρχισε να βράζει. Τότε πετούσαν μέσα κατ' αρχήν τις τσιγαρίδες και τις έβραζαν μέχρι να μαλακώσουν.

Οταν τελείωναν τις άπλωναν στη σκαφίδα και σειρά έπαιρναν διαδοχικά για βράσιμο η μπόλια, το κεφάλι και τα πόδια. Για να συνεχιστεί ο βρασμός με τις λωρίδες κρέατος, το πνευμόνι και τον πατσά και με τρόπο που να μην διαλύονται. Και να ολοκληρωθεί με το βρασμό των λουκάνικων. Στη σκαφίδα έκοβαν μικρά κομμάτια τις τσιγαρίδες, το κρέας και το λουκάνικο. Στη συνέχεια αφαιρούσαν το λίπος που είχε κορφιάσει, απομάκρυναν το νερό και έριχναν στο καζάνι την μπόλια και στη συνέχεια το λίπος που είχαν μαζέψει μαζί με κρασί. Εριχναν στη συνέχεια τις τσιγαρίδες και διαδοχικά τα υπόλοιπα υλικά. Τα έβραζαν όλα μαζί και αφού τα ανακάτευαν καλά, τα σταύρωναν και τα λιβάνιζαν, κατέβαζαν το καζάνι από τη φωτιά και έριχναν διάφορα μπαχαρικά. Το παστό ήταν έτοιμο και όταν κρύωνε ακολουθούσε η αποθήκευση στα κιούπια όπου τοποθετούνται ανακατεμένα κομμάτια τσιγαρίδας, λουκάνικου και κρέατος. Εμεναν εκεί για μήνες μέχρι και το καλοκαίρι εξασφαλίζοντας το κρέας της οικογένειας αλλά και τις υποχρεώσεις φιλοξενίας πολλές φορές.

ΠΗΓΗ : «Γουρνοχαρές και Γουρνοσφαξές» του Ηλία Μπιτσάνη                                                                                                                                      

   

              

                                                    -------- //////// --------

                                           Η ΝΤΟΠΙΟΛΑΛΙΑ   ΤΩΝ ΜΕΣΣΗΝΙΩΝ

        

Ο κάθε τόπος, έχει τη δική του λαογραφία. Έτσι και, το ίδιο συμβαίνει και στο δικό μας τόπο στη Μεσσηνία.

Βέβαια, το λεξιλόγιο και φρασεολόγιο στη Μεσσηνία, μπορεί να το δούμε πχ διαφορετικό στη Μάνη, διαφορετικό στην ευρύτερη περιοχή της Καλαμάτας, διαφορετικό στην Άνω Μεσσηνίας και διαφορετικό στην περιοχή της Τριφυλίας. 

Εμείς πάνω από 13 χρόνια, ξεκινήσαμε να καταγράφουμε λέξη - λέξη, φράση - φράση και καταφέραμε να συγκεντρώσουμε        2756 λέξεις και φράσεις, μέσα από τις οποίες, μπορούμε να μεταφερθούμε νοερά στη Μεσσηνία των πατεράδων μας και παπούδων μας, στη Μεσσηνία περασμένων αιώνων !

Ένα μικρό μέρος αυτής της εργασίας που ψάχναμε για όλα αυτά τα χρόνια και θα συνεχίζουμε να ψάχνουμε, θα παρουσιάσουμε εδω σ' αυτόν το χώρο. Θα συλλέξουμε τυχαία μερικές από τις λέξεις και φράσεις και θα σας τις παρουσιάσουμε. 

Κάθε αντιγραφή επιτρέπεται με τον όρο ότι θα αναφέρεται η πηγή.

Α

Άγγουσα ζέστη = Η κάψα,

Αγγουσεύω = Ζεσταίνομαι πολύ.

Αγιαντριάς ή του Αγιαντρέος = Η γιορτή του Αγίου Ανδρέα το Νοέμβριο.

Αγουρογερασμένος = Ο πρόωρα γερασμένος.

Αγουροξενητεμένος = Αυτός που ξενητεύτηκε σε μικρή ηλικία.

Αγριάδα = Είδος ζιζανίου με ισχυρές ρίζες που φυτρώνει σε ποτιστικά χωράφια,
κήπους  και κούκλες κατά τη θερινή περίοδο.

Α   Αδερφομοίργια = Κτηματικά μερίδια που δίνονται στα αδέλφια κατά το μοίρασμα της πατρικής περιουσίας.

     Άδουλος = Αδούλευτος.

     Άει = Άντε π ήγαινε.

     Αερικά = Τα φαντάσματα.

     Αέρινος = Γρήγορος.

     Αερικός = Δαιμόνιος.  

     Ακονογής = Εύφορο και αφράτο χώμα.    

     Ακουμπέτι = παρά ταύτα.

     Ακουμπίστρα = Το μέρος, συνήθως πέτρα ή βράχος, όπου ακουμπούσαν οι γυναίκες τις ζαλιές (φορτία ξύλων), για να ξαποστάσουν και να ξεκουραστούν.

     Ακρινή λωρίδα. = Ένα κομμάτι στο κτήμα.

     Ακώ = Aκούω            

         

                                                                            

     Β

    Βαρικά = Χωράφια με βαρειά χώματα.                                                                                        

      Βαρετούμπι = Παιδικό παιχνίδι με πάνινο τόπι. Βαρενόντουσαν με ένα τόπι φτιαγμένο   από κουρέλια.  

      Βασιλίκι = Παιδικό παιχνίδι με «κότσι» αρνιού ή κατσικιού.                        

      Βασκανιάρης = Αυτός που έχει πολλά χαρίσματα, ωραίος, δυνατός κλπ και γι’ αυτό

       κινδυνεύει να τον ματιάσουν.                                                                                                 

      Βασταγκούρι = Ο γάϊδαρος.

31  Βατουριώνω, βατουριώνα = Σύμπλεγμα από βάτα

      Βιζιγάδι = Έμπλαστρο. Φορτικός και ενοχλητικός άνθρωπος. Πχ Μου έγινε βιζιγάδι.         

.    Βίκα = Πήλινο δοχείο, στάμνα.                                                                                                        

     Βιλάδα = η ζούρλια που κουβαλάει κάποιος

Βιζιδάδι = έμπλαστρο.                                                                                                                

Βλάγκος, α = Ξανθός /ιά                                                                                                        

Βλάχικη φακή = Είδος φακής. Μεγάλη πλατειά, που έβγαινε στη Μεσσηνία.

Βόγγολη = Ζιζάνιο των  σιτηρών.    

Βοϊδόγλωσσα = Είδος αγριόχορτου με μακριά, λεπτά και τραχιά φύλλα.

Βοϊδομάτικα = Ποικιλία μαύρων αμπελισιων σταφυλιών με χοντρές ρώγες.            

Βοϊδόμυγες = Η κουκουνόμυγα.           

Βοϊδοπατσιά = Το μεγάλο στομάχι του βοϊδιού μτφ ο λαίμαργος και αχόρταγος,
εύσωμος και χοντρός άνθρωπος.

Βότανος = Το βοτάνισμα των σιτηρών, δηλαδή το ξερίζωμα των αγριόχορτων
 (ζιζανίων) με τα χέρια κατά τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο καθώς και η αφαίρεση των
  ζιζανίων από τα λαχανικά.                                                                                        

Βλαχοχώρια = Έτσι έλεγαν στη Μάνη τα χωριά της Μεσσηνίας.                                       

3    Βολύμι = Μολύβι.   

Γ    Βουϊσμένος – η = Αυτός που τον έχει βρει ή που τον καταριούνται για να τον βρει

  μεγάλο κακό. Πιο συνηθισμένη η κλητική προσφώνηση που συχνά λέγεται
  χαριτολογώντας, όταν κάποιος αποτολμά κάτι επικίνδυνο και επομένως υπάρχει ο

      φόβος να τον βρει μεγάλη βουή. Πχ ρε βουϊσμένε, τι κάνεις εφτού ;  

     

         Γ  

        Γαλάρια = Τα θηλυκά γιδοπρόβατα που γέννησαν κι έχουν γάλα. Αντιθ. Λ.
  στέρφα,«θα ξεχωρίσουνε τα στέρφα απ’ τα   γαλάρια».  

       Γδούρτη = Η μεμβράνη που βρίσκεται κάτω ακριβώς από το δέρμα (τομάρι) των

       ζώων. Μτφ 1. Παλιάνθρωπος, παλιοτόμαρο. Ασθενικός, αδύνατος.                              

       Γεντέκι = Ξύλινος στύλος, μτφ. Πολύ ανόητος και χαζός άνθρωπος.  

       Γεράνισα = Άλλαξα χρώμα, χλώμιασα από πόνο, στενοχώρια ή στέρηση.                    Γεροσπαθούρος = Πολύ γέρος και ξεπεσμένος ή καφούγερας.

  Γεμενί = χρωματιστό μαντήλι του κεφαλιού.        

        Γιδοξούρι = Ακοινώνητος, αμόρφωτος και άξεστος άνθρωπος .                              

  Γκαδίνα = Πήλινη σουπιέρα, τσανάκα. Φρ. «Έφτιαξα μια γκαδίνα λαλαγκίδες»

  Γκέστησα = Κουράστηκα μτφ. Βαρέθηκα, αγανάκτησα, εξάντλησα την υπομονή            μου.

   Γκοργκούνι = Αστράγαλος.

   Γιούρντες = Είδος γυναικείου παλτώ χωρίς μανίκια.

   Γκεβγκίρα = Η απόχη.

   Γλιτσινάρα = Είναι η κλείδωση το γόνατου.  

   

    Δ

   Δάγκλα = στροφή στο δρόμο.

   Δαμάλα = Θηλυκό μοσχάρι μεγαλύτερο των δύο ετών, νεαρή αγελάδα.                             

   Δίκορος = Αυτός που έχει δύο κλαδιά. Ο διχαλωτός.                                                      

   Διπλάρι = Δίδυμο αρνί, κατσίκι ή παιδί, διπλάρικο, μπινιόρι.                                           

   Διπλάρισε = Γέννησε δίδυμα (γυναίκα ή θηλυκό ζώο.                                                         

   Δραξούλι = Είδος λεπτού αγκαθιού     

   Δυοτέλι = Άλογο ή μουλάρι δύο ετών.    

   Ε

    Εδιάκα = Πήγα (από το ρήμα διαβαίνω, αόρ. διέβην, εδιάβηκα -εδιάκα). 

    Έκα = κάνε πιο πέρα, ή στάσου, περίμενε.                                                  

    Έντοσα = Ξεπιάστηκα, τεντόθηκα

    Έφριγο = Αυτός που γελοιοποιείται και ρεζιλεύεται Φρ. «βγήκα έφριγο»

     Εφτακοίλι = Ποικιλία σταφυλιών κληματαριάς.

     Έχω δικοσύνη = Είμαι συγγενής.

      Ερημοστασιό = Σπίτι ή χωράφι που ερημώνει, ερημικός και ακατοίκητος τόπος.

    

      Ζ

       

       Ζαλώνουμαι = Φορτώνομαι κάτι πάνω στους ώμους μου, στην πλάτη μου.

       Ζαμουρημένο = Χτυπημένο και μελανιασμένο σημείο του σώματος ανθρώπου ή

        ζώου. 

       Ζάρκουλα = Η κουκούλα που έχουν τα παλτά.  

       Ζβουγκουνάω ή ζβουγκουνάου = Αναφέρεται στο θόρυβο (βόμβο) που κάνουν          τα έντομα κατά το πέταγμα τους.

       Ζεμπερέκι = Πετούγια σε παλιές πόρτες, ή παράθυρα.  

       Zoυγκανάου = Ενοχλώ.      

       Ζουλάπι = άγριο ζώο, αγρίμι

       Ζουμπουνάου = Πιέζω έντονα, ζουπάω.    

       Ζουπίτσα = Κοντή και μικρόσωμη γυναίκα.

        Ζυγούρι = Το χρονιάρικο αρνί, το λεγόμενο και μιλιόρι.

        Zύστηκα = Ζορίστηκα

        Θ

         

         Θηλύκι = Πρόχειρο ράψιμο στη θέση κομμένου κουμπιού

         Θύμωμα = Ερεθισμός πληγής. «πρόσεχε να μη σου θυμώσει η πληγή».

              

        Κ

         Καγιάς = Ο καβουρότοπος 

         Καθεράς = Ξεφλουδίζεις.

         Κακαβώνω = Βάζω το κακάβι (κατσαρόλα) πάνω στη φωτιά για μαγείρεμα.

         Καλαμίζω = Μαζεύω νήμα σε καλαμουκάνια ή μασούρια.

         Κάλεσια = Η άσπρη προβατίνα με μαυράδια στο κεφάλι.

         Κάλμπενη = Η ξανθιά γυναίκα, Συν. λ βλάγκα, η.

         Καμούσι = Το τελεταίο κρασί. Το σώσμα.

         Καμάτι = Όργωμα, συνήθως η φράση : «κάνω καμάτι» οργώνω, ζευγάρίζω.

         Κανίσκι = Το σφαχτό που έφερναν ως δώρο οι καλεσμένοι του γάμου.

         Κάντιο = Είδος γλυκίσματος γαλάζιου χρώματος που πουλούσαν παλιά τα
         μαγαζιά.

         Καούσες = Φαγώσιμα αγριολάχανα.

         Κάπιδας = Πολύ κρύο, πάγος.

         Καπλάνι = Γιγαντόσωμη γυναίκα, συν  λεντίνα.

         Καπριτσαδόρος = Ιδιότροπος, παράξενος, πεισματάρης 

         Καριόλα = Μεταλλικό κρεβάτι.

         Κοτάω = Τολμώ (Δεν κοτάω να μιλήσω = δεν τολμώ να μιλήσω).

         Κόρυζα = Αρρώστια πτηνών.   

        Λ

        Λαζάκια = Τα κυκλάμινα. Συν λ. κουνελάκια.

        Λάμια = Όμορφη γυναίκα.

        Λαναρίζω = Ξάνω το μαλλί με τα λανάρια.

        Λαφτανάς = Ο λαίμαργος, αχόρταγος.

        Λεγνεύτηκα = Έπαθα μεγάλο κακό.

        Λεντίνα = Ψηλή γυναίκα.

        Ληξιάθηκα = Καλόμαθα. Γλυκάθηκα με κάτι και μ’ αρέσει.

         Λιανάκι = Η μικρή ψείρα που βγαίνει μόλις σκάσει η κόνιδα (αυγό).

        Λιμπιά = Τσιμεντένια υπαίθρια πλυντήρια.

        Λιόκρισε = Φρ. «Λιόκρισε το φεγγάρι» (βρίσκεται στη μέση του ουρανού).

        Λιτριβάρης = Ο εργάτης του λιτριβείου, (ελαιοτριβείου).

        Λουβιά = Τα χλωρά κουκιά και φασόλια. 

        Λουντρούκι = Εύρωστος και γεροδεμένος άνθρωπος ή ζώο, γριμπίλι (βλ.λ).

       Αυτές είναι περί τις 110 λέξεις και φράσεις που μίλαγε η Μεσσηνία τους
       περασμένους αιώνες και που ένα μερος του συνολικού πληθυσμού, πολλές από
       αυτές τις λέξεις, τις μιλάει ακόμα. Υπάρχουν και λέξεις που έχουν τη ρίζα τους,     
       στην Αρχαία Ελλάδα ή και στο Βυζάντιο. 

 ΠΗΓΕΣ : Οι  λέξεις και οι φράσεις που αναφέρονται προκύπτουν από το βιβλία

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΤΩΝ ΚΟΝΤΟΒΟΥΝΙΩΝ του  Δημ. Γρηγ. Μουγγού

ΑΤΟΥΡΙ του Ιωαν. Κ.  Κισκηρέα

και ΑΤΟΜΙΚΗ  ΣΥΛΛΟΓΗ Αντώνη Γ. Σαούτη

 

   

   

 

 

 

     

     

       

          

 

                                                     ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

                                            KAI TO EΛΑΙΟΛΑΔΟ ΣΤΗ ΜΕΣΣΗΝΙΑ

Η Μεσσηνία που περιβάλλεται από τη θάλασσα του Ιονίου πελάγους και του Μεσσηνιακού κόλπου, αλλά και τα Βουνά της με επικεφαλής τον ανυπέρβλητο Ταύγετο, καθώς και μερικά εκατομμύρια λιόδεντρα, είναι εγγύηση για εκπληκτικές πρώτες ύλες, που έχουν όλες τις προυποθέσεις για να κάνουν γνωστή και περιζήτητη τη Μεσσηνιακή διατροφική παράδοση σε όλο τον κόσμο.        

Το αρωματικό και γευστικότατο και ποιοτικότερο παγκοσμίως ελαιόλαδο είναι το άλφα και το ωμέγα στην κουζίνα της Μεσσηνίας και χρησιμοποιείται παντού – και σε μεγάλες ποσότητες. Μέχρι και σχετικά πρόσφατα, ουσιαστικά δεν είχε μπει βούτυρο στα σπίτια της Καλαμάτας και σε εκείνα της Μάνης. Όλα τα έφτιαχναν με ελαιόλαδο πίτες, φαγητά, ακόμα και γλυκά. Πολλά νοικοκυριά εξακολουθούν να μαγειρεύουν αποκλειστικά με ελαιόλαδο. Άλλωστε, το έχουν άφθονο σε όλα τα νοικοκυριά και είναι το ποιοτικότερο σε όλον τον κόσμο.                                                                                                                                           

Τους μήνες Νοέμβριο - μέχρι και Ιανουάριο πολλοί αρχίζουν και τον Οκτώβρη και μερικοί άλλοι τελειώνουν το Φλεβάρη - όλοι οι Μεσσήνιοι και Μανιάτες επιδίδονται στο λεγόμενο «λιομάζομα», μια διαδικασία που επί πολλούς αιώνες, από την αρχαιότητα, συνηθίζουν να επιδίδονται. Όλοι είναι στα χωριά και στα χωράφια τους και μαζεύουν ελιές – 13.500.000 ελαιόδεντρα είναι αυτά (συνολικός αριθμός σε όλο τον νομό). Η Μεσσηνία είναι κατά κανόνα η περιοχή με τη μεγαλύτερη παραγωγή ελαιολάδου αφού παράγουν περί τους 40-50.000 τόνους ετησίως (εναλλάσσεται στην πρώτη θέση με νομούς της Κρήτης). Η ποιότητα του ελαιολάδου – κυρίως η Κορωναίϊκη ποικιλία (αγουρέλαιο)  όπως είναι γνωστόν, αποτελεί αναγνωρισμένα ακόμη και ένα θεραπευτικό προϊόν.  

Οι περισσότεροι Μεσσήνιοι, που μένουν στον τόπο τους, αλλά και οι Μεσσήνιοι που μένουν σε άλλες πόλεις, έχουν άλλοι λίγα, άλλοι περισσότερα ελαιόδενδρα, από τα οποία βγάζουν το ελαιόλαδο της οικογένειας τους, αλλά και από την πώληση του ελαιόλαδου, δημιουργείται και ένα συμπληρωματικό εισόδημα γι’ αυτούς.                                                                            

Συνήθως όσοι εργάζονται στην Καλαμάτα, τις εποχές αυτές παίρνουν άδειες για να βοηθήσουν στην συγκομιδή της ελιάς, αφού σήμερα  τα εργατικά χέρια, αν βρεθούν, είναι ασύμφορα και ακριβά.  Όλη η Μεσσηνία βρίσκεται σε οργασμό και όλοι ενδιαφέρονται να μάθουν τι τιμή θα πετύχουν ανά κιλό. Η Μεσσηνιακή οικονομία ενισχύεται σημαντικά, αφού όλοι αποκτούν ένα επί πλέον εισόδημα, ενώ για τους επαγγελματίες αγρότες ελαιοπαραγωγούς, είναι για τους περισσότερους, ίσως το σημαντικότερο εισόδημα της χρονιάς.                                                                                                                                        

Έτσι το ελαιόλαδο αποτελεί το βασικότερο στοιχείο της Μεσσηνιακής κουζίνας, είτε στα φαγητά, είτε στα γλυκά, ακόμη και στους κουραμπιέδες πολλές φορές αντί για βούτυρο χρησιμοποιείται ελαιόλαδο.                                                                                                              

ΑΛΛΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΗΣ ΦΥΣΗΣ.                                                 

Πέρα από το ελαιόλαδο, υπάρχουν και άλλα φυσικά προϊόντα της κουζίνας των Μεσσηνίων που είναι προϊόντα από το βουνό.                                                      

Το καμάρι της Μεσσηνίας ο Ταΰγετος, είναι ο μεγάλος τροφοδότης της Μεσσηνιακής κουζίνας, προσφέρει την περίφημη και αρωματική άγρια ρίγανη, ένα άλλο περίφημο προϊόν που είναι το τσάι Ταυγέτου φασκόμηλο και πολλά άλλα βότανα και αρωματικά.                                                                                  

Επίσης προσφέρει τα καρύδια, ένα υπέροχο αρωματικό μέλι όπως και κάστανα. Οι κτηνοτρόφοι της περιοχής διαθέτουν στους Μεσσήνιους νόστιμα κρεατικά, τυριά, βούτυρα, και τις περίφημες μυζήθρες που  αν ξεραθούν σε υψόμετρο θεωρούνται ανώτερης ποιότητας. Τα χοιρινά, είτε γίνονται ψητή γουρνοπούλα, όπως τη λένε στην περιοχή, με τραγανή πέτσα, είτε παστώνονται με κρασί και πορτοκάλι και καπνίζονται σε ξύλα ελιάς – έτσι φτιάχνεται το παστό. Το σύγκλινο, όπως το λένε σε όλη τη Μάνη.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                             









                                           23 MAΡTIOY  1821 - 23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021

                                            200 ΧΡΟΝΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΑΛΑΜΑΤΑ ! !

                ΚΑΙ ΣΤΑ 1000 ΧΡΟΝΙΑ, Η ΚΑΛΑΜΑΤΑ ΠΑΝΤΑ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΣ !

Όλα ξεκίνησαν από την ελεύθερη Μάνη, από την ΑΔΟΥΛΩΤΗ  ΜΑΝΗ !

Εκεί συγκεντρώθηκαν όλοι οι Ήρωες της επανάστασης. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Αρχιστράτηγος του αγώνα, μαζί με τους άλλους ήρωες  έπεισαν τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη να ηγηθεί των Μανιατών και έτσι ενωμένοι με τους Καλαματιανούς ,  να πάνε να ελευθερώσουν την Καλαμάτα. 

Έτσι στις  17 Μαρτίου,  στην Τσίμοβα (Αρεόπολη) αρχικά, ξεκίνησαν για τη λευτεριά !              Εκαναν μια στάση στην Καρδαμύλη και  αφού προσευχήθηκαν στην Αγ. Σοφία της Καρδαμύλης, (εκκλησάκι που υπάρχει και σήμαρα) έφτασαν στους Αγ. Αποστόλους της Καλαμάτας και από εκεί στις 23 Μαρτίου 1821, ξεκίνησε η υπόθεση της Ελευθερίας του Ελληνικού γένους, από τους δυνάστες Οθωμανούς, με πρώτη ελεύθερη πόλη την ΚΑΛΑΜΑΤΑ, από τους γεναίους ήρωες Κολοκοτρωναίους, Μαυρομιχαλαίους και όλους τους άλλους μεγάλους ήρωες.

Δεν χρειάστηκε και πολύς κόπος, αφού ξεγέλασαν τον Αρναούτογλου - τον Τούρκο  διοκητή της Καλαμάτας - τον απομόνωσαν και σε πολύ λίγο Καλαματιανοί και Μανιάτες έβαλαν το πρώτο θεμέλιο λίθο, αφού η Καλαμάτα ήταν η πρώτη Ελληνική πόλη που ήταν ελεύθερη !

Από εκεί και μετά, η ιδέα της ελευθερίας σκορπίστηκε σε όλη την υπόλοιπη Ελλάδα !

Η 25η Μαρτίου του 1821 ήταν η ημέρα έναρξης της επανάστασης της  υπόλοιπης Ελλάδας. 

400 χρόνια σκλαβιάς, και όμως το έθνος άντεξε, η Ελλάδα για μια ακόμη φορά μεγαλούργησε, τίναξε τη σκλαβιά από πάνω της, και έδιωξε τους δυνάστες Τούρκους,.

Πρώτη η ελεύθερη πόλη η Καλαμάτα ! Η λευτεριά του έθνους, άνθισε στην ΚΑΛΑΜΑΤΑ !!!!

Και ακολούθησε όλη η υπόλοιπη Ελλάδα !!!

ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΔΟΞΑ ΑΙΩΝΙΑ ΣΤΟΥΣ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΗΡΩΕΣ !!!

ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΔΟΞΑ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΠΟΛΗ, ΤΗΝ ΚΑΛΑΜΑΤΑ !!

                                                         -------- //////// --------

                                                                 ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΣΤΗ ΜΑΝΗ

Στη Μάνη, στα χωριά μας, τα Χριστούγεννα, τον παλιό καλό καιρό χιόνιζε τόσο πολύ, που, στα σπίτια μας, για να ανοίξουν την πόρτα την τινάζανε, τη χτυπούσανε, για να ανοίξει.
Κάτω απο τις πόρτες, οι γιαγιάδες είχαν προβλέψει και είχαν φτιάξει μια τρυπούλα, για τις βαριές, χειμωνιάτικες ημέρες..

Πού εξυπηρετούσε αυτή η τρυπούλα ; Τις ημέρες, που το χιόνι έπεφτε βαρύ και σκέπαζε όλη την εξώπορτα,  η πόρτα δε μπορούσε να ανοίξει, έτσι, είχε φτιάξει μια μαγκουρίτσα και από μέσα έσπρωχνε τα χιόνια που ήταν έξω, για να κατέβει σιγά σιγά η στάθμη του χιονιού.

Προπαραμονή Χριστουγέννων και στο χωριό ζυμώνανε ψωμί. Οι φιλενάδες μαζεύονταν σε ένα σπίτι και ζυμώνανε παρέα.. Αυτή η διαδικασία γινότανε στις 5 το πρωί, νύχτα ακόμη, με πολύ χιόνι και το τζάκι να καίει με πολλά ξύλα μέσα.

Η γιαγιά απο το προηγούμενο βράδυ, ετοίμαζε μια μεγάλη κατσαρόλα με τραχανά και χυλοπίτες, για να φάνε το πρωί οι φιλενάδες, όταν θα θέλανε να ξαποστάσουν, τρώγοντας, φυσικά, ένα ζεστό πιατάκι.

Παραμονή Χριστουγέννων.. Σπίτια ασπρισμένα, καθαρά.. Όλο το χωριό λάμπει.. Το βράδυ αργά, όλα τα σπίτια ζυμώνουν τηγανίδες.  Οι νοικοκυρές είχαν το σοφρά, το στρογγυλό τραπέζι, καθόντουσαν στα σκαμνάκια τα
μικρά και φτιάχνανε τις τηγανίδες.
Για να ζυμώσουν, χρησιμοποιούσαν τις σκαφίδες τους, γιατί κάθε οικογένεια έκανε πάρα πολλά κιλά.
Η γιαγιά πλάθει με τα χέρια της χοντρά μακαρονάκια, τα οποία μετά βάζει σε μεγάλο τηγάνι, επάνω στην καυτή φωτιά.

Η πρώτη τηγανίδα είχε ένα σταυρό επάνω και η δεύτερη πήγαινε για το σπίτι. Οι τηγανίδες ήταν πάρα πολλές και για το λόγο αυτό, η γιαγιά γέμιζε πολλά και μεγάλα στρογγυλά ταψιά, αλλά και λεκάνες, προκειμένου να φάει η οικογένεια εκείνες τις ημέρες, αλλά και να φιλέψει τους επισκέπτες !
Τις (πεντανόστιμες) τηγανίδες,  έτρωγαν με τυράκι φέτα, σύγκλινο, αλλά και λουκανικάκια χωριάτικα.

Πρωί Χριστουγέννων.  Νωρίς, νύχτα ακόμη, το χιόνι πέφτει απαλά, ο (αγουροξυπνημένος) παπάς χτυπάει την καμπάνα και οι χωριανοί με τα φαναράκια τους πηγαίνανε στην εκκλησία, για να παρακολουθήσουν την πρωινή λειτουργία..
Το μεσημέρι, σε κάθε σπίτι, οι οικογένειες έτρωγαν χοιρινό με σέλινο, ενώ, μετά, οι χωριανοί, συνήθιζαν να ανταλάσσουν επισκέψεις μεταξύ τους..

Τα χρόνια εκείνα (1940 και μετά), οι οικογένειες, δεν αντάλασσαν  δώρα.                      Η γιαγιά, όταν  ζύμωνε για την Παραμονή, έκανε κάτι μεγάλα κουλούρια και τα κρέμαγε με καρφάκια στο σαλόνι στον τοίχο.. Τοσα παιδιά τόσα και τα κουλούρια, για κάθε οικογένεια. Και αυτά, ήταν τα δώρα των παιδιών, για την  Πρωτοχρονιά..

Για την Καλή Χρονιά, η γιαγιά έφτιαχνε και τις Δίπλες..

 Οι δίπλες αναπαριστούν το «δίπλωμα» του Χριστού μέσα στα σπάργανα... 

Οι μανιάτισσες τις έφτιαχναν και τα Χριστούγεννα – πέρα από τις μεγάλες γιορτές, όπως στους αρραβώνες, στους γάμους και τα γεννητούρια. 
Ευχόντουσαν να «διπλιάσει» η χαρά, μόνο αν το παιδί ήταν «σερνικό» (αρσενικό). 
Για τα θηλυκά έλεγαν απλά «να ζήσει».

“Του Χριστού χριστόψωμα,
τα Φώτα τηγανίδες
και τη Λαμπρή τυρόπιτες,
τ’ Άγιου Πετριού κουλούρες”
λέει παλιά παροιμία στη Μάνη.

Πηγή : https://allforchristmas.wordpress.com/

                                                ------//////------

                                                    TΟ ΨΩΜΙ ΣΤΗ ΜΑΝΗ  
                                  ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ

Το ψωμί επί Τουρκοκρατίας - εκείνες τις μαύρες εποχές - ήταν από κουκιά ή λαθούρια, ή κρίθινο, ή σμιγό, μετά το 1900 ένα μεγάλο μέρος  από έτοιμο αλεύρι που εισάγεται από τον Πειραιά. 

Κάθε σπίτι ψήνει στο φούρνο του μια φουρνιά κάθε 8-15 ημέρες. Επειδή όμως το ψωμί δε βαστά τόσες μέρες, το καλοκαίρι το σκίζουν και το απλώνουν στον ήλιο μέχρις ότου φρυγή και γίνει καυκάλα, όπως ονομάζουν τα μεγάλα αυτά παξιμάδια.   Το σταρίσιο ψωμί είναι σπάνιο. Από στάρι κάνουν τις προσφορές του παπά, τις κουλούρες της Λαμπρής, και τις κοζούνες των γάμων. Παλαιότερα (μέχρι της βασιλείας του Όθωνα) το ψωμί γινόταν από κουκιά (λαθούρια).

Τα μόνα φρούτα του τόπα είναι τα σύκα και τα φραγκόσυκα. Τα φραγκόσυκα είναι άφθονα και δεν υπάρχει άνθρωπος όπου να μην έχει περισσά ώστε να τρέφη και τα γουρούνια του. Επίσης υπάρχουν και χαρούπια αρκετά και λίγ' απίδια (αχλάδια). 

Πηγή :  Από το βιβλίο "Γεύσεις Μάνης" 

της κας Κατερίνας Εξαρχουλέα - Γεωργιλέα

Δ.Β. Δημητράκου - Μεσίκλη 

"Οι Νικιλιάνοι" τόμος Α, 1949

                          
                                    Ο ΕΡΩΤΑΣ, Η ΤΙΜΗ ΚΑΙ Η ΑΠΙΣΤΙΑ,
                                                ΣΤΗΝ ΑΝΩ ΜΕΣΣΗΝΙΑ

Η άποψη που προπολεμικά υπήρχε στη Περιοχή μας – και όχι μόνο- για τον έρωτα, ήταν ότι ο έρωτας, δεν μπορεί, παρά να έχει έναν και μόνο άνθρωπο ως αντίκρισμα. Πίστευαν ότι «το άλλο μας μισό» στη ζωή, το κατέχει ένας και μοναδικός άνθρωπος κι απέρριπταν ως ανυπόστατα τυχόν καινούρια « άλλα μας μισά». Έτσι, το να ερωτευόταν κάποιος ή κάποια για δεύτερη φορά συνιστούσε μεγάλη ηθική παρέκκλιση, χωρίς λόγια κι ελαφρυντικά.
Σύμφωνα με την παράδοση, τη δημοτική ποίηση και τα τραγούδια τους, οι άνθρωποι ερωτεύονταν, λάτρευαν τον ενθουσιασμό της αναζήτησης του άλλου, το πάθος και τη μαγεία, και μισούσαν την ανασφάλεια, την αβεβαιότητα και την απομυθοποίηση. Ερωτεύονταν για να ζήσουν την αμοιβαιότητα, για να πραγματοποιήσουν το όνειρο τους, για να βιώσουν την αγωνία και το απρόβλεπτο, για να κάνουν τη ζωή τους όμορφα πολύπλοκη. Ήξερε κανείς πως είναι ερωτευμένος, όταν δύο πράγματα τον συνέτριβαν.  Η παρουσία του (της) και η απουσία του (της).                                

Όμως τα πράγματα δεν κυλούσαν πάντα ευνοϊκά για τους ερωτευμένους νέους και νέες.  Οι περισσότεροι γάμοι γίνονταν με το στανιό. Πολλοί έρωτες έμειναν ανικανοποίητοι και πολλά όνειρα έμειναν όνειρα. Άλλοτε ο μονολιθισμός των γονέων που αποφάσιζαν στυγνά το γάμο των παιδιών τους ερήμην τους, άλλοτε η αθέτηση της υπόσχεσης από τον αγαπημένο προς την κοπέλα που τον εμπιστεύτηκε και του "δόθηκε", εξέθρεψαν διάφορες προλήψεις γύρω από τον έρωτα και τον γάμο. Μία από αυτές ήταν, σύμφωνα με τη μαρτυρία της Καλαμπόκη Σταυρούλας (1919), στην κοινότητα Βελανιδιά - εγκαταλειμμένη από κατοίκους πια- , όταν ανήμερα της γιορτής του Αη Γιάννη στις 24 Ιουνίου γινόταν το εξής: Οι κοπέλες του χωριού έπαιρναν ένα κόκκινο πανί και ένα καθρέφτη και πήγαιναν στο πηγάδι στις 12 το μεσημέρι Εκεί, έβαζαν στο κεφάλι τους το πανί και βαρούσανε με τον καθρέφτη μέσα στο πηγάδι να κάνει αντιλιάδα κι έλεγαν: "όποιος είναι της τύχης μας να τον δούμε".

Οι ερωτικές απογοητεύσεις και η πίστη ότι, στη ζωή ανήκουμε σε ένα και μόνο πρόσωπο, σ' αυτό που του πρωτοδοθήκαμε στο όνειρο της πρώτης και παντοτινής αγάπης, είχε οδηγήσει αρκετές γυναίκες στο να μη παντρευτούν ποτέ. Στη μεταπολεμική Μερόπη, είχαμε και περίπτωση που άτομο οδηγήθηκε στο μοναχισμό, μένοντας πιστό στις παραπάνω αξίες.
Σπάνια μια γυναίκα αποτολμούσε να παντρευτεί αν ήταν ήδη διακορευμένη. Το έθιμο του να απλώνεται στη βεράντα το λευκό νυφικό σεντόνι με το αίμα της αγνότητας της, αποτελούσε δικλίδα ασφαλείας για το ότι η νύφη δεν ήταν "μαγαρισμένη" και αναχαιτιστικός παράγοντας στο να προβεί σε γάμο μια μη παρθένα.

TA AIPETIKA                                                     www.taairetika.gr            *To e-Περιοδικό που βλέπει τα πράγματα με μια αντισυμβατική,               αλλά και αντικειμενική ματιά.            *Το e-Περιοδικό που μπαίνουν και  βλέπουν καθημερινά  από Ελλάδα              και εξωτερικά πάνω από 2500 επισκέπτες !              Μπες κι’ ΕΣΥ τώρα στο www.taairetika.gr

Η Άνω Μεσσηνία είχε αυστηρά και συντηρητικά ήθη. Η τιμή της γυναίκας έστεκε πολύ ψηλά. Αν η ζωή είναι το πολυτιμότερο αγαθό του ανθρώπου, η παρθενία εμφανίζεται ως το πολυτιμότερο αγαθό της γυναίκας. Το κουτσομπολιό οργίαζε και στα ερωτικά θέματα δύσκολα μπορούσε κανείς να κινηθεί. Γι' αυτό οι νέοι, ιδιαίτερα τα κορίτσια, φυλάγονταν πολύ, δεν έπαυαν όμως να βρίσκουν τεχνάσματα για να ξεγελούν τούς δικούς τους και να συναντιούνται με τον αγαπημένο τους. Χαρακτηριστικό είναι ένα ανέκδοτο της περιοχής του προ περασμένου αιώνα, που διηγείται την εφευρετικότητα κάποιας κοπέλας προκειμένου να συναντήσει κρυφά τον αγαπημένο της. Πήγε από νωρίς, λέει, κι έλυσε το γαϊδούρι στο χωράφι και το άφησε να φύγει. Το βράδυ η μάνα της καθώς δε το βρήκε, της είπε μαλλώνοντάς τη: "Να τσακιστείς να πας να το βρεις και να το φέρεις εσύ." Αυτό περίμενε η κοπέλα και έφυγε γρήγορα να συναντήσει τον καλό της. Σε λίγο όμως γύρισε ο γάιδαρος μόνος του στο σπίτι "Έλα! το βρήκα!" της φώναξε η μάνα, και η μικρή, μέσα από την αγκαλιά του φίλου της απάντησε: "δεν έρχομαι! μου 'πες να το φέρω η ίδια!".

Λόγια κι ελαφρυντικά δεν υπήρχαν για εκείνη που, όπως έλεγαν «παραστράτισε» ερωτικώς. Τα κορίτσια πρόσεχαν και φυλάγονταν αυστηρά. Εκτός από τις εργασίες στα χωράφια, μόνο σε μεγάλες γιορτές ή σε ευκαιρίες από τα γεγονότα της ζωής επιτρεπόταν η έξοδος αυτών από το σπίτι και η συναναστροφή τους με νέους. «Το κορίτσι και το σπασμένο πόδι δεν βγαίνουν από το σπίτι» λέει μια πολύ χαρακτηριστική της νοοτροπίας παροιμία. Από τον φόβο τυχόν παραστρατήματος της κόρης, του μουτζουρώματος όπως έλεγαν, η γονείς επεδίωκαν να παντρεύουν τα κορίτσια τους πολύ μικρά (από 14 έως 18 χρόνων) για να μπουν σε αντρός πλάτη κατά την έκφρασή τους, για να μη τους κάνουν καμία ντροπή.
Κορίτσι πέρα των 25 χρόνων θεωρούνταν αποτυχημένο και γεροντοκόρη. Έκδηλη είναι η παροιμία «η κόρη, στα 15 είναι μάλαμα στα 20 διαμάντι, στα 25 γίνεται μπακίρι και σκουριάζει». Από τα σοβαρότερα προβλήματα της οικογένειας ήταν η σύντομη και καλή αποκατάσταση των κοριτσιών. Και τούτο γιατί ο απομονωτισμός και η έλλειψη επικοινωνίας με άλλα μέρη, δημιουργούσαν πρόβλημα εξεύρεσης γαμπρού και φόβο παραστρατήματος και ντροπιάσματος του κοριτσιού.

Τιμή - απιστία: Ιδιαιτέρως ευαίσθητοι και εύθικτοι, ήταν οι πρόγονοί μας στο λεπτό θέμα της τιμής και της απιστίας. Εδώ δεν χωρούσαν συμβιβασμοί, συγχώρεση και μέση λύση. Όνειδος και ανάθεμα αποτελούσε η παραστρατημένη κόρη ή σύζυγος για την οικογένεια, το σόι και το χωριό. Επέσυρε το μένος και την οργή των οικείων και την περιφρόνηση και διαπόμπευση των συντοπιτών. Την έλεγαν «ξετσιπωμένη, κουδουνιασμένη, μουτζουρωμένη, ντροπιασμένη». Και όταν έβριζαν στο χωριό καμιά τέτοια, της έλεγαν: «μωρή μάζεψε τα κουδούνια σου που κρέμονται» «κοίτα τη μουντζούρα σου» «που είναι τα μάτια σου τα βγαλμένα;» Μια τέτοια παρέμενε ασυγχώρητη και η μόνη λύση που είχε ήταν να τα μαζέψει και να φύγει άμεσα από το χωριό και να εγκατασταθεί σε άλλο μακρινό μέρος.

Ενδεικτικό απόσπασμα από τη δημοτική μας ποίηση:

                    Η ατιμασμένη
«Μικρός Γιώργος παντρεύεται μικρή γυναίκα παίρνει
πρώτη βραδιά την κοίμισε την βρήκε φιλημένη.
-Γιώργαινα ποιος σε φίλησε και είσαι φιλημένη;
-Εσύ ‘λεγες ρε Γιώργη μου πως δε θα το ρωτήσεις
Και τώρα που με ρώτησες θα σου το μαρτυρήσω: …»

Πηγή: http://meropitopik.blogspot.gr

                                                     ------////////------










                                                                                      Η ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ
                                                                Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΜΑΝΗ
                                  

Όλα είχαν ετοιμαστεί και το Μέγα Σάββατο, που πλησίαζαν τα μεσάνυχτα, όλοι στα χωριά ετοιμαζόντουσαν για την Ανάσταση του Εσταυρωμένου.                  

Όλο το χωριό ντυμένο με τα καλά του πήγαιναν στην εκκλησία. Τα περισσότερα παιδιά είχαν γεμίσει τις τσέπες του με κουλάρια που θα έτρωγαν μετά το «Χριστός Ανέστη».                                                                                               

Όταν ο παπάς έβγαινε στην Ωραία Πύλη με τη λαμπάδα αναμμένη, για να ψάλει το «Δεύτε λάβετε φως», πολλοί στριμωγνόντουσαν ποιός θα έπαιρνε πρώτος το φως. Λέγανε πως όποιος το έπαιρνε πρώτος θα ήταν ευλογημένος και ο τυχερός της χρονιάς.                                                                                                       

Το «Νέο φως» το έφερναν στο σπίτι άναβαν το καντήλι πως αν πήγαιναν το «Νέο Φως» στο σπίτι χωρίς να μιλήσουν σε όλο το δρόμο, μ’ αυτό θα έκαιγαν τους κορεούς – κοριούς- 

Μόλις ο παπάς έλεγε με δυνατή φωνή το Χριστός Ανέστη σειώτανε ο τόπος από τις κροτίδες, βαρελότα, κανούλια, ακόμη και δυναμίτες. Οι καμπάνες διαλαλούσαν το Μεγάλο νέο. «Νεκρός ουδείς εν τοις μνάμασι» και κάτω στην πλατεία, όλος ο κόσμος χαρούμενος και πολύβουος, αγκαλιαζόταν και έδινε και έπαιρνε το «φιλί της αγάπης»¨. Στην πρώτη Αναστάσιμη λειτουργία έμεναν σχετικά λίγοι. Οι πιό πολλοί ανυπομονούσαν να δώσουν τη .....μάχη με τη μαγειρίτσα, που εξαφανιζόταν από το πασχαλινό τραπέζι μαζί με τα Πασχαλινά  συνοδευτικά.                                        

Την Κυριακή του Πάσχα δεν γινόταν τίποτε το αξιόλογο. Το έθιμο του οβελία ήταν σχεδόν ανύπαρκτο, μόνο παρεούλες με κρασάκι, στα σπίτια και στα μαγαζιά, ενώ αρκετοί πήγαιναν στον εσπερινό της Αγάπης. Τη Δευτέρα ήταν η κύρια γιορτή της Λαμπρής, με το έθιμο της Αγάπης, μοναδικό στην περιοχή και τις «πασχαλιές».

 Μετά τη λειτουργία, γινόταν η «Λετανεία της Ανάστασης», που ακολουθούσε τον ίδιο δρόμο με την περιφορά του επιταφίου. Επικεφαλής της πομπής ήταν τα παιδιά, που κρατώντας στα χέρια τους εικόνες έλεγαν δυνατά : «Παναγία Δέσποινα, βοήθησον τους δούλους σου. Κύριε ελέησον.....κύριε ελέησον..».            

Έβαζαν την Ανάσταση  στα δεξιά της εισόδου του ναού, και δίπλα της στεκόταν ο παπάς. Όλοι ασπάζονταν την εικόνα – πρώτα οι άνδρες και μετά οι γυναίκες – και συνέχιζαν με τις χειραψίες, προς τον παπά και μετά μεταξύ τους.               

Το απόγευμα της Δευτέρας γινόταν κάτι σαν κοινό γλέντι και φαγοπότι στην πλατεία της εκκλησίας. Οι επίτροποι είχαν στα σπίτια των τσοπάνηδων και στα μαγαζιά. Οι τσοπάνηδες πρόσφεραν αρκετό τυρί καιτα μαγαζιά κρασί. Τα παστέλια και τα κουλούρια που μαζεύονταν το πρωί, είχαν κομματιαστεί και  είχαν μπει σε κόφες, μαζί με τυρί, μπουκάλια κρασί και ποτήρια. Όλοι πήγαιναν εκεί έπαιρναν  κουλούρια και τυρί, έπιναν κρασί και εύχονταν                       

«και του χρόνου».                                                                               

Πηγή: ΑΤΟΥΡΙ Λαογραφικά. Του Ιωάννη Κισκηρέα                                                         

       
                                                                ------/////------





                         ΑΠΟ ΠΟΥ ΚΡΑΤΑΕΙ ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ ΤΣΙΚΝΟΠΕΜΠΤΗΣ
Γιατί ονομάζεται έτσι το έθιμο της Τσικνοπέμπτης;                                                   

Η Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας του Τριωδίου (Κρεατινής) ονομάζεται Τσικνοπέμπτη, επειδή την ημέρα αυτή όλα τα σπίτια ψήνουν κρέας ή λειώνουν το λίπος από τα χοιρινά και ο μυρωδάτος καπνός (τσίκνα) είναι διάχυτος παντού.                                                                                                                      

Από αυτή την τσίκνα, λοιπόν, έχει πάρει και το όνομά της η Πέμπτη και λέγεται Τσικνοπέμπτη.                                                                                           
Το έθιμο χάνεται στα βάθη των αιώνων, χωρίς να γνωρίζουμε την προέλευσή του.      Εικάζεται, όμως, ότι προέρχεται από τις βακχικές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων, που επιβίωσαν του Χριστιανισμού. Σύμφωνα με τον λαογράφο Δημήτριο Λουκάτο, το φαγοπότι και το γλέντι της ημέρας είναι «ομοιοπαθητικές προσπάθειες για την ευφορία της γης».                                                                                      Την Τσικνοπέμπτη, που βρίσκεται στο μέσο του Τριωδίου, ξεκινούν ουσιαστικά οι εκδηλώσεις της Αποκριάς, οι οποίες κορυφώνονται με τα Κούλουμα την Καθαρά Δευτέρα.  

Ανάλογες γιορτές υπάρχουν στη Γερμανία (Schmutziger Donnerstag = Λιπαρή Πέμπτη) και στη Νέα Ορλεάνη των ΗΠΑ (Mardi Gras = Λιπαρή Τρίτη), που συνδυάζονται με καρναβαλικές εκδηλώσεις.                                       Στο έθιμο της Τσικνοπέμπτης και γενικά στην κρεατοφαγία αντιτίθεται η οργάνωση “Πολίτες για τα Δικαιώματα της Φύσης και της Ζωής” (ΠΟΦΥΖΩ), που υποστηρίζει την ιδεολογία του «αντισπισισμού» (anti-speciesism), η οποία στρέφεται κατά της καταπάτησης των δικαιωμάτων των ζώων.                                                                        

Σε όλη την Ελλάδα, το έθιμο γιορτάζεται με διαφορετικούς τρόπους πχ                                        

Στην παλαιά πόλη της Κέρκυρας τελούνται τα Κορφιάτικα Πετεγολέτσια ή αλλιώς Κουτσομπολιά ή Πέτε Γόλια.                                                                        

Στην Πάτρα έχουμε το έθιμο της Κουλουρούς.                                                                                                      

Στις Σέρρες ανάβονται μεγάλες φωτιές στις αλάνες, στις οποίες αφού ψήσουν το κρέας, πηδούν από πάνω τους.    

Στην Κομοτηνή καψαλίζουν την κότα που θα φαγωθεί την επόμενη Κυριακή (της Απόκρεω).                                                                                                       

Στο Ηράκλειο της Κρήτης, μικροί και μεγάλοι περιδιαβαίνουν μεταμφιεσμένοι στους δρόμους και στις πλατείες της πόλης, τραγουδώντας και χορεύοντας.                  

Στην Καλαμάτα σε όλα τα μαγαζιά ψήνουν στα πεζοδρόμια στα κάρβουνα σουβλάκια, παϊδάκια και άλλα ψητά, και κερνούν τους περαστικούς, ότι θέλουν με κρασάκι μπιρίτσες κλπ, κλπ.

TA AIPETIKA                                                              www.taairetika.gr            *To e-Περιοδικό που βλέπει τα πράγματα με μια αντισυμβατική,               αλλά και αντικειμενική ματιά.            *Το e-Περιοδικό που μπαίνουν και  βλέπουν καθημερινά  από Ελλάδα και               εξωτερικά πάνω από 2500 επισκέπτες !              Μπες κι’ ΕΣΥ τώρα στο www.taairetika.gr

                           

                                                           ---///---                                                                                                                                                   

       
                                                 ΑΓΙΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΙΣΑΡΕΙΑ ;                                                                                                                        ή
                                          SANTA CLAUS ΑΠΟ ΤΟ ΡΟΒΑΝΙΕΜΙ ;

O  Άγιος Βασίλης στη διεθνή λαογραφία αποτελεί το κυρίαρχο πρόσωπο των

Χριστουγέννων και ιδιαίτερα της Πρωτοχρονιάς.                             
Αγαπημένος ήρωας μικρών και μεγάλων στον κόσμο της Ορθοδοξίας !
 Η σημερινή, μορφή του Άγιου Βασίλη, με τα ροδαλά μάγουλα, τη λευκή γενειάδα, τη γούνα και το έλκηθρο, πρωτοπαρουσιάστηκε το 1823 από τον εικονογράφο Τόμας Ναστ και δημοσιεύτηκε με το ποίημα “Α visit from St. Nicholas”, ενώ παγιώθηκε μετά το 1931 όταν η Coca Cola παρουσίασε σε διαφημίσεις της τον Άγιο Βασίλη με τα χρώματά της από τον σχεδιαστή Huddon Sundblom. Η εμπορική επιτυχία της διαφήμισης ήταν τόσο μεγάλη που έκτοτε παγιώθηκε η εικόνα του Άγιου με την κόκκινη στολή. Μέχρι τότε ο Άγιος Βασίλης απεικονιζόταν με πράσινα ρούχα.

Για τους Ορθόδοξους Χριστιανούς ο Αϊ Βασίλης είναι ο Μέγας Βασίλειος, ένας εκ των τριών Ιεραρχών, ο οποίος έζησε στην Καισαρεία της Καππαδοκίας και αφιέρωσε

τη ζωή του και την περιουσία του στους φτωχούς ανθρώπους. Μεριμνούσε πάντα για όσους είχαν ανάγκη, χτίζοντας νοσοκομεία, γηροκομεία, ορφανοτροφεία και η μνήμη του τιμάται από την εκκλησία μας την 1η Ιανουαρίου, που εορτάζεται η Κοίμηση του Αγίου Βασιλείου.  Έφευγε από τα βάθη της Ασίας και ταξίδευε στα πέρατα του κόσμου, δεν είχε σάκο με δώρα, ούτε έλκηθρο, αλλά «χαρτί και καλαμάρι». Ο Άγιος Βασίλειος στην βυζαντινή εικονογραφία δεν θυμίζει και πολύ την στρουμπουλή φιγούρα με τα λευκά γένια που έχει καθιερωθεί, αντιθέτως απεικονίζεται ψιλόλιγνος με μαύρα μαλλιά και γένια. Αλλά καιΑλλά και ο Άγιος Νικόλαος απεικονίζεται αδύνατος με αραιά λευκά μαλλιά και κοντή γενειάδα.

Στη Δύση ο Άγιος Βασίλης έχει ταυτιστεί με τον Άγιο Νικόλαο, που φημιζόταν για τη γενναιοδωρία του. Στην ιστορία του Aγίου Νικολάου, οι βόρειοι λαοί πρόσθεσαν στοιχεία από τις δικές τους παραδόσεις, έλκηθρο με ταράνδους, κάλτσες κ.α. Για τους καθολικούς, ο Άγιος Νικόλαος είναι ο Santa Claus. 

Γεννήθηκε στην Μικρά Ασία τον 3^ο αιώνα και είναι προστάτης των παιδιών και των ναυτικών. Στην Ευρώπη θεωρείται το  Christkindlein (το παιδί του Χριστού), που μοίραζε κρυφά παιχνίδια στα παιδιά.  

H προσαρμογή του νέου Άγιου Βασίλη στα ελληνικά δεδομένα έγινε γύρω στην δεκαετία του 50 με 60, κυρίως μέσω των Ελλήνων μεταναστών με τις ευχετήριες κάρτες και τα γιορτινά στολίδια που έστελναν στην Ελλάδα.

Έτσι λοιπόν στον δικό μας Αϊ Βασίλη προσαρμόστηκε η εικόνα του Δυτικού Santa Claus. 

ΆΓΙΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ λοιπόν ; ή o ξενόφερτος SANTA CLAUS ?

    

ΛΑΚΩΝΙΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΪΑ                             Μια μπύρα να την πιείς.... στο ποτήρι !! 23ο χλμ Ε.Ο Σπάρτης – Γυθείου, Χάνια Βασιλακίου           23057 Λακωνία Τηλ. 27350 71300, Fax 27350 71301, Kιν. 6983 011500 www.spartabeer.gr   e-mail: info@spartabeer.gr

        

                          ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗΚΑΝ ΤΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ                                                                                             

Το καλοκαίρι έχει αρχίσει και μπαίνει για τα καλά, Σε όλη την ύπαιθρο χώρα, τα πανηγύρια καλά κρατούν. Τα κλαρίνα, τα βιολιά και όλα τα άλλα όργανα που χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή μουσική, είναι σε ημερήσια διάταξη.                                                                      

Πανηγύρια χωρίς παραδοσιακά τραγούδια δεν γίνεται. Αφού λοιπόν αυτά δεν μας λείπουν και έχουν μπει στη ζωή μας, σήμερα θα κάνουμε ένα αφιέρωμα στο ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ τραγούδι και χορό.

Όπως αναφέρει ο Μεσσήνιος ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ τα δημοτικά τραγούδια δεν συνετέθησαν από το λαό ως σύνολο, αλλά από ανώνυμους προικισμένους λαϊκούς ποιητές, 

οι οποίοι το έπλασαν υπό την επήρεια κάποιας συναισθηματικής φόρτισης και τους έδωσαν δική τους μουσική (αν είχαν και το μουσικό χάρισμα) είτε τα προσάρμοσαν σε κάποια ήδη γνωστή τους μελωδία.  Ο Ν. Πολίτης εξηγεί ότι τα τραγούδια αυτά καθώς διαδίδονταν από στόμα σε στόμα στο λαό επιπλάθονταν σιγά – σιγά, δηλαδή δέχονταν διάφορες μετατρέπονταν και έτσι έπαιρναν την οριστική μορφή τους και γίνονταν κτήμα του λαού. «Ο λαός απεργάζεται την οροστική μορφή των δημοτικών ασμάτων», τονίζει ο μεγάλος εκείνος θεμελιωτής της λαογραφικής επιστήμης στην Ελλάδα. (βλ. Νικολάου Γ. Πολίτη, Γνωστοί ποιηταί δημοτικών ασμάτων, Λαογραφία, 5,1915, σελ. 493 και Μιχάλη Μερακλή, Ελληνική Λαογραφία, γ΄τόμος εκδ. Οδησσέας, 1992, σελ. 183.                                                                                        
Ο Δημήτριος Λουκάτος σημειώνει ότι ο αρχηγός στιχουργός των δημοτικών τραγουδιών

είναι ένας άγνωστος και ανώνυμος άνθρωπος του λαού. Το τραγούδι, δηλαδή, γεννιόταν με την πρωτοβουλία ενός και, αν γινόταν αρεστό, έπιανε και έμενε. Στη συνέχεια διαδιδόταν από στόμα σε στόμα, δεχόταν διάφορες τροποποιήσεις και διαμορφωνόταν.                
Ο κάθε ένας το ταίριαζε στον τόπο του και στο γλωσσικό του ιδίωμα. Με τον τρόπο αυτό το αρχικό τραγούδι, δουλεμένο, γινόταν  δημιούργημα όλου του λαού και έτσι προέκυπταν οι διάφορες παραλλαγές του (Εισαγωγή στην Ελληνική Λαογραφία, γ΄ έκδ. Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τράπεζας, Αθήνα 1985, σελ. 98).     
Ο Άγις Θέρος αναφερόμενος στη διαδικασία της γένεσης των δημοτικών μας τραγουδιών τονίζει τα εξής χαρακτηριστικά.                                                                                               
Το τραγούδι το πρωτοπλάθει ο ανώνυμος λαϊκός ποιητής. Ο ποιητής των στίχων πλάθει το τραγούδι του, ποίημα μαζί και σκοπό… δηλαδή ταιριάζει τους στίχους του σε γνωστή μελωδία άλλου τραγουδιού ή πλάθει καινούριο σκοπό. Απ’ τον πρώτο που «έβγαλε το τραγούδι»…το παίρνουν οι τραγουδιστές του χωριού και το ξανατραγουδάνε. Ύστερα το παίζουν στις γιορτές, στους γάμους και στα πανηγύρια οι βιολιτζήδες, οι κλαριτζήδες και οι λαβουτιέρηδες, και έτσι φέρνει το γύρο σε κοντινά ή μακρινά χωριά και σε πολιτείες.              “Kάποιος τραγουδιστής ακόμη, μισεύντας απ’ το χωριό για δουλειά του, θα το τραγουδήσει σ’ άλλη περιφέρεια με καμάρι μάλιστα συχνά. Κι ο ξενιτευτής το παίρνει μαζί του στη ξενιτιά…. Έτσι ακτινωτά, ας πούμε, κυκλοφορεί και γίνεται στο τέλος τραγούδι όλου του λαού. Έτσι, λοιπόν, το τραγούδι βγαίνοντας απ’ το σπλάχνο του λαού, παιδί του πνευματικό, ξέσπασμα της ψυχής του, με του λαού το στόμα πλάθεται και ξαναπλάθεται και για τούτο μένει ζωντανό πάντα κι απρόσωπο. 

« Έτσι κι όμοια γίνεται κάθε δημιουργία του άφαντου λαϊκού συνθέτη και των άλλων μνημείων του Λαϊκού Λόγου, παραμυθιών, παραδόσεων, αινιγμάτων, παρομοίων κλπ που, από προσωπικά πλάσματα του στοχασμού, με χρόνια και με καιρούς, γίνονται παράδοση για όλους… Αλλά με το ξαναφύτεμα από τόπο σε τόπο, περνώντας πέλαγα και στεριές, το τραγούδι παθαίνει μεταβολές, αυξάνουν ή λιγοστεύουν ή αλλάζουν οι στίχοι του κι έτσι δημιουργούνται οι «παραλλαγές» των τραγουδιών.                                                         
Ο Περικλής Καλοδίκης στο βιβλίο του «Νεοελληνική Λογοτεχνία», αναφέρει ότι τα δημοτικά τραγούδια δημιουργούνται από το λαό ως εξής :      
«Άγνωστοι ανώνυμοι ποιητές, προικισμένοι με ποιητικό ταλέντο, φτιάχνουν στίχους για να εκφράσεις τα δικά τους συναισθήματα ή τα αισθήματα που προκλήθηκαν στο περιβάλλον τ τους από διάφορα γεγονότα που συγκίνησαν και τους ίδιους και τους γύρω τους.                     

Τα τραγούδια αυτά ο λαός τα κάνει δικά του, γιατί είναι βγαλμένα μέσα από τη δική του ζωή..,. Κυκλοφορώντας από στόμα σε στόμα μέσα στο λαό, τα τραγούδια αυτά τελειοποιούνται, πλουτίζονται, αλλάζουν, προσαρμόζονται σε άλλα γεγονότα, καταστάσεις και αισθήματα και μένουν πάντα ζωντανά στο στόμα του λαού».                                                  
Βέβαια όταν οι λαογράφοι μας υποστηρίζουν ότι τα δημοτικά τραγούδια, όπως και τα άλλα λαογραφικά είδη, έχουν ομαδικό χαρακτήρα δεν εννοούν ότι ο λαός δημιουργεί ομαδικά.     Ο Γεώργιος Μέγας διευκρινίζει ότι «τα έργα της τέχνης του λαού είναι ατομικά δημιουργήματα των κατασκευαστών του» (Εισαγωγή εις την Λαογραφίαν, Αθήνα 1972).    
Ο Στίλπων Π. Κυριακίδης παρατηρεί σχετικά : «Ο δημιουργός και εις τον λαϊκόν πολιτισμόν είναι πάντοτε εις. Αλλ’ επειδή αυτός δε διαφέρει διανοητικώς και συναισθηματικώς πολύ από τους άλλους, δημιουργεί δε συμφώνως προς τα κατά παράδοσιν πρότυπα, τα δημιουργήματα αυτού υιοθετούνται αμέσως από το λαό, ο οποίος και τα μεταχειρίζεται εφεξής ως ίδιον κτήμα, καθίστανται δηλαδή ομαδικά, λησμονημένου ταχέως του ονόματος του δημιουργήσαντος»   

Συμπερασματικά λοιπόν, την τελική μορφή των δημοτικών τραγουδιών δεν την δημιουργεί ένας συγκεκριμένος ποιητής ή συνθέτης, αλλά η συνεργασία των ανθρώπων του λαού, γι’ αυτό και το διαμορφωμένο κατ’ αυτόν τον τρόπο τραγούδι λέγεται δημοτικό.                          
Πηγή : Βιβλίο ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΚΟΝΤΟΒΟΥΝΙΩΝ, Δημητρίου Γρηγ. Μουγγού.    
                                                                 
 
                                                                     

                          
                        ΤΙ ΣΥΜΒΟΛΙΖΕΙ ΤΟ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑΤΙΚΟ ΣΤΕΦΑΝΙ
                                ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Μικροί και μεγάλοι κάθε Πρωτομαγιά σπεύδουν να γιορτάσουν στη φύση την αναγέννησή της, καθώς η πρώτη μέρα του Μαΐου ουσιαστικά θεωρείται η πρώτη μέρα της άνοιξης. Είναι μέρα που μεταφέρει το μήνυμα δύναμης, της νίκης, της επικράτησής της. Κάθε Πρωτομαγιά η φύση δίνει τη δική της μάχη και τελικά την κερδίζει.                                                                                                                   

Όπως εξηγεί στο Αθηναϊκό/ Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η λαογράφος του «Μουσείου Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης Αγγελική Χατζημιχάλη» Σταυρούλα Πισιμίση, «είναι μια ημέρα νίκης του καλοκαιριού κατά του χειμώνα. Του καλοκαιριού όμως με την έννοια του καλού καιρού, της βλάστησης της γης και κατ' επέκταση νίκης της ζωής κατά του θανάτου. Υπάρχει η δοξασία ότι ο Μάιος τα κάνει όλα νέα, μια νέα ζωή αρχίζει για τον άνθρωπο και τη φύση. Είναι ο μήνας με μαγικέςιδιότητες θα λέγαμε».                                                                 

Η επικράτηση της λαϊκής γιορτής κάθε 1η Μαΐου τοποθετείται ανάμεσα στον 12ο και 15ο αιώνα, την περίοδο επίδρασης των Φράγκων, «οπότε έχουμε ουσιαστικά μεταφορά του εορτασμού της άνοιξης από την 1η Μαρτίου την πρώτη μέρα του Μαΐου. Βέβαια, για τη χώρα μας είναι πιο λογική η ημερομηνία της 1ης Μαρτίου, διότι στην Ελλάδα έρχεται πολύ νωρίτερα η άνοιξη απ' ό,τι στις βόρειες χώρες» υπογραμμίζει η κ. Πισιμίση.

Κάθε τόπος και ένα έθιμο

Η ημέρα έχει άρωμα ανθισμένων λουλουδιών στα μαγιάτικα στεφάνια. Αυτήν τη δροσιά της βλάστησης, της αναγέννησης της φύσης, οι άνθρωποι θέλουν να τη νιώσουν από κοντά, να τη μεταφέρουν στον χώρο τους. «Υπάρχει όμως μια διαφοροποίηση των ανθρώπων της πόλης και της υπαίθρου.                                

Ο άνθρωπος της πόλης φτιάχνει στεφάνια από λουλούδια ως σύμβολα της άνοιξης και της χαράς. Αντίθετα, ο άνθρωπος που ζει στην ύπαιθρο, τουλάχιστον κάποια χρόνια πριν, έφτιαχνε στεφάνια από πρασινάδες αλλά με καρπούς, σκόρδο (για τη βασκανία) και αγκάθι (για τον εχθρό) ή τσουκνίδα σε κάποια μέρη» επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Πισιμίση και καταλήγει ότι γενικά το δίπολο ζωή- θάνατος υπάρχει σε πάρα πολλές τελετές, συμβολικές κινήσεις μέσα στον λαϊκό πολιτισμό. 

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει «αυτό που προτιμούν στον αγροτικό κόσμο γενικά είναι οι πρασινάδες, οι καρποί, το σκόρδο. Σε κάποιες όμως περιοχές, όπως στη Σέριφο, αποβραδίς κρεμούν στην πόρτα στεφάνια από τσουκνίδα, λουλούδια και σκόρδο, ενώ στη Σύμη βάζουν κλωνάρια ελιάς, αγκαθιού, μαύρης συκιάς, ενώ ταυτόχρονα οργανώνουν και ομαδικές τελετές που αποβλέπουν κι αυτές να φέρουν στο χωριό τη χαρά, την ευλογία, τη δημιουργία.                           

Στην Πάργα, τα παιδιά ανήμερα της Πρωτομαγιάς πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι και τραγουδούν το τραγούδι του Μαγιού και κρατάνε στα χέρια τους κλωνάρια πορτοκαλιάς ή νεραντζιάς γεμάτα άνθη, ενώ στην Κέρκυρα περιφέρουν έναν κορμό από τρυφερό κυπαρίσσι το οποίο έχουν τυλιγμένο με κίτρινες μαργαρίτες κι άλλα άνθη, αλλά και του κρεμάνε και ένα στεφάνι από χλωρά κλαδιά, κορδέλες, μαντήλια προκειμένου να μεταδοθεί το μήνυμα της χαράς, της άνοιξης. Στον Άγιο Λαυρέντιο στον Βόλο, στολίζουν ένα παιδάκι με λουλούδια. 

Και στη Ναύπακτο το μαγιόπουλο ενσαρκώνει ένα παιδί το οποίο συνοδεύουν γέροι φουστανελάδες που κουβαλάνε κουδούνια στολισμένα με άνθη ιτιάς.    Στην Εύβοια συνδυαστικά με τα λουλούδια γίνεται και παράκληση για βροχή με στόχο την καρποφορία, ενώ στην Πορταριά, αλλά και στο Ζαγόρι της Ηπείρου μεταμφιέζονται πέντε πρόσωπα και πηγαίνουν πομπή στο χωριό και κάνουν μια παράσταση που συμβολίζει το δίπολο, ζωή και θάνατος.

Στα Άγραφα υπάρχει ένα έθιμο για την ανανέωση του σπιτιού. Οι νοικοκυρές αποβραδίς αδειάζουν τα δοχεία που υπάρχουν στο σπίτι είτε περιέχουν νερό, κρασί είτε οτιδήποτε άλλο και το πρωί τα κορίτσια πηγαίνουν με τις στάμνες να φέρουν το καινούργιο νερό. Τέλος, στην Κοζάνη κόβουν λυγαριά και την τυλίγουν στη μέση τους για να είναι ευλύγιστοι και δυνατοί».     

   

TA AIPETIKA                                                      www.taairetika.gr Ένα τολμηρό, e-περιοδικό, με σκληρές αλήθειες, όπως δεν τις βλέπεται αλλού,        για τα ΠΟΛΙΤΙΚΑ, τα ΑΘΛΗΤΙΚΑ, τη ΜΕΣΣΗΝΙΑ, την ΕΛΛ. ΠΑΡΑΔΟΣΗ, τις ΝΟΣΤΙΜΟΤΑΤΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΓΕΥΣΕΙΣ και το LIFE STYLE. Επισκεφθείτε μας σήμερα, όπως κάνουν, και άλλοι 2.500  επισκέπτες μας ημερησίως !

                                                                                              

                         ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΕΘΙΜΑ ΣΤΗ ΜΑΝΗ
Τα Χριστούγεννα και όλο το 12 ήμερο, άλλαζε η ζωή των χωριών της Μάνης.     
Η σαρακοστή κρατιόταν σχεδόν από όλους παρ’ ότι η εποχή έφερνε αρκετά κρύα και βαριές δουλειές. Οι λιγοστές ελεύθερες ώρες, κοντά στην αναμμένη φωτογωνιά, ακούγαμε τις μαμάδες και τις γιαγιάδες να μας λένε για τα καρκατζούλια (καλικάτζαροι) που έλεγαν ότι όλο το χρόνο ζούσαν κάτω από τη γη και προσπαθούσαν να κόψουν το τεράστιο δέντρο που την κράταγε.                                                                                                                 
Τις παραμονές των Χριστουγέννων, άφηναν το κόψιμο του δέντρου και ανέβαιναν πάνω στη Γη για να πειράξουν τους ανθρώπους, μαγαρίζοντας φαγητά και γλυκά. Έμεναν μέχρι την πρωτάγιαστη, που αγιάζονταν τα νερά. Τότε έλεγαν γεμάτα τρόμο «φύγετε να φύγουμε, γιατί έρχεται ο τουρλόπαπας με την αγιαστούρα του και τη βρεχτούρα του» κι έφευγαν.  
  Στο μεταξύ το μισοκομμένο δέντρο είχε θρέψει και οι κουτοί καλλικάτζαροι πολέμαγαν πόλι από την αρχή. Έτσι η Γη έμενε στη θέση της.                                                      
Κατά τη διάρκεια της σαρακοστής τα περισσότερα παιδιά έβγαιναν κυνήγι. Τα βράδια, όταν το σούρουπο έπεφτε για καλά και το κρύο άρχιζε να τσούζει, έπαιρναν το «φακό» με καινούργια «πλάκα» και γύριζαν στα χαλάσματα κοντά στο χωριό. Στόχος τους οι γουργουγιάννηδες, τα μικρά πουλάκια που κούρνιαζαν εκεί.  Τα θάμπωναν με το φακό και τα έπιαναν.                                                                                                                                     Όταν πλησίαζαν οι γιορτές, άρχιζαν οι παραδοσιακές προετοιμασίες, ώστε τα σπίτια να φοράνε τα καλά τους, τα γιορτινά τους. Σε όλα τα σπίτια έφτιαχναν τηγανήδες, τα μανιάτικα λαλάγγια. Στο σοφρά, η μητέρες και τα κορίτσια έπλαθαν το έτοιμο ζυμάρι σε χοντρό μακαρόνι, τις δε τηγανίδες τις δίπλωναν και τις έριχναν στο καυτό λάδι μέσα στην τηγάνα.      Η πρώτη τηγανίδα, ήταν μεγάλη με το σταρό στη μέση, ήταν του Χριστού, η δεύτερη του σπιτιού κλπ. Τις τηαγανίδες μετά τη τηγάνα τις έβαζαν σε μπουρέκια (στρογγυλά μπακιρένια ταψιά).                                                                                                                        
Ενώ όλοι παρακολουθούσαν αυτήν τη ιεροτελεστία, όποιος ήθελε να πιει νερό του έλεγαν να γυρίσει με την πλάτη για να μη τον βλέπει η τηγάνα και ήθελε να πιει πολύ λάδι.                   Οι «λυπημένοι» που είχαν πρόσφατο θάνατο, δεν έφτιαχναν, γι’ αυτό τους πήγαιναν οι συγγενείς και φίλοι.
Το κρέας ήταν αρκετό, αφού πριν τα Χριστούγεννα είχαν τις "γουρνοσφαξιές".                                             
Την παραμονή, με το ηλιοβασίλεμα έβγαιναν στο «καληνεσπέρα». Όλα τα παιδιά είχαν φτιάξει τις παρέες τους, σε ομαδούλες και ήταν έτοιμοι για τα κάλαντα. Έμπαιναν στα σπίτια που ήταν όλα ανοιχτά και τα περίμεναν. Αφού χαιρετούσαν ρώταγαν,                                  «να τα πούμε ; να τα πούμε ;» Οι νοικοκυρές τους εύχονταν «και του χρόνου» και τους έδιναν χρήματα ή λάδι που κάποιος απ’ αυτούς κρατούσε.                                                               
Όταν τέλειωνε η γύρα όλων των σπιτιών, τα παιδιά πήγαιναν και πούλαγαν το λάδι που είχαν μαζέψει στον μπακάλη ων χωριών και τα χρήματα τα μοίραζαν δίκαια.          
Ανήμερα τα Χριστούγεννα σε πολλά χωριά η εκκλησία άρχιζε όπως τη θεία λειτουργία της εκκλησίας την Κυριακή.                                                                                                          
«Καλήν εσπέραν άρχοντες…» και τέλειωναν «σ’αυτό το σπίτι πούρθαμε πέτρα να μη ραγίσει….» !!!                    

Ποδολογικό Κέντρο Καλαμάτας                    Καλλιρρόη Πετροπούλου Μητροπέτροβα 7-9 | Τ: 27210 25523 Μ: 6946924358, http://podologiakalamata.gr Κλείστε ένα ραντεβού για τον έλεγχο των ποδιών σας ΕΝΤΕΛΩΣ ΔΩΡΕΑΝ

                        

                                                     --------///////--------





                                       ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΚΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ 
                                        ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ

                                          ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΦΙΛΙΑΤΡΩΝ 
     (Αλήθεια πόσοι Φιλιατρινοί και γενικά Τριφύλιοι, ξέρετε την ιστορία του;;;;)

Την ιστορία του Γυμνασίου των Φιλιατρών μας έστειλε η φίλη Φιλιατρινή (από τον Αγρίλη) Μαίρη Τσίνγκανου, την οποία ευχαριστούμε.

*Από το 1769 ως το 1771 η εκκλησία της Αγιαμπελιώτισσας ήταν το κρυφό σχολειό των Φιλιατρών. Ο παπα-Γιώργης Κάκκαβος δίδασκε στα Φιλιατρινόπουλα τα πρώτα γράμματα.
Το 1823 λειτούργησε σχολείο στα Φιλιατρά από σύναξη εισοδημάτων επί τοποτηρητού της Μητροπόλεως Χριστιανουπόλεως Πρωτοσύγκελου Αμβρόσιου Φρατζή.

Το 1830 στις 8 Νοεμβρίου οι Φιλιατρινοί σε συγκέντρωση που έκαναν στην εκκλησία της Παναγίας της Γουβιώτισσας αποφάσισαν το καθορισμό των ετήσιων εισφορών προκειμένου να γίνει δυνατή η σύσταση και λειτουργία σχολείων. Στις 19 Ιανουαρίου 1831 ο Κυβερνήτης της Ελλάδος Ιωάννης Καποδίστριας, αφού εκτίμησε τη προσφορά των Φιλιατρινών εξέδωσε διάταγμα με το οποίο :        

"Παραχωρείται στην Κωμόπολη της Αρκαδιάς, Φιλιατρά εθνικός τόπος εκτάσεως 11 στρεμμάτων στο κέντρο της Κωμοπόλεως για την οικοδομή διδακτικών καταστημάτων. Όσο μέρος της περιοχής αυτής δεν οικοδομηθεί, θα είναι και θα παραμείνει αναφαίρετος ιδιοκτησία των σχολείων και τα εισοδήματα που θα προέρχονται από τη καλλιέργειά της θα πηγαίνουν για τη συντήρηση των σχολείων".

Έτσι το πρώτο Δημοτικό Σχολείο κτίστηκε το 1831 με δαπάνες των Φιλιατρινών στο χώρο της Πλατείας. Το πρώτο Δημοσυντήρητο Γυμνάσιο Φιλιατρών άρχισε να λειτουργεί τον Οκτώβριο του 1885 , δίπλα ακριβώς από τον κήπο του Αγίου Νικολάου. Ήταν το μοναδικό στη δυτική Μεσσηνία και είχε μαθητές μέχρι από τη Πύλο. Μέχρι το 1895 λειτουργούσαν στα Φιλιατρά , ένα «Ελληνικό» Σχολείο και τρία Δημοτικά που τα συντηρούσαν οι κάτοικοι της πόλης.

Το 1926 αποπερατώθηκε το κτίριο του Γυμνασίου Φιλιατρών , το σημερινό Λύκειο. Το 1937 τα σχολεία των Φιλιατρών παρουσιάζουν την εξής εικόνα: Το Α΄ Δημοτικό έχει 321 μαθητές και στεγάζεται στο "σπίτι του Πατσά", το Β΄ Δημοτικό έχει 356 μαθητές και στεγάζεται στο "σπίτι του Καρά", το Γ΄ Δημοτικό έχει 478 μαθητές και στεγάζεται στη Β΄ πτέρυγα του Δημαρχείου. Το Γυμνάσιο έχει 363 μαθητές. Το 1939 η πόλη μας

αποκτά 4 καινούργια διδακτήρια για να στεγαστούν τα 4 Δημοτικά Σχολεία της πόλης.

Το 1940 που οι Ιταλοί καταλαμβάνουν τα Φιλιατρά μετατρέπουν το Γυμνάσιο σε φρουραρχείο και το Γυμναστήριο σε κουζίνα. Το Γυμνάσιο μεταφέρεται στο δημοτικό Σχολείο του Ρολογιού. Το 1955 ιδρύεται και λειτουργεί το πρώτο δημόσιο Νηπιαγωγείο Φιλιατρών (Παιδικός Σταθμός) στη δεύτερη πτέρυγα του Δημαρχείου . Σ` αυτό σιτίζονται 100 παιδιά άπορων οικογενειών. Να πουμε ''για την ιστορια'' πως ειναι το ΠΡΩΤΟ Γυμνασιο που έγινε στο νομό Μεσσηνίας. Η Μαρια Πολυδουρη (λέει στην βιογραφία της) γεννήθηκε στην Καλαμάτα τελείωσε το Γυμνάσιο στα Φιλιατρά Μεσσηνίας και ύστερα πήγε δύο χρόνια στο Αρσάκειο.

Υ.Γ.και για να έχουμε μια πλήρη ενημέρωση για το Γυμνάσιο μας, Ξέχασα να αναφέρω πως είχε και ενα ''πλήρες χημείο (στην αίθουσα Αμφιθέατρο) και ένα τυπογραφείο που οι ίδιοι οι μαθητές-συντάκτες και τυπογράφοι ,τύπωναν το περιοδικό ''ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ''

Ποδολογικό Κέντρο Καλαμάτας       Καλλιρρόη Πετροπούλου Μητροπέτροβα 7-9 | Τ: 27210 25523 Μ: 6946924358, http://podologiakalamata.gr Κλείστε ένα ραντεβού για τον έλεγχο των ποδιών σας  ΕΝΤΕΛΩΣ ΔΩΡΕΑΝ

                                          ----------////////////-----------





                 I. MONH ΠΑΝΑΓΙΑΣ KAΤΣΙΜΙΚΑΔΑΣ ΤΡΟΦΥΛΙΑΣ     
                       
   

Ο Θρησκευτικός τουρισμός είναι ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα της Μεσσηνίας, αφού όλη η Μεσσηνία είναι «κατάσπαρτη» από εκκλησίες, εκκλησάκια, ξωκκλήσια και μοναστήρια.                                                         
Ένα από αυτά τα μοναστήρια είναι και αυτό της Παναγίας Κατσιμικάδας της Τριφυλίας.  Ας το γνωρίσουμε όμως από κοντά.

Το Μοναστήρι της Παναγίας Κατσιμικάδας είναι χτισμένο στο όρος Αιγάλεω ή Ψυχρό σε υψόμετρο 650 μέτρων κοντά στο χωριό Μουριατάδα και έχει θέα στο Ιόνιο Πέλαγος. Είναι αφιερωμένο στη μνήμη της Γέννησης της Θεοτόκου και γιορτάζει στις

8 Σεπτεμβρίου. Σήμερα έχει μόνο ένα ιερομόναχο, από το 1996 έως σήμερα στη Μονή υπηρετεί  εκεί ο δραστήριος και εργατικός Ιερομόναχος Σπυρίδων Πέρρας, ο οποίος με το περίσσιο του ζήλο έδωσε ζωή στη  Μονή.  

Είναι ένας χώρος ειδυλλιακός, με μοναδική φυσική ομορφιά, που σε τραβάει κοντά του σαν μαγνήτης και θέλεις ν' ανεβείς για να προσκυνήσεις τη χάρη της Παναγιάς.  Ένα περιβόλι του Θεού, μια γωνιά του Παραδείσου, ένα κομμάτι της Εδέμ, είναι ο χώρος της Κατσιμικάδας.  

Λίγα μέτρα πίσω απ' το ιερό, υπάρχει η πηγή.  Η βρυσομάνα, που συνεχώς τρέχει πλούσιο και γάργαρο  νερό.   Ένα νερό δροσιστικό, που το πίνεις και το χαίρεσαι, που χωνεύει «σίδερα», όπως όλοι έχουν προσέξει κι έχουν παραδεχτεί. Πίνεις, ξεδιψάς και ξαναπίνεις. Ευλογία Θεού!

Ο θρύλος για την ονομασία της Παναγίας Κατσιμικάδας λέει ότι κατά το έτος 1000 (χωρίς αυτό να είναι επιβεβαιωμένο) χτίστηκε αυτό το μοναστήρι.

Σ’ εκείνα τα παλιά τα χρόνια, στην περιοχή που σήμερα είναι χτισμένο το Μοναστήρι, έβοσκαν κοπάδια από γίδια. Μια κατσικάδα (θηλυκό κατσίκι) ξέκοβε απ' το υπόλοιπο κοπάδι, χωνόταν στη βατουλιά, όπου υπήρχε η πηγή, για να πιει νερό και βέλαζε. Αυτό έγινε πολλές φορές, οπότε ο τσοπάνης υποψιάστηκε πως κάτι συμβαίνει.  Μπήκε μαζί με άλλους τσοπάνηδες στη βατουλιά και είδαν την κατσικάδα να βελάζει μπροστά στη μισοχωμένη εικόνα της Παναγίας. Έτσι βρήκαν την εικόνα.  

                   

Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, η κατσικάδα ξέκοβε απ' το κοπάδι, πήγαινε στην πηγή, που μόνη την είχε ανακαλύψει και γύριζε πάλι στο κοπάδι με βρεγμένο το μούσι της. Την παρακολούθησε από κοντά ο τσοπάνης, μπήκε και αυτός στην πηγή, που δεν την ήξερε ως τότε, και βρίσκοντας την πηγή, επικαλέσθηκε τη βοήθεια και άλλων τσοπάνηδων, για να τη σκάψει και να τη διευρύνει. Έτσι βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας.

Απ' την κατσικάδα ή απ' το κατσίκι (μου) και την κατάληξη του υποκοριστικού - κάδα, έγινε το Κατσιμικάδα, κατά το Λεντεκάδα, Μουριατάδα, Σαρακινάδα, Φαρακλάδα, Μεταξάδα, Βλασάδα κ.α.

Η εικόνα αυτή πάντως σήμερα δεν γνωρίζουμε που βρίσκεται.

Το πότε χτίστηκε το Μοναστήρι της Παναγίας Κατσιμικάδας δεν είναι γνωστό. Η παράδοση αναφέρει πως καταστράφηκε για πρώτη φορά γύρω στα 1230. Τα πρώτα κείμενα που αναφέρονται στη Μονή ανάγονται στα χρόνια της β’ ενετοκρατίας (17^ο αιώνα) και είναι τα αρχεία Γκριμάνι στα οποία αναφέρεται ότι η μονή είχε ηγούμενο και καλόγερους και διέθετε περιουσιακά στοιχεία.

Σημαντικά ιστορικά ευρήματα φυλάσσονται σήμερα στο κειμηλιοφυλάκιο της Μονής που ιδρύθηκε το 1997, μεταξύ των οποίων αργυρά δισκοπότηρα, εκκλησιαστικά βιβλία και μερικές φθαρμένες εικόνες, όλα του 19^ου αιώνα.

Στον περίβολο του Μοναστηριού της Παναγίας Κατσιμικάδας, δεσπόζει υπεραιωνόβιος πλάτανος από τον οποίο κρέμονται δύο καμπάνες, με τη μεγαλύτερη να φέρει πάνω της τη χρονολογία 1880. Στη Μονή υπάρχει και σύγχρονος ξενώνας για τη διαμονή των προσκυνητών.

SAOUTIS  ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ                                                 45 χρόνια Ποιοτικής Ασφαλιστικής Προσφοράς                              Ασφαλίσεις Υγείας                Α΄ βάθμια (Εξωνοσοκομειακή Περίθαλψη) Επισκέψεις γιατρών Εργαστηριακές Εξετάσεις Φάρμακα                                                                               Τηλ. 2721 300351, Κιν. 6977 172942                                      e-mail: agsaouti@gmail.com

                                ΠΑΣΧΑΛΙΝΑ ΕΘΙΜΑ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ                    

Τα περισσότερα ήθη και έθιμα της Μεσσηνίας στη διάρκεια της Μ. εβδομάδας όπως επίσης και την ημέρα του Πάσχα, είναι τα ίδια με τις περιοχές της περισσότερης Ελλάδας.

Διαφορές υπάρχουν όμως σε όλα τα μέρη έτσι και στη Μεσσηνία, αφού το κυριότερο έθιμο που διαφέρει από την υπόλοιπη Ελλάδα είναι ο Σαϊτοπόλεμος. Επίσης όπως θα δούμε και πιο κάτω κατά περιοχή έχουν άλλα έθιμα.

Εν όψει λοιπόν του Πάσχα, ας δούμε τα έθιμά μας στη Μεσσηνία και οι ευχές μας για καλή Ανάσταση σε όλους τους Μεσσήνιους είτε της Μεσσηνίας, είτε τους Μεσσήνιους που ζουν στα πέρατα της Γης.

ΣΑΪΤΟΠΟΛΕΜΟΣ

Το πιο γνωστό, διάσημο θα λέγαμε, έθιμο του Πάσχα στη Μεσσηνία είναι αυτό του Σαϊτοπόλεμου.

Το έθιμο είναι βγαλμένο από τη Μεσσηνιακή ιστορία και τους ηρωικούς αγώνες των κατοίκων της Καλαμάτας κατά των Τούρκων, είναι το διάσημο πλέον έθιμο του σαΐτοπόλεμου. Σύμφωνα με την παράδοση, οι Μεσσήνιοι χρησιμοποίησαν τις σαΐτες για να αναχαιτίσουν το ιππικό των Τούρκων. Ο δυνατός θόρυβος και ο κρότος που προκάλεσαν τρόμαξαν τα άλογα τόσο πολύ που έριξαν κάτω τους αναβάτες τους και έφυγαν φοβισμένα. Οι σαΐτολόγοι προετοιμάζονται όλον τον χρόνο για εκείνη την ημέρα. Ετοιμάζουν τα χαρμάνια και γεμίζουν τους χαρτονένιους σωλήνες που θα σκάσουν την Κυριακή του Πάσχα. Οι συμμετέχοντες χωρίζονται σε ομάδες των 10-15 ατόμων, οι οποίες διαθέτουν λάβαρο, σαλπιγκτή και επικεφαλής. Πολλοί από αυτούς φορούν παραδοσιακές στολές, ενώ οι υπόλοιποι προτιμούν πρόχειρα ρούχα και στρατιωτικές στολές. Με το σύνθημα της έναρξης οι σαΐτες ανάβουν και η εκκωφαντική φασαρία ξεσηκώνει το πλήθος που ζητωκραυγάζει. Οι σαΐτολόγοι αντιμετωπίζουν με ιδιαίτερο πάθος και ενθουσιασμό το συγκεκριμένο έθιμο, και εκφράζονται κάπως έτσι:

«Η μέση λυγίζει, τα γόνατα σπάνε, τα πόδια ψαλίδια, η πλάτη σκυμμένη, το κεφάλι χαμηλά, βλέμμα μακρινό, μυαλό σε έκσταση, χέρια φτερούγες». 

Η... νιρβάνα του σαϊτολόγου! Το έθιμο παλαιότερα αναβίωνε στο γήπεδο  του Μεσσηνιακού, όμως τα τελευταία χρόνια γίνεται στη Δυτική Παραλία (Παλιά Σφαγεία). Εκτός από την Καλαμάτα το έθιμο αναβιώνει στην Μεσσήνη και την Αιθαία.                 Έθιμα και παραδόσεις αναβιώνουν  το Πάσχα στη Μεσσηνία, στις πόλεις και στα γραφικά χωριά της Μεσσηνίας. Αντλώντας έμπνευση από την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά, οι ντόπιοι και οι επισκέπτες μπορούν να ζήσουν το πνεύμα των Άγιων Ημερών.

Μικροί και μεγάλοι, συμμετέχουν στην κατανυκτική ατμόσφαιρα της Μ. Παρασκευής, βοηθώντας στο στολισμό του Επιτάφιου εν όψει της βραδινής Ακολουθίας και Περιφοράς στα εκκλησάκια των χωριών τους.
Το πρωί του Μ. Σαββάτου προετοιμάζουν τη «λαμπροκουλούρα» την οποία θα γευτούν στο πρόγευμα της επόμενης ημέρας, και γεύονται τις φημισμένες «λαλαγγίδες» με πετιμέζι. Την Αναστάσιμη λειτουργία διαδέχεται μία μεγάλη γιορτή με πυροτεχνήματα και ακολουθεί το εορταστικό δείπνο.

ΠΥΛΟΣ

Στα χωριά της Πυλίας, την Μεγάλη Παρασκευή, πίνουν ξίδι και καπνιά για να δείξουν την αγάπη τους στο Χριστό, που τον πότισαν ξύδι.  Είναι αμέτρητες οι παραδόσεις

που τηρούνται πιστά κάθε χρόνο, όπως το «μοίρασμα» της Περιφοράς του Επιταφίου ανάμεσα στα χωριά Ρωμανός και Πετροχώρι, ενώ ιδιαίτερη είναι η ατμόσφαιρα στα κοντινά μικρά εκκλησάκια. Υπό τους ήχους της Φιλαρμονικής συναντιούνται οι τέσσερις Επιτάφιοι στα Φιλιατρά, στην Πύλο η Περιφορά συγκεντρώνει πλήθος κόσμου. Διασκεδαστικό ήταν ένα έθιμο στα χωριά της Πυλίας.  Μέσα σε ένα ανοιχτό δοχείο με γιαούρτι έριχναν ένα νόμισμα που οι συναγωνιζόμενοι έπρεπε να το πιάσουν με τα δόντια. Φυσικά πασαλείβονταν με γιαούρτι, προκαλώντας τη γενική ιλαρότητα.

Στην Κορώνη γίνεται ανάμεσα στο Κάστρο και στους αρχαιολογικούς χώρους. Στην ενετική κωμόπολη, η γιορτή της Παναγίας Ελεήστριας συγκεντρώνει τους πιστούς στον Ιερό Ναό, την Παρασκευή μετά το Πάσχα.

Στην Κορώνη επίσης, υπάρχει το έθιμο της λαμπριάτικης κουτσούνας, τη ζυμώνουν με λάδι, μύγδαλα και γλυκάνισο. Βράζουν και δαφνόφυλλα και προσθέτουν το ζουμί για νοστιμάδα. Τις πλάθουν στρογγυλές σαν κουλούρες ή μακρουλές 

και τις περιπλέκουν μέσα σε ζυμάρι. Βάζουν στη μέση το κόκκινο αυγό και τη στολίζουν με αγκιναρίτσες, πουλάκια, αμύγδαλα και σουσάμι.                                                                               

Βασική ασχολία της ημέρας είναι και το βάψιμο των Αυγών. Πάσχα δίχως κόκκινα αυγά δε γίνεται. Για αυτό και η Μεγάλη Πέμπτη λέγεται επίσης και Κόκκινη Πέμπτη ή  Κόκκινο Πέμπτη.Το βάψιμο των αυγών γίνεται με ορισμένη εθιμοτυπία. Σε πολλά μέρη, είναι συγκεκριμένος ο αριθμός αυγών που θα βάψουν και οι τρόποι και τα μέσα βαφής που θα χρησιμοποιήσουν.

ούτε φωτιά ανάβουν, ούτε μαγειρεύουν, ούτε μπουκιά βάζουν στο στόμα τους. Κάποιοι βάζουν σε ένα ποτήρι ξύδι, ρίχνουν μέσα και λίγη αράχνη και πίνουν τρεις γουλιές γιατί έτσι πότισαν και το Χριστό.

Στη Μάνη, τη δεύτερη μέρα του Πάσχα τηρείται το ξεχωριστό μανιάτικο έθιμο, η Λιτανεία. Το πρωί ξεκινούν οι ιερείς από τις εκκλησίες και τους ακολουθούν οι πιστοί των ενοριών κρατώντας εικόνες και σταυρούς. Όλοι μαζί κάνουν το γύρο του χωριού και ψέλνουν αναστάσιμα τροπάρια και παρακλήσεις. Σε πολλά χωριά η πομπή πηγαίνει στο νεκροταφείο, όπου εκεί περιμένουν οι συγγενείς των νεκρών.

Πάνω στα ανθοστολισμένα μνήματα είναι τοποθετημένα το θυμιατήρι με το θυμίαμα, πασχαλιάτικα κουλούρια και αυγά, ενώ στους τάφους των νεκρών που «έφυγαν» λίγο πριν το Πάσχα, υπάρχουν κουλούρια σε μέγεθος μεγάλου χωριάτικου ψωμιού, τα λεγόμενα «δοξάρια».

Ένα άλλο έθιμο, σχετικό με τη μαντική και τούτο, γίνεται σε μερικά χωριά με τα κόκκινα αυγά, το δεύτερο αυτό χαρακτηριστικό πασχαλινό φαγώσιμο.

Τη Μεγάλη Πέμπτη παραχώνουν στη γη ένα αυγό και το βγάζουν την Κυριακή. Απ' τα σχήματα των κηλίδων, που έχουν σχηματισθεί πάνω στο τσόφλι, προλέγουν οι εμπειρικοί τα μέλλοντα.

Τα αυγά, στα χωριά, τα μαζεύουν από τη Μεγάλη Σαρακοστή, που τότε δεν τα τρων γιατί νηστεύουν. Παλαιότερα, ήταν γενική συνήθεια να τα πηγαίνουν στην εκκλησία να τα ευλογήσει ο παπάς, πριν ακόμη τα θάψουν, τη Μεγάλη Πέμπτη.

Άλλο έθιμο που γίνεται στη Μάνη, είναι και το ζύμωμα. Από την Μεγάλη Πέμπτη ζυμώνουν οι νοικοκυρές από μια λαμπριάτικη κουλούρα, με «επτάζυμο ζυμάρι» για καθέναν του σπιτιού, τους βαφτισιμιούς, τους συγγενείς και τους φίλους - ακόμη και γι' αυτούς που λείπουν στα ξένα - και ετοιμάζουν τη νόστιμη γαλατόπιτα.

Στο Μελιγαλά, τη Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ, ανάβουν "φουνταρίες". Κάθε νοικοκυρά, όταν σημαίνει η καμπάνα για τον Επιτάφιο, ρίχνει μπροστά στην πόρτα του σπιτιού της δυο - τρία μάτσα κληματόβεργες και τους βάζει φωτιά. Μέχρι να βγει ο Επιτάφιος, οι κληματόβεργες έχουν πλέον γίνει θράκα. Την ώρα που o παπάς περνά έξω από το δρόμο του σπιτιού της, η νοικοκυρά ρίχνει πάνω στη θράκα μια χούφτα μοσχολίβανο και ο παπάς κάνει εκεί παραστάσιμο.

Στο Δασοχώρι  ή Λυκορέση Ένα έθιμο που διατηρείται ακόμα στο χωρίο είναι η κατασκευή και το πέταμα από τους κατοίκους αερόστατου στην εκκλησία της Αγίας Παρασκευής το Βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου ή την Κυριακή του Πάσχα.                                                                                             

Στο Πλατύ της Μεσσηνίας, κάθε χρόνο του Αγίου Γεωργίου, που συνήθως πέφτει το Πάσχα, γίνονται  με πολύ μεγάλη επιτυχία αγώνες Ιπποδρομιών.

 

                                                                 ΚΑΛΑΜΑΤΑ

                      Η ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΜΕΣΩ ΤΗΣ «ΝΤΟΠΙΟΛΑΛΙΑΣ»

Η «ντοπολαλιά», είναι το μέσο που δείχνει στους λαούς την παράδοση και τη λαογραφία του. Δείχνει, επίσης, τις ρίζες του που όμως πρέπει να μεταφέρονται από

παππού σε εγγονό, από γενιά σε γενιά !

Σήμερα στο blog της Παράδοσης και  Λαογραφίας της Μεσσηνίας, παρουσιάζουμε ίσως το σημαντικότερο δείγμα της Παράδοσης και Λαογραφίας μας, τη «Ντοπολαλιά» της Μεσσηνίας.

Επί χρόνια συγκεντρώνομε λέξεις και φράσεις ώστε να συγκεντρώσουμε όλη τη «ντοπολαλιά» του τόπου μας, όλης της Μεσσηνίας.

Σήμερα έχουμε φτάσει στο σημείο να συγκεντρώσουμε 2450 ! λέξεις και φράσεις που μιλιόνται στη Μεσσηνία απ’ άκρου σε άκρο. Στόχος μας είναι να βρούμε και άλλες, όσο μπορούμε περισσότερες λέξεις και φράσεις. Σε ένα μεγάλο μέρος αυτών, έχουμε βρει και την ετοιμολογία των λέξεων και λοιπές αναλύσεις.

Από τις 2450 λέξεις που έχουμε συγκεντρώσει, σήμερα παρουσιάζουμε 90 από αυτές, που είναι ενδεικτικές του συνόλου.

Στην προσπάθειά μας αυτή, σημαντικό ρόλο έχουν παίξει οι χιλιάδες επισκέπτες που παρακολουθούν την Παράδοση, Λαογραφία, Τουρισμό και Φυσική Ομορφιά της Μεσσηνίας και τους ευχαριστούμε γι’ αυτό. Μπορούν δε να συνεχίσουν να μας στέλνουν λέξεις και φράσεις ώστε να ολοκληρώσουμε αυτό το έργο.    

Παρακολουθείστε λοιπόν τις 90 από τις 2750 λέξεις και φράσεις που έχουμε συγκεντρώσει.

SAOUTIS  ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ                                           44 Χρόνια Ποιοτικής Ασφαλιστικής Προσφοράς       ΞΕΧΑΣΤΕ ΟΤΙ ΞΕΡΑΤΕ ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΑΣΦΑΛΕΙΕΣ. ΣΗΜΕΡΑ ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΑΣ              ΔΙΝΕΙ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ                                 Ασφαλίσεις ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ, ΥΓΕΙΑΣ, ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ,     Τηλεφωνείστε μας ΤΩΡΑ  στα    2721 300 35 21, ή  6977 172 942.                               ή στείλτε μας ένα  μήνυμα στο  agsaouti@gmail.com

 1.Άγανα = Τα αγκαθερά μουστάκια του σταριού.

 2. Αγανό = Το αραιό πχ είναι αραιό  πλεγμένο.

 3. Αγκλούθι = Το ύστερο, αυτό που έβγαινε μετά τη γέννα. 

 4. Αγκωνή = Άκρη καρβελιού φρατζόλας.

 5. Αγγειό = Δοχείο, η ονομασία αυτή δίνεται γενικά για τα οικιακά σκεύη, ή λέγεται και το
     γυναικείο γεννητικό όργανο.

 6. Άγγουσα ζέστη = Η κάψα.

 7. Αλλειμοκουτάλα = Μακριά ξύλινη κουτάλα με την οποία
     ανακατώθηκαν τα αλείματα
    (κομμάτια χοιρινού κρέατος) όταν έλιωναν τα παστά.

 8. Βαβίζω = Γαυγίζω ή φωνάζω.

 9. Βαγένι ή Βαένι = Βαρέλι.                                                                                              

10.Βαγιόλι = Πανί για τρόφιμα.

11.Βακέτα = Φθηνά παπούτσια από χοντρό πετσί. Την έλεγαν για το καλό δέρμα των
     παπουτσιών και παλαιότερα των τσαρουχιών.

12. Βάκλεσια = Η προβατίνα με πολλά μαύρα στίγματα στο κεφάλι.

13. Βάκρενα = Ασπρόμαυρη προβατίνα.

14. Βαρκός = Υγρός και βαλτώδης τόπος, βούρκος.

15. Βαρετούμι = Παιδικό παιχνίδι με «πάνινο» τόπι. Βαρενόντουσαν με ένα τόπι
      φτιαγμένο από κουρέλια.

16. Βέλιουρας = Είδος ζιζανίου (παρασιτικού αγριόχορτου)            που φυτρώνει κυρίως στα
      ποτιστικά χωράφια που σπέρνονται με κούκλα
      (καλαμπόκι) την περίοδο του καλοκαιριού.

17. Βεργάδι = Το χρονιάρικο αρσενικό βερτούλι.

18. Βουρντέκι = Χαζός, ηλίθιος, βλάκας. Προφανώς από το
      «ουρντέκι» το αποτρεπτικό
      κάλεσμα στα κριάρια.

19. Γάρις = Μήπως, σάματι, σάμπως, μπας και. Απ’ το μήγαρις, από το αρχαίο «μη 
      γαρ» «Γάρις ξέρω πουέχει πάει ;»

20. Γούβαλος = Ο βούβαλος, ο εύσωμος και άξεστος άνδρας.  
21. Γουβράει = Λέγεται για τα θηλυκά γουρούνια, όταν βρίσκονται σε γεννετήσιο 

      οργασμό. μτφ εκδηλώνεται έντονο ενδιαφέρον για το άλλο φύλο, βρίσκεται σε
      σεξουαλική διέγερση (για ανθρώπους).

22. Γρανιάστηκα = Έπεσα και χτύπησα άσχημα, μτφ   
      απέτυχα, καταστράφηκα.
      Χρησιμοποιείται και ως φράση αποδιώξεως, «ρε άει
      γρανιάσου».

23. Γράτισα = Δυσκολεύτηκα και κουράστηκα πολύ για να
      καταφέρω κάτι. Σχετική και η
      φράση «με τα γράτσουνα» με πολύ μεγάλη δυσκολία, με
                                                       μεγάλη προσπάθεια και αγώνα.

24. Δάγκλα = Στροφή στο δρόμο.

25. Δαμάλα = Θηλυκό μοσχάρι μεγαλύτερο των δύο ετών, νεαρή αγελάδα.

26. Δεμπλάκι = Μικρό ξύλινο κυλινδρικό ραβδί που χρησιμοποιούσαν οι ραβδιστές στο
      ράβδισμα του ελαιόκαρπου.

27. Δέση = Φράγμα ποταμού, το μέρος του ποταμού στο οποίο κόβουν το νερό και αφού
      το στερνιάσουν (συγκεντρώσουν), το διοχετεύουν με αυλάκι είτε στο νερόμυλο για ν’
      αλέσουν (μυλαύλακο) είτε στα χωράφια για να ποτίσουν.                                  

28. Διαθίτης = Το κλίμα που τινάζει τα άνθη του και δεν δένει 

      σταφύλια (αντί διανθίτης).  

29. Διάκα = Πήγα.

30. Δόγα = Ξύλινη κυρτή σανίδα βαρελιού. Φρ. «την έκανε
      δόγα» (κύρτωσε η κοιλιά του
      από το πολύ φαγητό).    

31. Έκα = κάνε πιο πέρα, ή στάσου, περίμενε.                        

32. Έκοψε = Το έβαλε στα πόδια, έφυγε τρέχοντας, λάκισε
       (εννοείται έκοψε δρόμο), ξύνισε το γάλα.          

33. Εμπατή = Είσοδος χωραφιού ή σπιτιού, η λεγόμενη ποργιά.

34. Έργος = Μικρό τμήμα, ζώνη ή λωρίδα χωραφιού που θερίζεται ταυτόχρονα από τους
      θεριστές («έργους έργους το πήγαινε, έργους δεμάτια δένει» έλεγε παλιό δημοτικό
      τραγούδι.                                                                                                                             

35. Ερημοστασιό = Σπίτι ή χωράφι που ερημώνει, ερημικός
      και ακατοίκητος τόπος.      

36. Έστησε = Λέγεται για την αγελάδα που έδειξε σημάδια ότι
      συνέλαβε και κυοφορεί.          

37. Έστυψε = δεν έχει άλλο γάλα. (για τα ζώα). Δεν βγάζει
       νερό (η πηγή ή το πηγάδι).        

38. Ζακόνι = Συνήθεια, έθιμο (σλαβ. Λέξη). Πχ «Κάθε τόπος
      και ζακόνι, κάθε μαχαλάς και τάξη"                  

39. Ζάγκλα = Στροφή.

40. Ζαμουρημένο = Χτυπημένο και μελανιασμένο σημείο του σώματος ανθρώπου ή

      ζώου. 
41. Ζβουγκουνάω ή ζβουγκουνάου = Αναφέρεται στο θόρυβο (βόμβο) που κάνουν τα 

        έντομα κατά το πέταγμα τους. 

42. Ζεύλες = Τα δύο καμπυλωτά ξύλα ή σίδερα (λαιμαργιές) με τα οποία προσαρμόζεται
      ο ζυγός του αλετριού στο λαιμό των υποζυγίων. «ε ρε πως θέλεις ζεύλα και βαρκό»
      (απειλή).

43. Θηλιά = Είδος συρμάτινης παγίδας που έστηναν παλιά σε
      σημεία (σούρματα) απ’ όπου περνούσαν λαγοί.                  44. Θηλύκι = Πρόχειρο ράψιμο στη θέση κομμένου
      κουμπιού.                                            

45. Θρακόβολη = Θράκα σωρός από αναμμένα κάρβουνα.

46. Ιδιάζω = Βάζω το στημόνι στον αργαλειό με την ιδιάστρα.

47. Καγιάς = Ο καβουρότοπος.                         

48. Καδίνα = Πήλινη πιατέλα ή σουπιέρα. Η τσανάκα, η
                                                       γκαδίνα. Φρ. «Μας ήφερε μια καδίνα λαλαγκίδες». 

49. Καζίλι = Λεπτό και ανθεκτικό σκοινί.  

50. Κακαβολίθι = τρεις πέτρες που τοποθετούσαν οι γυναίκες, το μεγάλο (κακάβι) καζάνι

      όταν πήγαιναν στη  νεροτριβή ή στα ποτάμια.  

51. Κακαβώνω = Βάζω το κακάβι (κατσαρόλα) πάνω στη φωτιά για μαγείρεμα.

52. Καλαμοβύζα = Γίδα ή προβατίνα με πολύ μεγάλες θηλές. Αντίθ. Λ. Τσιμπουροβύζα η,
      το τζερεφό.

53. Καλαμουκάνια ή καλαμποκάνια = Κομμάτια χοντρού
      καλαμιού, που μάζευαν το νήμα.

54. Καμάτι = Όργωμα, συνήθως η φράση : «κάνω καμάτι»
      οργώνω, ζευγάρίζω.

55. Καμιζόλα = Είδος παλιού ανδρικού ενδύματος
      εφαρμοστού από τη μέση και πάνω και
      φαρδύ κάτω, πουκαμίσα.

56. Κάπιδας = Πολύ κρύο, πάγος.

57. Κασιόλω = Μικρόσωμη γουρούνα - κοντή γυναίκα.

58. Κορκοφίνι ή κορκοφίγκι = Το παχύρευστο μετά από βρασμό γάλα (πρωτόγαλο) της
        φρεσκογεννημένης κατσίκας ή προβατίνας. Όταν τα ζώα γεννούσαν στην ύπαιθρο, το

        παρασκεύαζαν πρόχειρα ως εξής: Άρμεγαν το γάλα μέσα σε φύλλο από μποτσίκι
        που το είχαν διαμορφώσει σε χωνί, και αφού άναβαν φωτιά, το ζέσταιναν κι έπηζε.

59. Λαβροτανάω = Ταλαιπορώ, βασανίζω κάποιον παίζοντας μαζίτου.

60. Λαγανιά = Αυτοσχέδια σκούπα (σαρωματίνα) από
      αποξηραμένη και πατικωμένη (με
      πέτρα) κατσαφάνα. Την προσάρμοζαν σε μακρύ ξύλου και
      τη χρησιμοποιούσαν για
       να σκουπίζουν τις αυλές, τα αλώνια, τα μαντριά κλπ και
       στο λίχνισμα (λαγάνισμα) των σιτηρών.

61. Λαγανίζω = Διαχωρίζω τον καρπό των σιτηρών από το
      άχυρο με τη βοήθεια της λαγανιάς.

62. Λόζιος = Το μέρος που σκάβουν τα γουρούνια για να κοιμηθούν (ρ. λόζιασε, έπεσε
      για ύπνο, ξάπλωσε). 

63. Μακριομαλλούσα = Είδος αγριόχορτου με πολλούς, λεπτούς και μακριούς βλαστούς
      και χαρακτηριστικούς κόμπους. Οι παλιοί πίστευαν πως, αν τα κορίτσια λούζονταν
      με το εκχύλισμα τους, θα μάκραιναν τα μαλλιά τους.

64. Μαλαβράσι = Αναστάτωση, φασαρία, ξεφάντωμα, ακαταστασία // άγριος καβγάς,
      τσακωμός, ταραχή και γενικά κάθε επεισοδιακή κατάσταση.

65. Μανέλα = Χοντρό κυλινδρικό και μακρύ ξύλο. Χρησίμευε
      σαν μοχλός για να σφίγγουν τη μάκενα, (μαναβέλα,
      μανιβέλα, μανέλα).

66. Μάντζα = Σκληρός χωμάτινος σβώλος που δημιουργείται        κατά το σκάψιμο ή το όργωμα.

67. Μαραγγύλες = Τα σύκα που μαραγγιάζουν (μαραίνονται,
      αποξηραίνονται) και γίνονται τσαπέλες, τα λεγόμενα
      τσαπελόσυκα και αρμαθερά.

68. Μαργώνω = Παγώνω, ξεπαγιάζω, υποφέρω από κρύο. Συν. λ. νταντανιάζω,
      πουντιάζω.

69. Μαρκαλιέται = Λέγεται για τη γίδα και την προβατίνα, όταν βρίσκονται στην εποχή
      της αναπαραγωγής . Ουσ, μάρκαλος.

70. Μούσκουρη = Η γίδα με ασπρόμαυρο, γκρίζω, σκούρο χρώμα, γνωστά και ως       ντρένια.
71. Μπακατσέλος = Αυτός που έχει μεγάλο στομάχι, ο κοιλαράς.

72. Μπακιάζω, μπακώνω = Αποκτώ μπάκα, μεγάλο στομάχι.
      Το λένε και για τις μάντρες 

      και τους τοίχους των σπιτιών που φουσκώνουν και είναι
      έτοιμα να γκρεμιστούν.

73. Ναχρικά = Κατσαρολικά.

74. Νεβαίσι = Αναταραχή, αναστάτωση (ναβαίσι) // φασαρία,
      καβγάς.

75. Νινάκι = Η κόρη του ματιού. Φρ. «θα στο βγάλω το νινάκι
      σου» απειλή // το μωρό.   

76. Νυχτοσκαρίζω = Βγάζω τα γιδοπρόβατα τη νύχτα για βοσκή.

77. Ξάλειμα = Αδύνατος και καχεκτικός άνθρωπος // μτφ ο εντελώς ανυπόληπτος.

78. Ξεβραχινίζουμαι = Ανασηκώνω τα μανίκια, γυμνώνω τα μπράτσα (βραχίονες), για

      να κάνω μια δύσκολη δουλειά, ανασκουμπώνομαι. 

79. Ξυνοθέλια = Λεπτές, δερμάτινες λουρίδες από το δέρμα ασκιού. Με αυτά έραβαν και
      «μαργέλωναν» τα τσαρούχια.

80. Ορδινά = Προετοιμασία.

81. Πανογιάρι = Είδος ξύλινης σφραγίδας, χαραγμένης με
      διάφορα θρησκευτικά σύμβολα ή γράμματα, με την οποία
      σφράγιζαν τους άρτους που προορίζονταν για πρόσφορα.

82. Πανιάρα = Είδος εργαλείου σαν σφουγγαρίστρα,που
      καθάριζαν τις στάχτες απ τους φουρνους.

83. Παρδαλίζουν = Αυτό λέγετε όταν οριμάζουν τα σταφύλια.

84. Πεντεδείλινος = Ο Μάρτης, επειδή μεγαλώνει η ημέρα.

85. Προβέτζα = Βορειοδυτικός άνεμος.

86. Ρεκαλίζω = Φωνάζω δυνατά, ξεφωνίζω.

87. Σαραντάβαθα = Το πολύ μεγάλο βάθος. 

88. Τουρνοκολιάστηκε = Επεσε άγαρμπα.

89. Τσαφάρι = Κνήμη του ποδιού.

90. Φιγιώ = Το πολύ κρύο. 

Φρέσκο ψάρι + παραδοσιακά πιάτα                                ΚΙΤΡΙΕΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑ        Τηλ. Κρατήσεων 2721058010,       e-mail:info@mimis-kitries.gr www.mimis-kitries.gr

                 

                                                    -----------/////------------





                            ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΤΙΚΑ ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ
                                 "Αρχιμηνιά κι' αρχιχρονιά......"

    

Η Μεσσηνία, ως νομός της Πελοποννήσου μοιράζεται πολλές από τις παραδόσεις της με το σύνολο του γεωγραφικού διαμερίσματος στο οποίο ανήκει. Όμως, υπάρχουν κάποια πολύ συγκεκριμένα ήθη και έθιμα τα οποία απαντώνται μόνο στον τόπο μας. 
Ειδικά αυτές τις γιορτινές μέρες βλέπουμε ακόμα και στα δικά μας χρόνια να συνεχίζονται συνήθειες αιώνων, που φτάνουν ως εμάς από τα αρχαία χρόνια, την πρωτοχριστιανική περίοδο, τη βυζαντινή εποχή, τον τουρκικό ζυγό και κάθε άλλη περίοδο που έχει διαβεί πάνω από τούτο το μέρος μαζί με τον καιρό και τους χρόνους.
   Η αλλαγή της χρονιάς είναι πολύ σημαντική στιγμή για όλους τους Έλληνες και όχι μόνο.

Συνδέεται άμεσα με την τύχη, την ελπίδα, το φόβο, την αγάπη και την κοινωνικότητα. Οι πρόγονοι μας λοιπόν, θέλοντας να εξασφαλίσουν κατά το δυνατόν την καλή έκβαση των πραγμάτων σε όλους αυτούς τους τομείς χρησιμοποιούσαν διάφορα μέσα, άλλα δεισιδαιμονικά και προληπτικά, αλλά συντροφικά και ανιδιοτελή, όλα τους όμως καθιερωμένα.
Το βράδυ, την ώρα της αλλαγής του χρόνου, η οικογένεια μαζεμένη γύρω από ένα τραπέζι έχει φάει το παραδοσιακό φαγητό της ημέρας, το οποίο είναι κόκορας μακαρονάδα. Οι παλιές νοικοκυρές έφτιαχναν τα μακαρόνια την ίδια μέρα και τα έβραζαν σε άφθονο νερό με λάδι, τα πασπάλιζαν με μυτζήθρα και κανέλλα και τα "έκαιγαν" με ελαιόλαδο αρωματισμένο με μια φλούδα λεμονιού. Ο κόκορας μαγειρευόταν στην κατσαρόλα αργά μέχρι να μαλακώσει με όλα του τα μυρωδικά και με σάλτσα ντομάτας. Ο νοικοκύρης ευχόταν καλή χρονιά στην αρχή του δείπνου και όλοι έπιναν σε αυτό. Όταν κόντευε να αλλάξει ο χρόνος, όλα τα φώτα και οι φλόγες στο σπίτι έσβηναν, εκτός από το τζάκι και μόλις έμπαινε ο νέος χρόνος, όλοι αγκαλιάζονταν και φιλιόντουσαν, και πολύ συχνά οι άντρες του σπιτιού έριχναν ντουφεκιές. Αμέσως μετά, ο νοικοκύρης σταύρωνε τη βασιλόπιτα, το γλυκό της ημέρας, και ευχόταν καλή χρονιά και άρχιζε να κόβει ένα - ένα τα κομμάτια με τη γνωστή σειρά "Του Χριστού,

Της Παναγίας, του Αγιο-Βασίλη, του φτωχού, του σπιτιού..."
Το ξημέρωμα της Πρωτοχρονιάς, τα μέλη της οικογένειας βγαίνοντας από το σπίτι πατούν μια πλατιά πέτρα που έχει φυλάξει η νοικοκυρά από την παραμονή και την έχει τοποθετήσει στο κατώφλι. Πηγαίνοντας προς την εκκλησία, ο νοικοκύρης παίρνει μαζί του ένα ρόδι και στο γυρισμό το σπάει με την είσοδο του στο σπίτι για να φέρει καρποφορία και ευγονία ο νέος χρόνος. 
Στην εκκλησία παρακολουθούν όλοι τη λειτουργία, αυτή του Μεγάλου Βασιλείου, στον οποίο είναι αφιερωμένη η γιορτή της ημέρας και μετά το πέρας της λειτουργίας, στη μητρόπολη κάθε πόλης ή χωριού γίνεται η δοξολογία για τη νέα χρονιά. Πολλοί κρεμούν πάνω από την εξώπορτα τους ένα μποτσίκι, όπως λέγεται στην τοπική διάλεκτο η αγριοκρεμμύδα, που θεωρείται φυτό που φέρνει γούρι!

Η βασιλόπιτα φτιάχνεται με αυγά, γάλα, αλεύρι και σταφίδες, καρύδια, μύγδαλα - όλα σύμβολα ευγονίας- και πασπαλίζεται με άχνη και κανέλλα. Μέσα της κρύβεται είτε ένα νόμισμα είτε ένα γούρι "που το έβαλε ο αγιο-Βασίλης" και όποιος το βρει είναι το τυχερό πρόσωπο της νέας χρονιάς, και συνήθως η τύχη του αυτή συνοδεύεται από ένα μποναμά, δηλαδή ένα χρηματικό ποσό ως δώρο! Μποναμάδες ή μπουναμάδες δίνονται και στα μικρά παιδιά της οικογένειας από τους μεγαλύτερους σε ηλικία, κυρίως τους άντρες. Το γλυκό της Πρωτοχρονιάς είναι οι κουραμπιέδες, που ετοιμάζονται από την παραμονή και σερβίρονται και ως γλύκισμα από τους εορτάζοντες με τα ονόματα Βασίλης ή Βασιλική!

Πηγή : http://messiniwn-ithi.blogspot.gr

      

SAOUTIS   ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ                                                                    44 Χρόνια Ποιοτικής Ασφαλιστικής Προσφοράς                    Ευτυχισμένο, χαρούμενο με ΥΓΕΙΑ και ΑΣΦΑΛΕΙΑ το2018  * ΥΓΕΙΑΣ,  * ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ,  * ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ  * ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ, * ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΩΝ & ΕΝΟΙΚΙΑΖΟΜΕΝΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ      ΚΑΤΑΛΥΜΑΤΩΝ - Πρωτοπορούμε εδώ και 44 χρόνια, σε κάθε Ασφαλιστικό θέμα. - Διακρινόμαστε για τις έμπειρες και υπεύθυνες λύσεις που δίνουμε σε όλα               τα Ασφαλιστικά θέματα.   ΤΗΛ. 2721 300 351, ΚΙΝ. 6977 172 942,  e-mail : agsaouti@gmail.com

                                                     ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣH                                                      Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ  ΤΟΥ "ΛΙΟΜΑΖΩΜΑΤΟΣ ΣΤΗ ΜΕΣΣΗΝΙΑ                        
ΤΗΝ ΜΕΣΣΗΝΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΤΗΝ ΓΝΩΡΊΣΕΙΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΗΝ ΠΕΡΠΑΤΉΣΕΙΣ
 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ ΜΗΝΑΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΛΑΔΙΟΥ
 ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΑΣ(ΜΕΣΣΗΝΙΑ) ''ΑΚΟΜΑ ΠΟΙΟ ΠΟΛΥ''
(Μιά ιστορικη αναδρομη στο νομό μας και την έλια)
ΝΟΜΟΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ: "Ο Ευριπίδης ονομάζει την Μεσσηνία «Καλλίκαρπο» λόγω της ομορφιάς και της εύφορης πλούσιας γης της.

Η Μεσσηνία (μας), Γη της Ελιάς και του Λαδιού, παράγει τις ξακουστές σε όλο τον κόσμο Ελιές και λάδι Καλαμών. Κυρίως το ονομαστό ανά την υφήλιο Ελαιόλαδο Μεσσηνίας: ένα 100% Φυσικό Φρουτοχυμό, Υψηλοτάτης Ποιότητας και Μοναδικής Διατροφικής Αξίας, που πληθώρα χημικών αναλύσεων το κατατάσσει στην κατηγορία του Εξαιρετικού Παρθένου Ελαιολάδου. Από τον 12ο π.Χ. αιώνα στην εύφορη περιοχή της Μεσσηνίας καλλιεργείται το Ιερό δέντρο της ελιάς. Οι ανασκαφές στο παλάτι του Μεσσήνιου Βασιλιά Νέστωρα έφεραν στο φως στοιχεία που

αποδεικνύουν την τεράστια σημασία που είχε ο χυμός του καρπού της ελιάς για την τότε κοινωνία. Την ίδια σημασία εξακολουθεί να κατέχει ακόμα και σήμερα, μιας και η καλλιέργεια της ελιάς αποτελεί την κατ εξοχήν φροντίδα των Μεσσήνιων αγροτών.
Ολόκληρη η Μεσσηνία είναι ένας Απέραντος Ελαιώνας, Το ευνοϊκό κλίμα, η ηλιοφάνεια, ο μικρός κλήρος που επιτρέπει σε κάθε παραγωγό να περιποιείται με αγάπη και φροντίδα κάθε ελαιόδεντρο και να μαζεύει τον ελαιόκαρπο στο σωστό βαθμό ωρίμανσης, δίνουν την άριστη ποιότητα της πρώτης ύλης. Ο μεγάλος αριθμός των σύγχρονων ελαιοτριβείων, με τους ελαιοτριβείς γνώστες των μυστικών της παραγωγής ελαιολάδου, οδηγούν στη παραλαβή αρίστης ποιότητας ελαιόλαδου.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΛΑΔΙΟΥ ΣΤΗΝ ΜΕΣΣΗΝΙΑ
Δεν διαθέτουμε σήμερα ακριβή στοιχεία επιστημονικά κατοχυρωμένα για το πότε έφτασε η καλλιέργεια της ελιάς στην Μεσσηνία.
Ξέρουμε όμως ότι κατά την Μυκηναϊκή περίοδο, εδώ και 3.200-3.600 χρόνια, στην Μεσσηνία το λάδι ήταν ήδη ένα από τα βασικά προϊόντα της αγροτικής οικονομίας της εποχής. Οι εκσκαφές στο Παλάτι του Νέστορα στον Πάνω Εγκλιανό το επιβεβαιώνουν
Με την κατάπτωση του μυκηναϊκού πολιτισμού και το βούλιαγμα στον ελληνικό μεσαίωνα που ακολούθησε χρειάστηκε να φθάσουμε στην ελληνική αναγέννηση με την δημιουργία των άστεων και την έκρηξη της κλασσικής περιόδου του ελληνισμού για να ανεύρουμε ιστορικά τεκμήρια της καλλιέργειας της ελιάς και της παραγωγής του λαδιού στην Πελοπόννησο και στην Μεσσηνία όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα.

Χωρίς αυτό να σημαίνει και την διακοπή της ελαιοκαλλιέργειας στην περίοδο του ελληνικού μεσαίωνα.
Οι ιστορικοί λένε ότι κατά την διάρκεια της κλασικής και της ελληνιστικής περιόδου η παραγωγή του λαδιού στην Πελοπόννησο και στην Μεσσηνία παρουσίαζε μια συνεχή αύξηση στα πλαίσια των συνθηκών της εποχής. Ενώ παρατηρείται μια κάμψη κατά την χιλιετηρίδα της υστερορωμαϊκής και της πρωτοβυζαντινης περιόδου.
Η αλλαγή των πολιτικών και οικονομικo-κοινωνικών συνθηκών μετά τον 10ο μχ αιώνα συνοδεύτηκε από μιά σταθερή και σημαντική άνοδο της καλλιέργειας της ελιάς και της παραγωγής του λαδιού στην Μεσσηνία.
Από τον 11ο αιώνα με την ανάπτυξη των ιταλικών θαλασσοκρατοριών η Κορώνη και 

η Μεθώνη γίνονται τα λιμάνια από τα οποία οι ιταλοί έμποροι εξήγαγαν στη Δύση, μεταξύ των άλλων, σημαντικές, για την εποχή, ποσότητες ελαιολάδου.
Στον 12ο αιώνα (1191) ο άγγλος περιηγητής αβάς Benedict of Peterborough αναφέρει ότι στα περίχωρα της Κορώνης “ήταν τόσα τα λιόδεντρα που κατά την γνώμη του σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου δεν υπήρχε τέτοια αφθονία λαδιού”.
Αλλά και σε άλλες περιοχές της Μεσσηνίας υπήρχε ανεπτυγμένη ελαιοκαλλιέργεια όπως μαρτυρεί και το “Χρονικό του Μορέως” της ίδιας περιόδου αναφερόμενο στην σύγκρουση, στον ελαιώνα του Κούντουρα που βρισκόταν στον μεσσηνιακό κάμπο, κατά την οποία οι σταυροφόροι νίκησαν τους ρωμιούς και επικράτησαν στην Μεσσηνία.                                                                                         

Αφθονούν δε οι ιστορικές μαρτυρίες του 11ου και 12ου μχ αιώνα για το ενδιαφέρον των ιταλικών θαλασσοκρατοριών προς το εμπόριο του λαδιού από τα λιμάνια της Κορώνης και της Μεθώνης.
Οι Βενετοί μετά την άφιξή τους στην Μεσσηνία στις αρχές του 13ου αιώνα εφάρμοσαν μια αγροτική πολιτική ενίσχυσης της ελαιοκαλλιέργειας στις κατεχόμενες περιοχές.

SAOUTIS  ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ                                           44 Χρόνια Ποιοτικής Ασφαλιστικής Προσφοράς Ασφαλίσεις ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ, πυρός, πλημμύρας, κλοπής, σεισμών κλπ κινδύνων Ασφαλίσεις ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ,  ποιοτικές,  υπεύθυνες  με  τα  χαμηλότερα  Ασφάλιστρα Τηλεφωνείστε μας ΤΩΡΑ  στα    2721 300 35 21, ή  6977 172 942.                           ή στείλτε μας ένα  μήνυμα στο  agsaouti@gmail.com

Έτσι που στον 14ο αιώνα η Μεσσηνία έγινε η πιο ελαιουργική περιοχή της Πελοποννήσου.
Οι ιστορικές μαρτυρίες επιβεβαιώνουν ότι η αύξηση της ζήτησης του λαδιού, που επήγαζε από την ανάπτυξη των ιταλικών θαλασσοκρατοριών και από την πρωτοκαπιταλιστική περίοδο που την συνόδευε, συνέχιστηκε και κατά τον τελευταίο αιώνα (τον 15ο) της πρώτης ενετοκρατίας με αποτέλεσμα την παραπέρα ανάπτυξη της ελαιοκομίας στην Μεσσηνία και εδραίωση της Κορώνης και της Μεθώνης (κι αργότερα μαζί και του Ναβαρίνου) σαν τα μεγαλύτερα εμπορικά και εξαγωγικά κέντρα της Πελοποννήσου (τα μάτια της Γαληνότατης).
Μετά την παράδοση της Πελοποννήσου από τον Δ.Παλαιολόγο (1460 ) στην Οθωμανική αυτοκρατορία στις επόμενες δεκαετίες πέρασαν κάτω από την κατοχή της και τα εδάφη της βενέτικης επικρατείας και μαζί μ’αυτά μια σημαντικά, για την εποχή, ανεπτυγμένη ελαιοκομία στην Μεσσηνία την οποία οι Οθωμανοί αξιοποίησαν ενισχύοντας την αναπτυξιακή της τάση κάτω απ’ την πίεση της πάντα αυξανόμενης ευρωπαϊκής ζήτησης.
 

Στους δύο αιώνες της πρώτης Τουρκοκρατίας (16ο και 17ο αιώνα) η Κορώνη και η Μεθώνη παρέμειναν σχεδόν τα αποκλειστικά κέντρα εμπορίας και εξαγωγής του λαδιού που, με την παύση του βενετικού μονοπωλίου, ανοίχτηκαν και προς τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες (Αγγλία και Γαλλία).
Την ίδια περίοδο πρέπει να ενισχύθηκε η επέκταση της ελαιοκαλλιέργειας και στην υπόλοιπη Μεσσηνία σε βάρος των άλλων αγροκαλλιεργειών: σιτάρι,κ.α.
Κατά το δεύτερο ήμισυ του 16ου αιώνα στις πιο ελαιοπαραγωγικές περιοχές της Πελοποννήσου (οι καζάδες της Μεθώνης, της Κορώνης, του Μυστρά) προστίθεται και ο καζάς της Καλαμάτας.
Είναι άξιον μνείας το γεγονός ότι ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής στον φορολογικό του νόμο αφιέρωσε ειδικό άρθρο που αφορούσε, αξιοποιούσε και ενίσχυε την ελαιοκομία της Μεθώνης η οποία είχε αξιόλογη παραγωγή λαδιού.
Έτσι με την επανάκτηση των μεσσηνιακών κάστρων από τον Μοροζίνι (1686) οι Βενετοί βρήκαν μια σχετικά ανθηρή ελαιοκομία στην Μεσσηνία.
Σε τέτοιο βαθμό που στην επαρχία της Κορώνης μοίρασαν, από τις δημευμένες περιουσίες των τούρκων, 107.000 λιόδεντρα (έναντι των 22.000 του Ναυπλίου) μεταξύ των οποίων δυο ελαιώνες με συνολικά 2.760 δέντρα στο Χαρακοπιό (αρχείο Nani).
Ο βενετός καταστιχωτής Μarin Michιel αναφέρει ότι στην περιοχή της Κορώνης αφθονούσαν οι ελαιώνες οι οποίοι παρήγαγαν λάδι “εξαιρετικής ποιότητας”.
Ο ίδιος αναφέρει ότι καταμέτρησε σε όλη την βενετοκρατούμενη Πελοπόννησο 112 ελαιοτριβεία. Ενώ άλλες σύγχρονες πηγές αναφέρουν ότι μόνο στην επαρχία της Κορώνης ήταν σε ενέργεια 70-72 ελαιοτριβεία. Ένδειξη της διάδοσης της εντατικής ελαιοκαλλιέργειας στην νότια Μεσσηνία και της εκτίμησης της ποιότητας του λαδιού της.
 

Άφθονες είναι οι ιστορικές πηγές της δεύτερης Βενετοκρατίας (1686-1715) που πιστοποιούν από την μια τίς αυξημένες διαστάσεις της ελαιοπαραγωγής στην Μεσσηνία κατά την πρώτη τουρκοκρατία καθώς και από την άλλη την αναπτυξιακή ελαιοκομική πολιτική των Βενετών.
Από το αρχείο Nani πληροφορούμαστε ότι το 1704 η παραγωγή του λαδιού στην βενέτικη Μεσσηνία ανερχότανε στα 16.139 βαρέλια (ίσως γύρω τους 1.000 τόνους) έναντι του συνόλου της πελοποννησιακής παραγωγής 19.159 βαρελιών.
Και είναι ακόμη πιο σημαντικό το γεγονός ότι από τα 16.139 βαρέλια η παραγωγή της Κορώνης ανερχότανε σε 8.000, της Μεθώνης 3.012, του Ναβαρίνου 2.007, της Κυπαρισσία 1.820 και της Ζαρνάτας 1.300 βαρέλια.
Επιβεβαιώνεται έτσι το βάρος που είχε, με τα 70 % της παραγωγής, η περιοχή της Κορώνης και της Μεθώνης στην ελαιοκομία της Μεσσηνίας στις αρχές του 18ο αιώνα.
Πράγμα που εξηγεί και τους λόγους της ανάπτυξης και της διάδοσης της Κορωνέικης ποικιλίας της ελιάς.

TA AIPETIKA                                             http://taairetika.blogspot.com Ένα τολμηρό, e-περιοδικό, με σκληρές αλήθειες, όπως δεν τις βλέπεται αλλού,        για τα ΠΟΛΙΤΙΚΑ, τα ΑΘΛΗΤΙΚΑ, τη ΜΕΣΣΗΝΙΑ, την ΕΛΛ. ΠΑΡΑΔΟΣΗ, τις νοστιμότατες ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΓΕΥΣΕΙΣ και το LIFE STYLE. Επισκεφθείτε μας σήμερα, όπως κάνουν, και άλλοι 1.300  επισκέπτες μας ημερησίως !

Έργο κι αυτή της ανθρώπινης εμπειρίας, της δεξιοσύνης. Καθώς και της μακροχρόνιας κουλτούρας της περιοχής που εκφράζεται σ’ όλες τις φάσεις της ελαιοκομικής αλυσίδας: στην καλλιέργεια, στην ελαιουργία, στην αποθήκευση και στην εμπορία.
Και δεν είναι τυχαίο ότι στην ίδια περιοχή της ανατολικής μεσσηνιακής ακτής είχε αναπτυχθεί και διατηρήθηκε μέχρι τα χρόνια μας (δεκαετία του 1950) η δεξιοτεχνία της παραδοσιακής αγγειοπλαστικής (που οι ρίζες της φτάνουν στην Μυκηναϊκή περίοδο) για την παραγωγή παντός είδους πιθαριών που προορίζονταν στην αποθήκευση του λαδιού. Αποτελεί κι αυτό ένα σημαντικό τεκμήριο της ύπαρξης ενός μακρόχρονου κοινωνικό-οικονομικού ιστού βασισμένου στην κουλτούρα της ελαιοκομίας.
 

Οι βενετοί μετά την αναχώρηση τους, το 1715, άφησαν στα μοθωκόρωνα μια ελαιοκομία βασισμένη στην μονοκαλλιέργεια.
Στην περίοδο αυτή η βενέτικη αγροτική πολιτική προκάλεσε την απογείωση της ελαιοκαλλιέργειας στην Πελοπόννησο με βαρύκεντρο την περιοχή της Κορώνης και της Μεθώνης αλλά και την διάδοσή της στην υπόλοιπη Μεσσηνία μέχρι την Κυπαρισσία (Αρκαδιά)καί Φιλιατρα (Εράνα) κατά τις ιστορικές πηγές.
Με την απαρχή της δεύτερης τουρκοκρατίας η εμπορία του λαδιού ξαναπέρασε στα χέρια των άλλων ευρωπαϊκών χωρών άγγλων και ιδιαίτερα γάλλων.
Και σ’ αυτή την φάση η νότια Μεσσηνία κράτησε τον πρωτεύοντα ελαιοκομικό και εμπορικό ρόλο της. Στα μέσα του 18ου αιώνα, πράγματι, στην Κορώνη, στην Μεθώνη και στο Ναβαρίνο εγκαταστάθηκαν πολλοί εμπορικοί οίκοι που εμπορεύονταν λάδι από τους οποίους μόνο οι γαλλικοί ήταν καμιά δεκαπενταριά.

Η ανάπτυξη της υφαντουργίας στην Ευρώπη, κατά την πρωτοβιομηχανική καπιταλιστική φάση, απαιτούσε την παραγωγή σαπουνιού με αποτέλεσμα να ενισχύσει σημαντικά την ζήτηση του λαδιού κι επομένως του εμπορικού ανταγωνισμού.
Έτσι το 1729 οι ντόπιοι τούρκοι δημιούργησαν μια ισχυρή εμπορική εταιρεία στην Κορώνη που αγόραζε όλα τα λάδια της περιοχής. Σ’ αυτή προστέθηκε και η δραστηριότητα ελλήνων εμπόρων. Στο βαθμό που στα τέλη του 18ου αιώνα ο μεγάλος τοπικός ανταγωνισμός περιόρισε σημαντικά το ρόλο των γάλλων εμπόρων.
Το γεγονός αυτό προξένησε την αντίδραση των γαλλικών διπλωματικών κύκλων που δρούσαν στην περιοχή ενάντια στην προσπάθεια δημιουργίας σαπωνοποιείου στην Κορώνη από τον Σαράντο Παπαδόπουλο που είχε την υποστήριξη γάλλων εμποροβιομηχάνων. Κι αυτό γιατί θα προκαλούσε αύξηση της τιμής του λαδιού στην περιοχή. Και η προσπάθεια απέτυχε.
Αύξηση της τιμής του λαδιού είχε συμβεί και στην Κρήτη με την ανάπτυξη τοπικής σαπωνοποιίας.
Ας σημειωθεί ότι το γεγονός αυτό αποτέλεσε την αιτία της μετακόμισης των γαλλικών 

  συμφερόντων στην Πελοπόννησο και ιδιαίτερα στην Κορώνη.
Οι εξαγωγές λαδιού από την Πελοπόννησο ενδιέφεραν όλους τους ευρωπαίους: Βενετούς, επτανησιώτες έλληνες, άγγλους ,γάλλους, ραγουζάνους, κροάτες, κ.ά.
Οι κροάτες ήταν οι πρώτοι που εγκαταστάθηκαν στην Καλαμάτα στο δεύτερο ήμισυ του 18ου αιώνα και συγκέντρωναν ιδιαίτερα λάδι της Μάνης που το διοχέτευαν προς την Γερμανία.
Τότε αρχίζει κι ο ρόλος της Καλαμάτας και του λιμανιού της στο εμπόριο λαδιού και θα επικρατήσει στον μεσσηνιακό χώρο, μόνο μετά από έναν περίπου αιώνα, με την δημιουργία του Ελληνικού Κράτους.
Κατά ένα ανώνυμο γαλλικό έγγραφο του 1796 η συνολική παραγωγή λαδιού στην Πελοπόννησο ανερχόταν σε 43.400 βαρέλια. Απ’ αυτά η Μεσσηνία παρήγαγε 32.000 βαρέλια από τα οποία 13.500 βαρέλια έβγαζε μόνο η περιοχή της Κορώνης, 8.000 της Μάνης, 4.000 της Κυπαρισσίας, 3.000 της Καλαμάτας, 2.000 της Μεθώνης και 1 500 του Ναβαρίνου.
Κατά το πρώτο μισό του19ου αιώνα η Νότια Μεσσηνία κρατούσε τα σκήπτρα της ελαιοπαραγωγής. Και δεν είναι τυχαίο ότι σ’ αυτή ξέσπασε η οργή του Ιμπραήμ για να λυγίσει την επανάσταση καίγοντας πάνω από 60.000 ελαιόδεντρα.
Η βιομηχανική επανάσταση που ακολούθησε και εξαπλώθηκε στην Ευρώπη αύξησε σημαντικά την ζήτηση αγροτικών πρώτων υλών
Η ζήτηση αυτή καθώς και η δημιουργία του ελληνικού κράτους με την μετατροπή της Καλαμάτας σε διοικητικό κέντρο του νομού Μεσσηνίας μαζί και το το πρωτόγονο επίπεδο των χερσαίων συγκοινωνιών ευνόησαν την άνοδο του λιμανιού της Καλαμάτας, καίτοι ελάχιστα εξοπλισμένο, σαν το κυριότερο λιμάνι της Μεσσηνίας. στο οποίο βάραινε όχι μόνο η Μεσσηνία αλλά και η Λακωνία και η Αρκαδία.
Η ροή, το ποτάμι, του μεσσηνιακού λαδιού που είχε τις εκβολές του στα λιμάνια της νότιας Μεσσηνίας κι από κει έπερνε τον υδατόδρομο για την Ευρώπη, άλλαξε κατεύθυνση ανοίγοντας καινούργιες εκβολές στον κόλπο της Καλαμάτας.
Το λάδι όμως έμεινε το ίδιο.
Συγκεντρώθηκε λοιπόν σ’ αυτό όλη η εμπορική και εξαγωγική δραστηριότητα κι ήρθε

η κατάπτωση των λιμανιών της νότιας Μεσσηνίας (Κορώνη, Μεθώνη και Ναβαρίνο).
Η βιομηχανική επανάσταση άλλαξε όμως και τα χαρακτηριστικά της αγοράς.
Η ανεπτυγμένη καπιταλιστική αγορά, όλο και περισσότερο ανταγωνιστική, οδήγησε και στην ένταση της προσοχής των εμπορικών φορέων και του καταναλωτικού κοινού προς την ποιότητα των προϊόντων.
Εδώ βρίσκεται η πηγή του ονόματος προέλευσης καλαματιανό που καθιερώθηκε αναφερόμενο περισσότερο στις βρώσιμες ελιές και κατ’ επέκταση στο λάδι.
Κι αυτό δεν είναι τυχαίο γιατί η επιβολή αυτού του ονόματος προέλευσης συνέπεσε με μια νέα φάση της εμπορίας, έκφραση της ανακατάταξης των καλλιεργειών στην Μεσσηνία και στην Πελοπόννησο αλλά και σ’ ολόκληρο το νεοσύστατο Ελληνικό Κράτος.

Το νεοσύστατο ελληνικό Κράτος ήταν όλο τον 19ο αιώνα ελλειμματικό σε λάδι ενώ σε πολλές περιοχές όπως στην Μεσσηνία η ανταγωνιστική αύξηση της σταφιδοκαλλιέργειας, που ζητούσε περισσότερη απασχόληση, γινότανε σε βάρος της ελαιοκαλλιέργειας μέχρι ξεριζώματος των λιόδεντρων φαινόμενο δεν ελαττώθηκε ακόμη και με την μεγάλη κρίση της σταφιδοπαραγωγής του 1893.
Έτσι οι εξαγωγές από το λιμάνι της Καλαμάτα έβλεπαν στην πρώτη θέση όχι τό λάδι αλλά τις σταφίδες και τα σύκα
Πρέπει λοιπόν να φτάσουμε στα τελευταία μεταπολεμικά χρόνια όταν οι μεγάλες τεχνολογικές αλλαγές των αγροτικών καλλιεργειών πρώτα, το φούντωμα της μετανάστευσης (εξωτερικής και εσωτερικής) και τελευταία η είσοδος στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα δημιουργήσουν τις συνθήκες που θα μετατρέψουν την Μεσσηνία σε έναν απέραντο ελαιώνα.
Ένας αργυροπάσινος τάπητας- προϊόν δέκα αιώνων αγώνων, ιδρώτα, εμπειρίας, κουλτούρας -που προσφέρει σ΄ όλες μας τις αισθήσεις (ακόμη και στην ακοή, όταν οι ελιές γίνονται φλογέρες στα χέρια του μαΐστρου) εκτός από την χρωστική αναπαυτικότητα του. την χαϊδευτική απαλότητα του μεσσηνιακού λαδιού γνωστού σαν καλαματιανό.
Κάποιοι θέλησαν να κρατήσουν μια γωνία του τάπητα και να πετάξουν τον υπόλοιπο στην θάλασσα της παγκόσμιας αγοράς.
Αλλά... κάλλιο αργά παρά ποτέ
ΚΑΛΗ ΛΑΔΙΑ ΜΕΣΣΗΝΙΑ.
(τα στοιχεία από εργασία μου για την ελια-λάδι στήν Μεσσηνία)

ΜΑΙΡΗ ΤΣΙΓΚΑΝΟΥ

 

                                               Η ΑΡΒΑΝΙΤΙΑ, ΟΙ ΝΤΡΕΔΕΣ
                                      ΤΑ ΣΟΥΛΙΜΟΧΩΡΙΑ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥΣ
Σύμφωνα με τη διήγηση του αγωνιστή της επανάστασης Αναγνώστη Παπατσώρη στον Αθανάσιο Γρηγοριάδη το Σουλιμά (Άνω Δώριο) χτίστηκε γύρω στα 1400 από Αρβανίτες που εγκαταστάθηκαν εκεί με αρχηγό τους κάποιον Σουλιμάν Μπέη, από τον οποίο πήρε το όνομά του. Οι πρώτοι αυτοί Αρβανίτες με τις οικογένειές τους συμμετείχαν στην υπεράσπιση της Κορώνης από τους Τούρκους και το 1534

εγκαταστάθηκαν στην Ιταλία, όπου έζησαν διατηρώντας τη θρησκεία, τη γλώσσα και τα έθιμά τους. Θα μείνανε όμως 4-5 οικογένειες στο Σουλιμά, ώστε το 1689 να έχει 244 κατοίκους και να είναι το μεγαλύτερο από τα Σουλιμοχώρια. Επειδή τα παλιά σπίτια στο Σουλιμά και στα υπόλοιπα χωριά είναι Αιτωλικού τύπου, οι Αλβανόφωνοι Χριστιανοί οικιστές τους κατάγονταν από τους Αλβανόφωνους της Αιτωλίας. Ανήκαν στη "φάρα" φυλή των Τόσκηδων, δηλαδή των Χριστιανών κατοίκων της Βορείου Ηπείρου οι οποίοι διατήρησαν την πίστη τους σε αντίθεση με τους Γκέγκηδες οι οποίοι εξισλαμίστηκαν. Οι Αρβανίτες της Τριφυλίας, όπως εξάλλου και αυτοί της Κορινθίας, των νησιών του Αργοσαρωνικού, της Αττικής κλπ., είχαν ελληνική εθνική συνείδηση και συμμετείχαν ενεργά στους αγώνες κατά των Τούρκων. 

TA AIPETIKA                                                  http://taairetika.blogspot.com Ένα τολμηρό, e-περιοδικό, με σκληρές αλήθειες, όπως δεν τις βλέπεται αλλού,        για τα ΠΟΛΙΤΙΚΑ, τα ΑΘΛΗΤΙΚΑ, τη ΜΕΣΣΗΝΙΑ, την ΠΑΡΑΔΟΣΗ, τις ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΓΕΥΣΕΙΣ και το LIFE STYLE. Επισκεφθείτε μας σήμερα, όπως κάνουν, σχεδόν άλλοι 900  επισκέπτες μας ημερησίως.

 Σχετικά με το όνομα Σουλιμά, υπάρχει και δεύτερη άποψη, ότι προήλθε από τις λέξεις Σούλι Μάδ, δηλαδή στ' αρβανίτικα Μεγάλο Σούλι. Στα βουνά γύρω από το Σουλιμά σιγά σιγά χτίστηκαν κι άλλα χωριά όπως το Λάπι (Ριζοχώρι), το Ρίπεσι, το Μπιζό, το Μουρέχτι, η Κοπρινίτσα, το Κούβελα και άλλα. Στο Κούβελα είχαν εγκατασταθεί Αρβανίτες στα 1450. Από κει ήταν ο Πέτρος Μπούας, ο οποίος το 1463 υπακούει στο κάλεσμα των Βενετών για επανάσταση και ξεσηκώνει τους δικούς του

προξενώντας μεγάλες φθορές στους Τούρκους. Την ίδια εποχή εκδηλώθηκε και η εξέγερση του άλλου Τουρκομάχου Μιχαήλ Ράλλη στη Λακωνία. Oι πρώτοι Αρβανίτες κάτοικοι του Κούβελα αναγκάστηκαν να εκπατριστούν κι αυτοί στην Ιταλία, κι έτσι το 1689 είχε μόνο 38 κατοίκους.                                                 Πάντως στα χρόνια της Επανάστασης είχε περισσότερους από 300 κατοίκους κι έβγαλε περίφημους οπλαρχηγούς όπως το Γιαννάκη Μέλιο και τα δύο αδέλφια του Κωνσταντίνο και Δημήτρη, τον Παναγιώτη Ντούφα κ.α. Το Πάνω Ψάρι ήταν χτισμένο επάνω σε ένα εκτεταμένο και ομαλό οροπέδιο. Στο Ψάρι σύμφωνα με τις παραδόσεις οι πρώτες οικογένειες εγκαταστάθηκαν γύρω στα 1630.

Οι οικογένειες αυτές ήταν των Κονταίων και των Σγουραίων.
Γύρω στα 1660 ήρθε ο Αναγνώστης (Αλέξης) Ντάρας από το Ζαΐμογλι (Δροσιά) της Πυλίας, όπου είχε καταφύγει κυνηγημένος από τους Τούρκους από το Ντάρα της Μαντίνειας. Λίγα χρόνια αργότερα άλλες δύο οικογένειες ήρθαν από τη Μεγαλόπολη, οι Καρραίοι και οι Ντουλιμαναίοι. Αργότερα κι άλλες οικογένειες ήρθαν, οι οποίες προσκολλήθηκαν στις πέντε πρώτες. Έτσι το χωριό ήταν μοιρασμένο στις πέντε αυτές οικογένειες. Το Ψάρι χτίστηκε αργότερα από τ' άλλα Σουλιμοχώρια, αλλά αναπτύχθηκε πιο γρήγορα και έτσι στην Επανάσταση οι κάτοικοί του ήταν όσοι και στο Σουλιμά. Γι' αυτό και η λαϊκή μούσα τραγουδούσε: Το Ψάρι και το Σουλιμά, τα δυο κεφαλοχώρια, χαράτσι δεν πληρώνουνε, Τούρκους δεν προσκυνάνε...               Το Πάνω Ψάρι διατηρήθηκε πολλά χρόνια μετά την απελευθέρωση, αλλά οι κάτοικοί του κατέβηκαν βαθμιαία στο Κάτω Ψάρι. Η μετοικεσία αυτή πήρε γοργότερους ρυθμούς γύρω στα 1900 και πριν το 1940 δεν κατοικούσαν στο Πάνω Ψάρι πάνω από 10 οικογένειες. Σήμερα το Πάνω Ψάρι έχει ελάχιστους κατοίκους. Το Κλέσουρα φαίνεται

πώς χτίστηκε μετά από το Σουλιμά, πριν όμως από τα άλλα Σουλιμοχώρια. 'Ετσι το 1689 είχε πολύ περισσότερους κατοίκους από το Ψάρι και το Κούβελα. Η πρώτη του ονομασία θα ήταν "Κλεισωρία". (Κλεισούρα= στενή δίοδος ανάμεσα σε βουνά, οχυρή τοποθεσία). Κατά την Επανάσταση έδωσε λαμπρά παλικάρια και άξιους οπλαρχηγούς, όπως ο Γεώργιος Μεγάλης, ο Δήμος Τότσης κ.α. Πριν από μερικά χρόνια το Κλέσουρα ονομάστηκε Αμφιθέα. Οι κάτοικοί του άρχισαν σιγά σιγά να κατεβαίνουν στον κάμπο στα κτήματά τους και σε απόσταση 1000-1500 μέτρων ανατολικά του Δωρίου έχτισαν το συνοικισμό «Τα Μπουζαλούγκια» και την εκκλησία τους του Αϊ-Γιώργη. Το 1532 στόλος του βασιλιά της Ισπανίας Καρόλου του Ε΄, του Πάπα και των Ιπποτών της Μάλτας ήρθε στην Κορώνη και την κυρίευσε με τη βοήθεια των Σουλιμοχωριτών. Οι Τούρκοι πολιόρκησαν την Κορώνη για δύο χρόνια και το 1534 ο Κάρολος ο Ε΄ την εγκατέλειψε παίρνοντας μαζί του όλους τους Αρβανίτες με τις οικογένειές τους. Τους εγκατέστησε στη Μεσσήνη της Σικελίας, στην 

SAOUTIS  ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ                                           44 Χρόνια Ποιοτικής Ασφαλιστικής Προσφοράς Ασφάλιση   ΥΓΕΙΑΣ.   Νοσοκομειακή,  Εξωνοσοκομειακή Περίθαλψη και Φάρμακα. Σε γιατρούς της επιθυμίας σας.   Ασφαλίσεις ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ,  ποιοτικές,  υπεύθυνες  με  τα  χαμηλότερα  Ασφάλιστρα Τηλεφωνείστε μας ΤΩΡΑ  στα    2721 300 35 21, ή  6977 172 942.                           ή στείλτε μας ένα  μήνυμα στο  agsaouti@gmail.com

Καλαβρία και στη Νεάπολη. Τον Απρίλιο του 1875 όλοι οι κάτοικοι της Μπαντέσσα (Ν. Ιταλία) έκαναν αναφορά και ζήτησαν από την ελληνική κυβέρνηση να τους παραχωρήσει εθνικά κτήματα και να τους επιτρέψει να πραγματοποιήσουν την απόφαση που είχαν πάρει να ξαναγυρίσουν στη γη των προγόνων τους. Η ελληνική Βουλή με νόμο του 1876 ικανοποίησε το αίτημά τους και τους παραχώρησε ιδιοκτησίες στα Σουλιμοχώρια της Τριφυλίας. Η εγκατάστασή τους είναι άγνωστο αν τελικά πραγματοποιήθηκε ή ματαιώθηκε.

Η προσωνυμία ΝΤΡΕΔΕΣ έγινε ένδοξη και γνωστή σε όλο το Μοριά και έξω απ' αυτόν στα πικρά χρόνια της Τουρκοκρατίας αλλά και στα ένδοξα της Ελληνικής Επανάστασης. Οι Ντρέδες ήρθαν ως Αρβανίτες και εγκαταστάθηκαν στις αρχές του 15ου αιώνα στα βουνά ΝΔ του όρους Τετράζιo και χτίσανε τα χωριά Σουλιμά, Ψάρι, Κούβελα, Βλάκα (Χρυσοχώρι), Γκλιάτα, Κλέσουρα κ.α. και όλα μαζί ονομάστηκαν Σουλιμοχώρια. Ντρες στα αρβανίτικα σημαίνει άντρας, αντρειωμένος, πολεμιστής, παλικάρι. Και πραγματικά παλικάρια φάνηκαν οι Ντρέδες, σκληροί και δυνατοί, φιλοπάτριδες και φιλελεύθεροι, με μπέσα και φιλότιμο. Από μικρά παιδιά μάθαιναν ν' ανεμίζουν το γιαταγάνι, να σημαδεύουν αλάθευτα, να αντέχουν τον πόνο και τις κακουχίες. Πολέμησαν τους Τούρκους σε κάθε βήμα τους, όχι μόνο στα χωριά τους, αλλά σε ολόκληρη την Πελοπόννησο, από την εποχή της εγκατάστασής τους, αργότερα στους Βενετοτουρκικούς πολέμους ως σύμμαχοι των Βενετών και τέλος το 1821. Λέγεται ότι κυκλοφορούσαν πάντα οπλισμένοι και οι Τούρκοι δεν τους πείραζαν από φόβο για την οργή των συμπατριωτών τους. Οι Σουλιμοχωρίτες είχαν επιβάλει στην Τουρκική εξουσία και ένα ξεχωριστό τρόπο διοίκησής τους. Είχαν μια αυτοδιοίκηση και ένα είδος στρατιωτικής ομοσπονδίας σαν τους Σουλιώτες. Κάθε χωριό το διοικούσε μια επιτροπή από τους αρχηγούς των πρώτων στρατιωτικών οικογενειών, η οποία είχε και δικαστικά δικαιώματα. Μια επιτροπή από αντιπροσώπους όλων των χωριών

κανόνιζε τα κοινά, π.χ. βοσκότοπους, ποτιστικά νερά, εκστρατείες, άμυνα κλπ. Λίγες περιοχές του Μοριά έβγαλαν τόσους πολλούς καπεταναίους, όσους τα Σουλιμοχώρια. Από εδώ βγήκε ο Πέτρος Μπούας, που πολέμησε το 1450 τους Τούρκους σε όλο το Μοριά. Οι Μπαλταίοι και οι Νταραίοι, ο περίφημος Δήμος Σουλιμιώτης που αναγνωρίστηκε αρχηγός όλων των κλεφτών του Μοριά, ο Ιωάννης Μέλιος και ο Κόλιας Πλαπούτας και άλλοι πολλοί. Τον καιρό της επανάστασης φάνηκαν και άλλοι διάσημοι οπλαρχηγοί όπως ο ονομαστός Δημήτρης Παπατσώρης με τους γιους του, ο Γιαννάκης Γκρίτζαλης, πολλοί από την οικογένεια των Νταραίων και άλλοι πολλοί. Την επανάσταση στα Σουλιμοχώρια την είχαν καλά οργανώσει οι μυημένοι στα μυστικά της Φιλικής Εταιρείας Δημήτρης Παπατσώρης από το Σουλιμά, Αντώνης Ντάρας από το Ψάρι και Αλέξης από το Σιδηρόκαστρο. Οι Ντρέδες δεν περίμεναν τη μέρα του Ευαγγελισμού παρά ξεσηκώθηκαν από την προηγουμένη. Οι Σουλιμαίοι με αρχηγό τους τον παπα-Δημήτρη Παπατσώρη συγκεντρώθηκαν στη μικρή εκκλησία του Αϊ-Δημήτρη όπου ευλογήθηκαν τα άρματά τους και έδωσαν τον όρκο. Το ίδιο έγινε και στο Κούβελα, στο Ψάρι και το Κλέσουρα. Στις 25 Μαρτίου όλοι οι Ντρέδες είχαν μαζευτεί στο σημερινό Αϊ Γιώργη με μια λευκή σημαία με την εικόνα του Αγ. Δημητρίου και τις λέξεις "Ελευθερία ή Θάνατος", έτοιμοι να βαδίσουν εναντίον της Αρκαδιάς (Κυπαρισσίας). Εκεί τους βρήκε η επιστολή του Κολοκοτρώνη και του Παπαφλέσσα που τους καλούσε: "... οπλισθείτε με ανοικτά μπαϊράκια και τρέξατε εναντίον των εχθρών της πίστεως και της πατρίδος ...

Ποδολογικό Κέντρο Καλαμάτας                                     Καλλιρρόη Πετροπούλου Μητροπέτροβα 7-9 | Τ: 27210 25523 Μ: 6946924358, http://podologiakalamata.gr Κλείστε ένα ραντεβού για τον έλεγχο των ποδιών σας  ΕΝΤΕΛΩΣ ΔΩΡΕΑΝ

 Το νοτιοδυτικό αρβανίτικο τραγούδι εντάσσεται στις μουσικές εκφράσεις των κατά τόπους περιοχών της νοτίου Ελλάδος. Τα τραγούδια είναι κυκλαδίτικα για τους Αρβανίτες της Άνδρου, σχεδόν κυκλαδίτικα ή ευβοϊκά στην Καρυστία.                           Στην Αττική βρίσκουμε το ιδιαίτερο τοπικό ύφος από τα Μεσόγεια μέχρι βόρεια του νομού, το οποίο βαθμιαία μεταβάλλεται σε Ρουμελιώτικο, εκεί που τελειώνει η Αρβανιτοφωνία (λίγο πέρα από τη Λειβαδιά). Στο Μοριά συναντούμε ένα ύφος σαφώς Πελοποννησιακό (Κορινθία, Αργολίδα), με αποχρώσεις παλαιότατες στα Σουλιμοχώρια της Τριφυλίας, όπου κυριαρχούν τα καθιστικά τραγούδια, κοινά με τα ελληνόγλωσσα χωριά της περιοχής. Τα τραγούδια που γνωρίζουμε ως τώρα είναι ως επί το πλείστον ερωτικά και τραγούδια γάμου. Υπάρχουν επίσης τραγούδια της δουλειάς, σκωπτικά, αποκριάτικα και μοιρολόγια Απουσιάζουν τελείως τα κλέφτικα, πλην ενός στα Βίλια και ενός ακόμα στη Σαλαμίνα που αναφέρεται στη μάχη της Αράχοβας το 1824. Τα τραγούδια αυτών των περιοχών παλιότερα παιζόντουσαν με πίπιζα ή φλογέρα και νταούλι. Μετά το 1830, η δημοτική κομπανία περιλάμβανε κλαρίνο, βιολί, λαούτο και σαντούρι. Από την εποχή του Αλή Πασά και πιο μετά, την εποχή του Όθωνα, είχε αρχίσει η συστηματική μεταγλώττιση των αρβανίτικων τραγουδιών στα Ελληνικά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δε γινόταν και το αντίθετο, σε μικρότερη κλίμακα όμως, απ' όσο γνωρίζουμε ως τώρα.                                             Ο τραγουδιστής Γιώργος Παπασιδέρης, Αρβανίτης από την Κούλουρη (Σαλαμίνα), ηχογράφησε, πρώτος αυτός, το 1932-35 επτά αρβανίτικα τραγούδια σε δίσκους 78 στρ. Ο ίδιος και η Γεωργία Μηττάκη, επίσης Αρβανίτισσα από τον Αυλώνα (Κακοσάλεσι) Αττικής, κυκλοφόρησε σε δίσκους αρβανίτικα τραγούδια μεταφρασμένα στα Ελληνικά. Μεταπολεμικά, αρκετοί επαγγελματίες τραγουδιστές που ήταν Αρβανίτες και ήξεραν τη γλώσσα, τραγούδησαν σε δίσκους εμπορίου αρβανίτικα τραγούδια. Τα Αρβανίτικα τραγούδια τραγουδιόνταν στα Σουλιμοχώρια κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, αλλά και πολύ αργότερα και μέχρι πριν λίγα χρόνια. Από το βιβλίο του Θανάση Μωραΐτη «Ανθολογία Αρβανίτικων τραγουδιών της Ελλάδας», τα παρακάτω τρία τραγούδια, τα οποία – όπως μας πληροφορεί – του τα τραγούδησαν, ο Βασίλης Ανδριόπουλος και η Ευαγγελία Ανδριοπούλου, οι οποίοι είχαν καταγωγή από το Σουλιμά:                                                                            ΑΝΤΕ ΝΤΑΡΑ ΝΤ΄ΑΤΟ ΛΑΚΑ: Άντε ντάρα ντ’ άτο λάκα, γιάν λιούλιε γιαν ντάρδα, γιάν βάσαζ τ μπάρδα. Κζ κζ Σουλιμέσσα, τσσ τ μπούκουρα Βλιακέσσα, ζοστρ κούκιε εδέ Ψαριέσσα. (Απόδοση στα Ελληνικά):   Κάτω εκεί στους κάμπους, είναι λουλούδια και αχλαδιές, είναι κοπέλες κάτασπρες. Λυγερές εκείνες του Σουλιμά, όμορφες αυτές από το Βλάκα, κόκκινες ζώνες φορούν αυτές από το Ψάρι. 

Παπατσώρης

Το τραγούδι αυτό επαινούσε τις κοπέλες των χωριών Σουλιμά, Βλάκα (Χρυσοχώρι) και Ψάρι. ΤΣΣ Μ ΒΖΖΝΤΟΝ : Τσσ μ βζζντόν μόι άμιρε, μόι μότρ μόι γκιτόνε; Τσσ γιάμ σμούρε ντο τ βντες, τ μπάρ λεβεντίν, τρ γκόνι σίλνι νι γιατρό, γιατρό τ μσσρόνι. (Απόδοση στα Ελληνικά): Τι με κοιτάζεις άμοιρη, γειτόνισσα κι αδελφή μου; Είμαι άρρωστος, θα πεθάνω, θα χάσω τη λεβεντιά μου. Στείλτε να φέρουν ένα γιατρό, να μου γιάνει την πληγή.                                                                                                  
Το τραγούδι αυτό το τραγουδούσαν για μοναχικούς, άρρωστους κι απελπισμένους ανθρώπους. ΑΙ Τ ΒΕΜΙ ΛΙΕΝΖ : Άι τ βέμι μορέ Λιένζ, Λιένζ τι ε μπούκουρ, τσσ γιε πρ τ πούθουρ. Άι τ βέμι ντε ιτ΄ατ, πρ τ σσομ τσσ ο ν’ α γιάπ. Άι τ βέμι ντε γιότ’ μ, πρ τ σσομ τσσ ντο μπιμ. (Απόδοση στα Ελληνικά): Άντε να πάμε Ελενίτσα μου, Ελενίτσα που είσαι όμορφη και μόνο για φίλημα. Άντε να πάμε στον πατέρα σου, να δούμε τι προίκα θα μας δώσει. Άντε να πάμε στη μητέρα σου, να δούμε τι θα κάνουμε. Ερωτικό τραγούδι, που τραγουδούσαν στα Σουλιμοχώρια και κυρίως στο χωριό Βλάκα (Χρυσοχώρι). 
















                                     Ο ΤΡΥΓΟΣ ΣΤΟ ΣΤΑΣΙΟ ΕΚΕΙΝΑ ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ.......

Το χωριό Στασιό είναι αμφιθεατρικά κτισμένο στους πρόποδες του βουνού Γεράνιο, σε

υψόμετρο από 157 - 170 μέτρα, με θέα το Ιόνιο Πέλαγος και τον Κυπαρισσιακό κόλπο. Βρίσκεται σε απόσταση περίπου 4 χιλιομέτρων νοτιοανατολικά από την Κυπαρισσία.         Στην ιστοσελίδα του χωριού βρήκαμε ένα άρθρο, γραμμένο από τον "Στασιώτη" κ. Αρης Κ. Βλάχος, ένα άρθρο που αναφέρεται στον "τρύγο εκείνα τα χρόνια..." το οποίο σας μεταφέρουμε ατόφιο όπως γράφτηκε.

Η καλλιέργεια των αμπελιών ήταν μια σπουδαία και επικερδής ενασχόληση των Στασέων [Δ.Δ Δήμου Τριφυλίας], αφού είχαν καλά και φημισμένα αμπέλια , τα οποία εκτός από την παραγωγή για δική τους σοδειά, ήταν και ένα σοβαρό έσοδο για πολλές οικογένειες ,οι οποίες πουλούσαν τον μούστο στους εμπόρους, ή τα σταφύλια στα πατητήρια της περιοχής.
Ας αρχίσω από την σκληρή και κουραστική καλλιέργεια του αμπελιού που εκείνα τα χρόνια γινόταν όχι με μηχανική βοήθεια όπως σήμερα με τρακτέρ και σκαπτικά αλλά μόνο χειρονακτικά.
Αυτές οι εργασίες ήταν κατά σειρά οι εξής,
v -Το ξελάκκωμα, το σκάψιμο λάκκου γύρω από το κλίμα για να συγκρατηθεί το νερό από τις βροχές.
v -Το μονοβέργημα [κόψιμο μερικών κλαδιών] και το κλάδεμα που έδινε στο φυτό την τελική του μορφή πριν την βλάστηση.
v -Το μάζεμα των βεργιών [κλαδεμένα κλαδιά] το οποίο ήταν γυναικεία δουλειά επειδή χρειαζόταν ευλυγισία και σκύψιμο.
v -Η λίπανση με ανάλογα λιπάσματα και χωνεμένη κοπριά.

SAOUTIS  ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ                                           44 Χρόνια Ποιοτικής Ασφαλιστικής Προσφοράς Ασφάλιση   ΥΓΕΙΑΣ.   Νοσοκομειακή,  Εξωνοσοκομειακή Περίθαλψη και Φάρμακα. Σε γιατρούς της επιθυμίας σας.   Ασφαλίσεις ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ,  ποιοτικές,  υπεύθυνες  με  τα  χαμηλότερα  Ασφάλιστρα Τηλεφωνείστε μας ΤΩΡΑ  στα    2721 300 35 21, ή  6977 172 942.                           ή στείλτε μας ένα  μήνυμα στο  agsaouti@gmail.com

   

-Το σκάψιμο με τις πλατιές ή τις στενόπλατες αξίνες, το οποίο ήθελε μπράτσα και τέχνη για να φτιάχνεις κουτρούλια [σωροί από σκαμμένο χώμα].
v -Το σκάλισμα των σκαμμένων κουτρουλιών ήταν και αυτό κοπιαστική δουλειά αφού έπρεπε να πετύχουν μαλακό χώμα μετά από βροχή και να γίνει πριν αρχίσουν να βλαστάνουν τα κλήματα.-Ο ρέντος - το ράντισμα - ψεκασμός των αμπελιών το οποίο γινόταν με ψεκαστήρες πλάτης, οι οποίες ήταν χάλκινες και είχαν χωρητικότητα 15 κιλών.
Ο ψεκασμός γινόταν τότε, μόνο με χαλκούχα σκευάσματα τα οποία παρασκεύαζε ο κάθε παραγωγός μόνος του την ημέρα του ψεκασμού στο αμπέλι και ήταν αναλογίες γαλαζόπετρας και ασβέστη.Δηλ Βορδιγάλιος πολτός.
Υπήρχαν προς τούτο χάρτινες ταινίες φαινολοφθαλεΐνης με τις οποίες παρακολουθούσαν τις σωστές αναλογίες του μίγματος για να είναι αποτελεσματικό για τον περονόσπορο και την θειαφασθένεια.

Το μίγμα αυτό ήταν ένα είδος βορδιγάλειου πολτού και συνηθίζετε μέχρι σήμερα, για πολλούς προστατευτικούς ψεκασμούς για διάφορες καλλιέργειες.
Το έφτιαχναν σε ξύλινα βαρέλια, ή στις τσιμεντένιες βούτες όπως τις έλεγαν , επειδή αυτό το παρασκεύασα δεν επιτρεπόταν να γίνει σε μεταλλικό δοχείο γιατί είναι πολύ διαβρωτικό.
v -Το ξεφύλλισμα και το κορφολόγημα του αμπελιού, ήταν και αυτό απαραίτητο για να απομακρυνθούν άχρηστα φύλλα και βλαστοί , να μείνουν γερά κλαδιά, για καλύτερη απόδοση και αερισμό των σταφυλιών.
v -Το θειάφισμα ήταν απαραίτητη ενδιάμεση εργασία, και έπρεπε να γίνει με προσοχή και κατάλληλο καιρό, χωρίς υγρασία.
v -Η προετοιμασία για τον τρύγο , το καθάρισμα και ο έλεγχος των βαρελιών καθώς και των διαφόρων εργαλείων για τον τρύγο.

Το αμπέλι μετά από αυτές τις εργασίες που σας ανέφερα ,θέλει πολύ και κοπιαστική δουλειά όλο τον χρόνο και προγραμματισμό με συνεχή παρακολούθηση ειδικά στο τελικό στάδιο πριν τον τρύγο.
Έλεγε ο πατέρας μου ότι το αμπέλι θέλει όλο τον χρόνο να το επισκέπτεσαι και να το καλλιεργείς και έλεγε προς τούτο την εξής ιστορία… …θέλοντας να δείξει την καθημερινή σχεδόν ενασχόληση που χρειάζεται το αμπέλι.
-Πήγε στο αμπέλι, μετά από απουσία μερικών ημερών και είπε…..
-Καλημέρα αμπέλι …. Και αυτό του απάντησε………., - Καλώς τον Κώστα τον τεμπέλη…
Μετά από όλες αυτές τις εργασίες και αν η χρονιά πήγαινε καλά, άρχιζε ο τρύγος.
Έπρεπε πριν τον τρύγο να μην έχει βρέξει επειδή με την βροχή……. έπεφταν τα γράδα ,δηλαδή είχε ο μούστος χαμηλή περιεκτικότητα σακχάρου.

Στις προετοιμασίες του τρύγου περιλαμβανόταν ο καθαρισμός και η στεγάνωση του λινού [πατητήρι],η τοποθέτηση των βαρελιών στα κατώγια, για όσους θα αποθήκευαν τον μούστο για δική τους χρήση, και η αναζήτηση εμπόρου ή ταβερνιάρη για όσους θα πουλούσαν τον μούστο .
Το τρύγημα-μάζεμα των σταφυλιών στα αμπέλια γινόταν με την συμμετοχή όλης της οικογενείας του παραγωγού και των συγγενών, καθώς επίσης και με ..δανεικαριές , δηλαδή την ανταπόδοση της βοήθειας με την ανάλογη συμμετοχή στον τρύγο εκείνου που βοηθούσε.
Στον τρύγο όλοι ήταν χρήσιμοι, επειδή χρειαζόταν πολλά χέρια.
Άλλοι έκοβαν τα σταφύλια στα καλάθια και τις κανίστρες, άλλοι κουβαλούσαν με τα ωμοκόφινα τα σταφύλια στην άκρη του αμπελιού, άλλοι τα φόρτωναν στα κοφίνια στα άλογα και στα γαϊδουράκια και τα παιδιά συνήθως τα συνόδευαν στο χωριό για να τα αδειάσουν στους λινούς ή στις βούτες [ξύλινα βαρέλια με κωνικό σχήμα].
Οι ποικιλίες των σταφυλιών ήταν σε όλα τα αμπέλια σχεδόν ίδιες , και μόνο το χρώμα των σταφυλιών σε ορισμένα αμπέλια είχε μεγαλύτερες ποσότητες.
Τα κρασοστάφυλα τα ξεχωρίζαμε ,στους ροδίτες ή κοκκινέλες [κοκκινωπά σταφύλια],στις ασπρούδες [άσπρα]και στα μαυρούδια [μαύρα].
Όλα τα αμπέλια είχαν και μερικά κλήματα με φαγώσιμα σταφύλια, τα οποία δεν τα τρυγούσαν για μούστο, αλλά τα αφήναν για φαγητό.
Περιζήτητα ήταν τα κορίθια και τα αητονύχια καθώς και τα κέρινα με τις μεγάλες κίτρινες ρόγες.
Η λαϊκή παροιμία -<<Θέρος-Τρύγος-Πόλεμος >>περικλείει όλη την ένταση, την κούραση, την οργάνωση, την προσπάθεια που χρειάζεται ο τρύγος.
Το πάτημα των σταφυλιών γινόταν από τους πατητές, οι οποίοι ξυπόλητοι πατούσαν και έλειωναν τα σταφύλια, και μετά έβγαζαν τα τσίπουρα από τα πατητήρια για το τελικό στύψιμο.

Το στύψιμο γινόταν στις τσιπουριές και τον μούστο που έβγαινε από αυτό το στύψιμο τον έλεγαν τσιπουρίτη ,ήταν όμως πιο αδύνατος ,είχε μικρότερη περιεκτικότητα σακχάρου από τον σταφυλοπάτη,[τον πρώτο μούστο].
Οι έμποροι την μεταφορά του μούστου πριν αρχίσει να βράζει την έκαναν τότε με ειδικά διαμορφωμένα φορτηγά αυτοκίνητα τα οποία είχαν στο πίσω μέρος αντί για καρότσα, δυο ή τρία μεγάλα ξύλινα βαρέλια.
Το ζύγισμα του μούστου στις πλάστιγγες και οι φόρτωση στα φορτηγά γινόταν με τις χειροκίνητες αντλίες –τρόμπες.

Οι έμποροι ήταν συνήθως μεγάλο ταβερνιάρηδες από την Μεγαλόπολη και την Τρίπολη ,οι οποίοι έπαιρναν μεγάλες ποσότητες μούστου για τα μαγαζιά τους.

Οι παραγγελίες γινόταν από δυο –τρεις χωριανούς που είχαν ειδικές φιλικές σχέσεις με τους εμπόρους και έπαιρναν προμήθεια η άλλη αμοιβή.
Το χωριό εκείνα τα χρόνια είχε συνολική παραγωγή μούστου σε καλές χρονιές 250εως 300 τόνους.

Αρης Κ. Βλάχος

Ποδολογικό Κέντρο Καλαμάτας                       Καλλιρρόη Πετροπούλου Μητροπέτροβα 7-9 | Τ: 27210 25523 Μ: 6946924358, http://podologiakalamata.gr Κλείστε ένα ραντεβού για τον έλεγχο των ποδιών σας  ΕΝΤΕΛΩΣ ΔΩΡΕΑΝ

                                ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ      
 Η Μεσσηνία, ως νομός της Πελοποννήσου είναι πιστή στα περισσότερα  από τα παραδοσιακά ήθη και έθιμα της υπόλοιπης  Πελοποννήσου στην οποία υπάγεται.  Εκτός από αυτά, υπάρχουν κάποια πολύ συγκεκριμένα ήθη και έθιμα τα οποία συναντάμε μόνο στη

Μεσσηνία και τα χωριά της. Συγκεκριμένα,   την πρώτη μέρα κάθε χρόνου, διαπιστώνουμε ακόμα και στην εποχή μας να συνεχίζονται συνήθειες περασμένων χρόνων ή και αιώνων, που φτάνουν μέχρι σήμερα από τα αρχαία χρόνια, την πρωτοχριστιανική περίοδο, τη βυζαντινή εποχή, τον τουρκικό ζυγό και κάθε άλλη περίοδο που έχει περάσει πάνω από τούτο το μέρος μαζί με τον καιρό και τους χρόνους.
  Η νέα  χρονιά είναι πολύ σημαντική στιγμή για όλους τους Έλληνες και όχι μόνο. Συνδέεται άμεσα με την τύχη, την ελπίδα, το φόβο, την αγάπη και την κοινωνικότητα. Οι πρόγονοι μας λοιπόν, θέλοντας να εξασφαλίσουν σε ένα μεγάλο βαθμό την καλή έκβαση των πραγμάτων σε όλους αυτούς τους τομείς χρησιμοποιούσαν διάφορα μέσα, τα λεγόμενα γούρια, άλλα και δεισιδαιμονικά και προληπτικά,  αλλά συντροφικά και ανιδιοτελή, όλα τους όμως καθιερωμένα. 

Τα μεσάνυχτα, την ώρα της αλλαγής του χρόνου, η οικογένεια μαζευόταν  γύρω από ένα τραπέζι, είχε φάει το παραδοσιακό φαγητό της ημέρας, το οποίο είναι κόκορας μακαρονάδα. Οι παλιές νοικοκυρές έφτιαχναν τα μακαρόνια την ίδια μέρα και τα έβραζαν σε άφθονο νερό με ελαιόλαδο, τα πασπάλιζαν με μυτζήθρα και κανέλλα και τα "έκαιγαν" με ελαιόλαδο του τόπου μας αρωματισμένο με μια φλούδα λεμονιού. Ο κόκορας μαγειρευόταν στην κατσαρόλα αργά μέχρι να μαλακώσει με όλα του τα μυρωδικά και με σάλτσα ντομάτας. Ο νοικοκύρης (πατέρας ή παππούς) ευχόταν καλή χρονιά στην αρχή του δείπνου και όλοι έπιναν σε αυτό. Όταν κόντευε να αλλάξει ο χρόνος, όλα τα φώτα και οι φλόγες στο σπίτι έσβηναν, εκτός από το τζάκι και μόλις έμπαινε ο νέος χρόνος, όλοι αγκαλιάζονταν και φιλιόντουσαν, και πολύ συχνά οι άντρες του σπιτιού έριχναν ντουφεκιές. Αμέσως μετά, ο νοικοκύρης σταύρωνε τη βασιλόπιτα, το γλυκό της ημέρας, και ευχόταν καλή χρονιά και άρχιζε να κόβει ένα - ένα τα κομμάτια με τη γνωστή σειρά "Του Χριστού, Της Παναγίας, του Αγιο-Βασίλη, του φτωχού, του σπιτιού..."
Όταν ξημέρωνε η Πρωτοχρονιά, όλη η οικογένεια βγαίνοντας από το σπίτι πατούσε μια πλατιά πέτρα που έχει φυλάξει η νοικοκυρά από την παραμονή και την έχει τοποθετήσει στο κατώφλι. Πηγαίνοντας προς την εκκλησία, ο νοικοκύρης παίρνει μαζί του ένα ρόδι και στο γυρισμό το σπάει με την είσοδο του στο σπίτι για να φέρει καρποφορία και ευγονία ο νέος χρόνος. Στην εκκλησία παρακολουθούν όλοι τη λειτουργία του Άγιο Βασίλη, στον οποίο είναι αφιερωμένη η γιορτή της ημέρας και μετά το πέρας της λειτουργίας, στη μητρόπολη κάθε πόλης ή χωριού γίνεται η δοξολογία για τη νέα χρονιά. Πολλοί κρεμούν πάνω από την εξώπορτα τους ένα μποτσίκι, όπως λέγεται στην τοπική διάλεκτο η αγριοκρεμμύδα, που θεωρείται φυτό που φέρνει γούρι!

SAOUTIS  INSURANCE                                             43 Χρόνια Ποιοτικής Ασφαλιστικής  Προσφοράς                                    Ασφάλιση   ΥΓΕΙΑΣ τώρα από 100 € ετησίως  !                                                                Ασφάλιση  Αυτοκινήτου Νέα Ασφάλιστρα, πάλι τα φθηνότερα   !                    Αρκεί να μας τηλεφωνήσετε  στα    2721 300 351, ή  6977 172 942.                                  ή στείλτε μας ένα  μήνυμα στο  agsaouti@gmail.com

Η βασιλόπιτα φτιάχνεται με αυγά, γάλα, αλεύρι και σταφίδες, καρύδια, μύγδαλα - όλα σύμβολα ευγονίας- και πασπαλίζεται με άχνη και κανέλλα. Μέσα της κρύβεται είτε ένα νόμισμα είτε ένα γούρι "που το έβαλε ο αγιο-Βασίλης" και όποιος το βρει είναι το τυχερό πρόσωπο της νέας χρονιάς, και συνήθως η τύχη του αυτή συνοδεύεται από ένα μποναμά, δηλαδή ένα χρηματικό ποσό ως δώρο! Μποναμάδες ή μπουναμάδες δίνονται και στα μικρά παιδιά της οικογένειας από τους μεγαλύτερους σε ηλικία, κυρίως τους άντρες. Το γλυκό της Πρωτοχρονιάς είναι οι κουραμπιέδες, που ετοιμάζονται από την παραμονή και σερβίρονται και ως γλύκισμα από τους εορτάζοντες με τα ονόματα Βασίλης ή Βασιλική!

Πηγή : http://messiniwn-ithi.blogspot.com

                                                 ------/////------














                           ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ  ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ

Τα Χριστούγεννα είναι μία από τις μεγαλύτερες γιορτές του Χριστιανισμού . Σύμφωνα με την ορθόδοξη χριστιανική εκκλησία, στην οποία ανήκουν οι

ανήκουν οι περισσότεροι Έλληνες, είναι η δεύτερη σημαντικότερη γιορτή μετά το Πάσχα. Πριν από τα Χριστούγεννα, από του Αγίου Φιλίππου (14 Νοεμβρίου), αρχίζει η νηστεία της Σαρακοστής και η ψυχική προπαρασκευή για τη μεγάλη εορτή της γέννησης του Χριστού. Έτσι όλες οι οικογένειες το βράδυ του Αγίου Φιλίππου θ’ αποκρέψουν και θα ευχηθούν: «Καλή σαρακοστή να περάσουμε».

Πριν τα Χριστούγεννα οι γυναίκες καθάριζαν τα σπίτια τους και έφτιαχναν τα γλυκά (κουραμπιέδες, μπακλαβά κ.ά.). Δυο μέρες πριν τα Χριστούγεννα, έφτιαχναν τις «κλούρες». Την πρώτη «κλούρα» την έφτιαχναν για το Χριστό και την έβαζαν στο καντήλι του σπιτιού.

ΤΑ ΚΟΛΙΑΝΤΑ

Λίγες μέρες αφού έμπαινε ο Δεκέμβρης, τα αγόρια του χωριού ανέβαιναν σε

υψώματα και όλα μαζί φώναζαν δυνατά πολλές φορές «κόλιαντα», για να ακουστούν σε όλο το χωριό. Αυτό συνεχιζόταν κάθε μέρα, μέχρι την 23η Δεκεμβρίου. Ήταν μια προειδοποίηση πως πλησιάζουν τα Χριστούγεννα. Μετά τα μεσάνυχτα της παραμονής των Χριστουγέννων, τα παιδιά κατά ομάδες, (και ήταν πολλά τότε), αφού χτυπούσαν πρώτα την καμπάνα της εκκλησίας, ξεκινούσαν για να πουν τα «κόλιαντα» στα σπίτια του χωριού. Στον ώμο τους είχα κρεμασμένο τον «τρουβά» για να βάλουν μέσα τις «κλούρες» (μικρά στρογγυλά ψωμάκια), τα κάστανα, τα καρύδια και τα αμύγδαλα που θα τους πρόσφεραν οι νοικοκυρές. Στα χέρια τους κρατούσαν τις «τζιουμπανίκες», (γερά ξύλα που κατέληγαν σε στρογγυλό σκληρό εξόγκωμα). Σε όλα τα σπίτια τραγουδούσαν το:

                  Κόλιαντα μπάμπω μ’ κόλιαντα, κι εμένα μπάμπω μ’ κλούρα

                  Κι εμένα την τρανύτερη και τώρα και του χρόνου

                  Κι αν δε μας δώσεις κόλιαντα δώσ’ μας ένα σιουτζιούκι

                  Να’ ναι τρανό, να’ ναι χοντρό, να’ ναι ζαχαρωμένο

                  Κι αν δεν έχεις κι σιουτζιούκι, δώσ’ μου τη θυγατέρα σ’

                  Να τη φιλώ, να την τσιμπώ να μι ζισταίν’ τα βράδια.

Σε μερικά σπίτια τους ζητούσαν να «σιουμπήσουν» (ανακατέψουν) τη φωτιά. Έμπαινε τότε μέσα ένα παιδί και με την «τσιουμπανίκα» του «σιουμπούσε» τη φωτιά λέγοντας: «Φέρνω αρνιά, φέρνω κατσίκια, φέρνω κι έναν γαμπρό» (ή ανάλογα με την περίσταση, ότι επιθυμούσαν οι νοικοκύρηδες του σπιτιού).

Αφού τα παιδιά λέγανε τα «κόλιαντα» και «σιουμπούσαν» τη φωτιά, τους δίνανε τις «κλούρες». Αν κάποιος ήθελε να δώσει κάστανα, καρύδια ή αμύγδαλα, έλεγε στα παιδιά να «βουλιάξουν». Τότε τα παιδιά έπεφταν στα γόνατα και βέλαζαν ενώ η νοικοκυρά τους έριχνε τα αμύγδαλα, καρύδια ή κάστανα. Αυτό γινόταν γιατί πίστευαν πως έτσι τα πρόβατα και τα γίδια τους θα γεννούσαν περισσότερα αρνιά και κατσίκια.

Την ημέρα των Χριστουγέννων κανένας δε λείπει από την εκκλησία που είναι ολόφωτη από τα κεριά και τις λαμπάδες μέσα στη νύχτα. Μετά τη λειτουργία, χαιρετά ο ένας τον άλλον και εύχεται «χρόνια πολλά».

Κατά έναν πολύ περίεργο τρόπο στις Αμυγδαλιές Γρεβενών την ημέρα των Χριστουγέννων γίνονταν η «γουρνοχαρά». Δηλαδή το σφάξιμο των γουρουνιών. Ίσως αυτός να είναι και ο λόγος που στο χωριό μας, εδώ και πάρα πολλά χρόνια, όσοι έχουν την ονομαστική τους εορτή (Χρήστος, Χριστίνα, Μανώλης…), γιορτάζουν όχι στις 25, αλλά στις 26 Δεκεμβρίου. Γιατί η «γουρνοχαρά» για να ετοιμαστεί, θέλει πολύ δουλειά και δεν αφήνει

περιθώρια για γιορτές.

Η «γουρνοχαρά» είναι ένα από τα»σημαντικότερα χριστουγεννιάτικα έθιμα. Έτσι από παλιά όλες οι οικογένειες έκαναν τα πάντα για να έχουν τον μεγαλύτερο χοίρο, δίνοντάς του να φάει αλεσμένο καλαμπόκι, πίτουρα, ακρίσιο, ζεστό νερό και αλάτι. Ήταν η εποχή που οι οικογένειες εξέτρεφαν τα χοιρινά για το κρέας και το λίπος τους. Όταν μάλιστα η οικογένεια είχε πολλά μέλη, το γουρούνι έπρεπε να παχύνει πολύ, ώστε το λίπος του να είναι αρκετό. Η προετοιμασία για το σφάξιμο του γουρουνιού γινόταν με εξαιρετική φροντίδα, ενώ επακολουθούσε γλέντι μέχρι τα ξημερώματα. Άλλωστε το κρέας του γουρουνιού ήταν το μόνο κρέας που θα έτρωγαν για όλο το χρόνο. (Εκτός πια και αν ψοφούσε κάποιο πρόβατο, γίδα ή κότα.) Για κάθε σφαγή μεγάλου γουρουνιού απαιτούνταν 5-6 άνδρες, εκτός των παιδιών, που έφταναν πολλές φορές τα 20-25, τα οποία περίμεναν να πάρουν τη «φούσκα» του γουρουνιού, να τη φουσκώσουν και να παίξουν μ’ αυτή ποδόσφαιρο και άλλα παιχνίδια. Επειδή όμως η όλη εργασία είχε ως επακόλουθο το γλέντι και τη χαρά, γι’ αυτό και η ημέρα αυτή καθιερώθηκε ως "γουρουνοχαρά ή γουρνοχαρά". Όταν μάλιστα προσκαλούσαν κάποιον την ημέρα αυτή, δεν έλεγαν "έλα να σφάξουμε το γουρούνι", αλλά "έλα, έχουμε γουρουνοχαρά".

Η εργασία ήταν σκληρή και ο σφαγέας έπρεπε να είναι καλός τεχνίτης. Σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις αναγκαζόταν να χρησιμοποιήσει τσεκούρι για να αποκόψει την καρωτίδα. Υπήρχαν περιπτώσεις που δεν μπορούσαν να το σφάξουν, οπότε το γουρούνι έτρεχε να ξεφύγει με μισοκομμένο λαιμό.

Επίσης, το γδάρσιμο απαιτούσε χέρι δυνατό και τεχνικό για να μην κάνει τρύπες, δεδομένου ότι το δέρμα αυτό το χρησιμοποιούσαν και έκαναν τα λεγόμενα «γουρνοτσάρουχα», που τα φορούσαν για όλο το χρόνο και προπαντός στα χωράφια.

Μετά το γδάρσιμο, άρχιζε το κόψιμο του λίπους (παστού), για να γίνει έπειτα το κόψιμο του κρέατος σε μικρά κομμάτια. Το αλάτιζαν και το έβαζαν στην «κάδ’» (ξύλινος κάδος) για να το έχουν σαν ένα από τα κύρια φαγητά τους τις παγωμένες νύχτες του χειμώνα.

Αφού τελείωναν όλες τις δουλειές, καταπιάνονταν ύστερα με το γέμισμα των λουκάνικων, για τα οποία έδειχναν ιδιαίτερη επιμέλεια.

Το κρέας το έκοβαν κομματάκια με μαχαίρια. Το έπαιρναν κυρίως από τα πλευρά και το φιλέτο. Αυτό το κομμένο κρέας το έβραζαν μαζί με κομμένα πράσα και διάφορα μπαχαρικά, τα οποία έκαναν τα λουκάνικα να ευωδιάζουν. Να σημειώσουμε ότι λουκάνικα έφτιαχναν με τον ίδιο περίπου τρόπο και με το συκώτι του γουρουνιού (σκ’ωτένια ή σκ’ωτίσια).

Το λίπος, τον λεγόμενο «παστό», το έκοβαν μικρά κομματάκια και το ‘λιωναν μέσα σε καζάνι, που έβραζε κάτω από μεγάλη φωτιά. Για να λιώσει το παστό, η νοικοκυρά πάσχιζε πραγματικά, επί 2-3 ημέρες, ανάλογα με την ποσότητά του.

Αφού άδειαζε το ρευστό λίπος στο δοχείο, έμεναν τα υπολείμματα, μικρά τεμάχια που όχι μόνο δεν τα πετούσαν, αλλά αποτελούσαν τους καλύτερους μεζέδες για όλους. Αυτά τα ροδοκοκκινισμένα κομματάκια, ιδιαίτερα ελκυστικά και γευστικά για πολλούς, ήταν οι «τσιγαρίδες».

Το γουρουνίσιο κρέας γινόταν μαγειρευτό αλλά ο καλύτερος μεζές του ήταν η τηγανιά, μικρά κομμάτια χοιρινού στο τηγάνι με ρίγανη.

Το λιωμένο λίπος (=λίγδα) το έβαζαν σε δοχεία λαδιού ή πετρελαίου και αφού πάγωνε, διατηρούνταν σχεδόν όλο το χρόνο. Οι κάτοικοι το χρησιμοποιούσαν όλο το χρόνο και σε όλα σχεδόν τα φαγητά. Υπήρχαν μάλιστα περιπτώσεις που πολλοί δεν το αντικαθιστούσαν με τίποτα.

Ακόμα τοποθετούσαν μέσα στη λίγδα κομμάτια βρασμένου κρέατος που το έλεγαν «καβουρμά». Ο «καβουρμάς» κρατούσε, χωρίς να χαλάσει, μέχρι το καλοκαίρι.

Ακόμα και το καλοκαίρι στα φαγητά τους χρησιμοποιούσαν λίπος, γιατί ήταν δική τους παραγωγή και επομένως φθηνό, σε αντίθεση με το λάδι που το αγόραζαν μισή ή μια οκά για να περάσουν ένα και δυο μήνες. Επίσης, πολλές φτωχές οικογένειες δεν αγόραζαν καθόλου λάδι και δεν ήξεραν ούτε ποιο είναι το χρώμα του.

Από το γουρούνι τίποτα δεν πήγαινε χαμένο. Τίποτα δεν πετούσαν. Με το κεφάλι, τα αυτιά και τα πόδια, έφτιαχναν πατσά. Τον πατσά τον έβαζαν σε πιάτα, τον άφηναν να παγώσει και έτρωγαν σχεδόν όλο το χειμώνα.

Πηγή : http://kanaloupou.blogspot.com

SAOUTIS  INSURANCE                                          43 Χρόνια Ποιοτικής Ασφαλιστικής Προσφοράς                Ασφάλιση   ΥΓΕΙΑΣ τώρα από 100 € ετησίως  !      Ασφάλιση  ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ Όπως πάντα ποιοτικά και φτηνά !                                            Αρκεί να μας τηλεφωνήσετε  στα    2721 300 35 21, ή  6977 172 942.                         ή στείλτε μας ένα  μήνυμα στο  agsaouti@gmail.com

                                                    ----------///////---------








\


                                    ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
                               ΤO  KOΥΠΑΡΙ ΣΤΗΝ  ΑΥΛΩΝΑ 

Επιμέλεια:  Αμβρόσιος  Καρατζάς

      Το κουπάρι είναι μία πρόποση που μένει έθιμο στα χωριό μας σ' όλα τα τραπέζια επίσημα και απλά, οικογενειακά και γενικά. Δε μοιάζει με τις επίσημες προπόσεις, που ένας «εγείρει το ποτήριον προς τιμήν του...» λέγει όσα έχει να ειπεί, πίνει λίγο και ταυτόχρο­να με αυτόν «έχουν εγείρει το ποτήριον» όλοι οι παρευρισκόμενοι και πίνουν το κρασί τους χωρίς να λένε τίποτα.

Το κουπάρι έχει τη δική του σειρά και τάξη, τους δικούς του κανόνες και τα λόγια εί­ναι γεμάτα εγκαρδιότητα και ζεστασιά. Πρώτος κανόνας είναι τούτος. Κάποιος πρέπει «να διατάξει, να σηκώσει», όπως λέμε, το κουπάρι, για να το πιουν όλοι με ορισμένη σειρά εις υγείαν ενός άλλου. Αυτός που διατάζει το πρώτο κουπάρι δεν είναι όποιος, όποιος, αλλά εκείνος που πρέπει να το διατάξει ανάλογα με το τρα­πέζι. Στο κάλεσμα του κουμπάρου, στους γάμους και τα βαφτίσια το διατάζει ο οικοδεσπότης ή ένας στενός συγγενής του ώριμος στην ηλικία, στα πανηγύρια και στα γενικά τραπέζια ένα σεβαστό και ηλικιωμένο πρόσωπο. Αυτός, στην υγεία του οποίου θα πιουν το κουπάρι, είναι το τιμώμενο πρόσωπο, τιμώμενα δε πρόσωπα εί­ναι άλλα κάθε φορά. 

Στο τραπέζι για το κάλεσμα είναι ο καλεστής, στους γάμους και στα βαφτίσια ο κουμπάρος, στα πανηγύρια το πιο επίσημο πρόσωπο ή ένας από άλλο χωριό. Σε τραπέζια υποδο­χής ξενιτεμένων τιμώμενο πρόσωπο είναι εκείνος που ήρθε από την ξενιτιά, σε οικογενειακά τραπέζια ο γεροντότερος της οικογέ­νειας.

Το κουπάρι αρχίζει και τελειώνει κατά την ακόλουθη σειρά. Εκείνος που θα διατάξει το κουπάρι, ζητάει ένα καθαρό πιάτο, γε­μίζει ξέχειλο ένα ποτήρι κρασί και το βάζει επάνω στο πιάτο, χτυ­πάει με ένα πιρούνι το πιάτο για να γίνει ησυχία. Σηκώνεται όρ­θιος κρατώντας με το αριστερό χέρι το πιάτο και με το δεξί το πο­τήρι και αρχίζει την πρόποση ως εξής: «Ορισμός σας.»  ενώ οι άλλοι κρατούν ησυ­χία . 
«Του Θεού» απαντούν όλοι . -«Αγα­πητοί συγγενείς και φίλοι. Αυτό το κουπαράκι θα σας παρακαλέ­σω να το πιούμε όλοι εις υγείαν (λέγει ποίου) και να του ευχηθού­με (οι ευχές είναι ανάλογες με την περίπτωση). Σας ευχαριστούμε που ήρθατε στο σπίτι μας να μας τιμήσετε (λέει για ποιο γεγονός) .Εύχομαι σε όλους σας ότι ποθείτε, να είσαστε καλά και στα δικά σας σπίτια να κάμουμε τέτοια τραπέζια. Πολύχρονοι άντρες, χα­ρούμενες γυναίκες, στις χαρές σας ανύπαντροι, καλή ψυχή γερόντοι.»  Κάνει και συστάσεις. -«Απόψε θα γλεντήσουμε, θα διασκε­δάσουμε, θα φάμε και θα πιούμε. Να φάτε καλά γιατί το κρασί θέ­λει φαΐ. Το κρασί με ρέγουλα για να μη μεθύσουμε και χαλάσουμε τη διασκέδαση μας, αλλά τα κουπάρια όλοι στη στάλα.»

Τελειώνει την πρόποση, πίνει λίγο από το κρασί και λέγοντας «γεια σου (τά­δε)» βρίσκει εκείνον που θα συνεχίσει το κουπάρι. Πίνει τότε και το υπόλοιπο κρασί και κάθεται.

Εδώ χρειάζεται να σημειώσουμε και  τούτη τη λεπτομέρεια. Αν κάμει λάθος και πιει όλο το κρασί και  υστέρα βρει τον άλλο που θα συνεχίσει, δικάζεται, ενώ η τιμω­ρία είναι να πιει άλλο ένα ποτήρι, με το οποίο θα βρει κανονικά το συνεχιστή.  Αυτό ισχύει για όλους που θα πιουν το κουπάρι. Εκείνον που θα βρει, σ' εκείνον που θα δώσει το κουπάρι όπως λέμε, δεν είναι ο οποιοσδήποτε. Πρέπει να μην είναι από το σόι του αλ­λά από το σόι της γυναίκας του ή της μάνας του ή ένα σεβαστό πρό­σωπο ανάλογα με την περίπτωση. Το πιάτο με το κουπάρι πηγαί­νει τώρα στο δεύτερο. Αλλά στο μεταξύ εκείνος που το διέταξε, έχει αρχίσει το πρώτο τραπεζιτικό τραγούδι, που είναι κατάλληλο για την περίσταση. Σαν τελειώσει το τραγούδι, σηκώνεται ο δεύτερος, γεμίζει το ποτήρι κρασί, χαιρετά με χειραψία αυτόν που του το 'δω­σε, τον ευχαριστεί για την τιμή που του 'κανε να τον βρει πρώτον. Όρθιος πάντοτε και κρατώντας το πιάτο με το κουπάρι αρχίζει την πρόποση λέγοντας : -«Ο αγαπητός συγγενής μάς υποχρέωσε να πιούμε αυτό το κουπαράκι εις υγείαν του... Το πίνω στην υγεία του και του εύχομαι...» λέγει ευχές για το γεγονός που γίνεται το τραπέ­ζι και για όλους. Πίνει το μισό ποτήρι, βρίσκει άλλον και κάθεται.

Κατ' αυτό τον τρόπο γυρίζει το κουπάρι από τον ένα στον άλλο και φθάνει στο τιμώμενο πρόσωπο, που το πίνει τελευταίος. Το πρώτο κουπάρι στα μεγάλα  τραπέζια, γάμους, βαφτίσια κ.τ.λ διαρκεί μία περίπου ώρα, τα επόμενα λιγότερη ώρα. Στο διάστημα που γύριζει το κουπάρι τρώγουν, πίνουν γεμάτα ποτήρια κρασί γεια σου, γεια μου και το ένα τραγούδι διαδέχεται το άλλο.

Έρχε­ται η σειρά του τιμώμενου προσώπου να χαιρετίσει το κουπάρι. Γί­νεται ησυχία, σηκώνεται όρθιος, χαιρετά με χειραψία αυτόν που του το 'δωσε, γεμίζει κρασί το ποτήρι και αρχίζει την πρόποση:  « 0 αγαπητός μας... σας υποχρέωσε όλους και ήπιατε ένα κουπάρι στην υγειά μου. Σας ευχαριστώ για την τιμή που μου κάματε και για τα καλά σας λόγια. Μου ηύρατε πολλές καλοσύνες και προτε­ρήματα και αρχίζω να το παίρνω απάνω μου. Ας είστε καλά. Πίνωκαι εγώ με τη σειρά μου το κουπάρι στην υγεία όλων σας και σας εύχομαι...». Πίνει  όλο το κρασί, γιατί δεν υπάρχει άλλος να βρει και κάθεται. Γέλια, χειροκροτήματα, τσιγκρίσματα ποτηριών ακο­λουθούν. παίρνουν όλοι μεζέ, πίνουν λίγο κρασί, κουβεντιάζουν λίγο για να ξανασάνουν από τα τραγούδια και την κράσο-πιοτούρα κι' έρχεται η σειρά του δεύτερου κουπαριού.

Ο ίδιος τώρα, το τιμώμενο κάθε φορά πρόσωπο, είναι υποχρεω­μένος να διατάξει και δεύτερο κουπάρι. Κι αυτό γίνεται  με την ί­δια σειρά και τάξη όπως το πρώτο και φτάνει η σειρά του τρίτου, τέταρτου κ.λ.π. Στην περίπτωση που θέλουν να τιμήσουν πολλά πρόσωπα, 2 - 3, και η ώρα φυσικά δεν επαρκεί, βάζουν στο ,πιάτο δύο και τρία ποτήρια και τα πίνουν το ένα κατόπιν του άλλου στην υγειά των προσώπων αυτών. Αποφεύγονται, όμως, τα πολλά ποτήρια, γιατί μεθάει ο κόσμος, γίνεται φασαρία και διαλύεται  γρήγορα το τραπέζι. Όταν η ώρα περνά και πρεπει να διαλυ­θεί το τραπέζι, εκείνος που είχε το κουπάρι δε διατάζει άλλο για ,πρόσωπο, αλλά για τη διάλυση. Το κουπάρι της διάλυσης πίνουν ό­λοι μαζί, τσιγκρίζοντας τα ποτήρια και κατόπιν λίγοι - λίγοι απο­χωρούν. Αυτά με το ωραίο έθιμο του κουπαριού και τους κανό­νες του, όπως διατηρείται ακόμη στα χωριό μας.

Πηγή  : http://www.avlona-messinias.gr/

SAOUTIS  INSURANCE                                                      43 Χρόνια Ποιοτικής Ασφαλιστικής Προσφοράς                                                                     Ασφάλιση   ΥΓΕΙΑΣ τώρα από 100 € ετησίως    !                                 Αρκεί να μας τηλεφωνήσετε  στα    2721 300 35 21, ή  6977 172 942.                   ή στείλτε μας ένα  μήνυμα στο  agsaouti@gmail.com

        ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ

                                                   «Η ΑΡΚΑΔΙΑΝΗ»

Ποιος είδε ψα-, γεια σ’ Αρκαδιανή,                                                 
ποιος είδε ψάρι στο βουνό.                                                                                                           Και θάλασσα σπαρμένη,                                                          
Αρκαδιανή καημένη.                                                                                             
Ποιος είδε τη, γεια σ’ Αρκαδιανή. 
Ποιος είδε την Αρκαδιανή.                                                          
Στα κλέφτικα  ντυμένη,                                                                                  
Αρκαδιανή καημένη.                                                                                            
Δώδεκα χρό-,  γεια σ’ Αρκαδιανή.                                                  
Δώδεκα χρόνους έκανε.                                                                                 
Αρκαδιανή καημένη,  
στους κλέφτες καπετάνιος.                                                                                          
Κανείς δεν τη, γεια σ’ Αρκαδιανή,                                                        
Κανείς δε -ν τηνε γνώρισε.                                                                               
Αρκαδιανή  καημένη,                                                                                      
πως ήταν κορασίδα. 

Αρκαδιανή είναι η γυναίκα που κατάγεται από την Αρκαδιά, δηλαδή την Κυπαρισσία, ή από την επαρχία Αρκαδιάς, δηλαδή από την Τριφυλία, και όχι η καταγόμενη από την Αρκαδία ή το νομό Αρκαδίας. Σύμφωνα, μάλιστα, με την άποψη πολλών μελετητών του Δημοτικού μας τραγουδιού, η περίφημη Αρκαδιανή, που ντύθηκε ανδρικά  και ακολούθησε την κλέφτικη ζωή, δεν είναι άλλη παρά η Διαμάντω Μπουχανά ή Κόντου, κόρη του  κλεφτοκαπετάνιου Μπουχανά και αδελφή του οπλαρχηγού Κώστα Μπουχανά από το χωριό Τριπύλα 
των Κοντοβουνίων.
Ήταν αρραβωνιαστικιά του οπλαρχηγού Γιάννη ή Αναγνώστη Γκότση από τον Αετό. Σύμφωνα με την παράδοση, η Διαμάντω ακολούθησε για πολλά χρόνια τους Κοντοβουνήσιους κλέφτες κι έλαβε μέρος στην ιστορική μάχη του Μανιακίου, στις 20/5/1825, κατά την οποία έπεσε μαχόμενη ηρωϊκά στο πλευρό του αδελφού της Κώστα και του Αετοβουναίου αρραβωνιαστικού της  Γιάννη ή Αναγνώστη Γκότση.  

Πηγή: Από το βιβλίο ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΤΩΝ ΚΟΝΤΟΒΟΥΝΙΩΝ                 

του Δημητρίου Γρηγ. Μουγγού

SAOUTIS  INSURANCE                                       43 Χρόνια Ποιοτικής Ασφαλιστικής Προσφοράς             Ασφάλιση   ΥΓΕΙΑΣ τώρα από 100 € ετησίως  !                                                           Αρκεί να μας τηλεφωνήσετε  στα    2721 300 35 21, ή  6977 172 942.                          ή στείλτε μας ένα  μήνυμα στο  agsaouti@gmail.com

                             --------//////--------

Η χορωδία του Λυκείου Ελληνίδων Καλαμάτας

Οι χοροί και τα τραγούδια στη Μεσσηνία ήταν ένας θεσμός απαράβατος. Συχνά, πολύ συχνά σε όλη τη Μεσσηνία γινόντουσαν γλέντια, όλες τις εποχές του χρόνου.
Εμείς σήμερα θα καταγράψουμε 8 γνωστά ή λιγότερο γνωστά στο ευρύ κοινό. Εσείς δεν έχετε παρά να απολαύσετε αυτά τα υπέροχα Μεσσηνιακά Παραδοσιακά τραγούδια.

                     1.ΦΙΛΟΙ ΚΑΛΩΣ ΣΑΣ ΒΡΗΚΑΜΕ

 (Του γάμου, το τραγουδούν οι συγγενείς και φίλοι του γαμπρού   όταν την Παρασκευή έπαιρνα τα προικιά της νύφης). 

Φίλοι ωχ φίλοι, καλώς σας βρήκαμε φίλοι καλώς σας βρήκαμε ν’                                   αρχοντοσυμπεθέροι    (δις)                              

ν’ εμείς ωχ ν’ εμείς εδώ δεν ήρθαμε                                                                              ν’ εμείς εδώ δεν ήρθαμε να φάμε και να πιούμε (δις)                                                        

Τα ρου – ωχ τα ρούχα μας θα πάρουμε                                                                          τα ρούχα μας θα πάρουμε, κι’ έχετε γεια θα πούμε   (δις) 

                                                                                                                                     Ν’ όσα, ωχ ν’ όσα στολίδια έχουνε                                                                              ν’ όσα στολίδια έχουνε, νύφη μου τα προικιά σου    (δις)

                                                                                                                                        Τόσα ω τόσα να ‘ναι τα χρόνια σου                         

τόσα να ‘ναι τα χρόνια σου, και τόσα τα καλά σου    (δις)

2. ΝΥΦΗ ΜΟΥ ΚΑΛΩΣ ΟΡΙΣΕΣ                                              (Όταν χορεύει η νύφη)                                                                                   

                                                                                       
Νύφη ωχ νύφη μου καλωσόρισες  (δις)                                νύφη μου καλωσόρισες μες του γαμπρού το  σπίτι                                 

                                                                                                                                  Σαν κυ – ωχ σαν κυπαρίσσι να σταθείς                    (δις)                                                σαν κυπαρίσσι να σταθείς σαν δέντρο να ριζώσεις

                                                                                                                                    και σα ωχ και σαν μηλιά γλυκομηλιά

και σα ωχ και σαν μηλιά γλυκομηλιά τους κλώνους σου ν’ απλώσεις

                                                                                                                                   Να κα – ωχ να κάνεις τρεις καλούς ιγιούς             

να κάνεις τρεις καλούς ιγιούς και τρεις καλούς λεβέντες

                                                                                                                                       ν’ ένας – ωχ ν’ ένας να γίνει στρατηγός κι’ ο άλλος καπετάνιος

ν’ ένας να γίνει στρατηγός κι’ ο άλλος καπετάνιος       
ν’ ο τρί – ωχ ν’ ο τρίτος ο μικρότερος                                             

ν’ ο τρίτος ο μικρότερος  κατής να πάει να κραίνει 

                                                                                                                                     να κραι – ωχ να κραίνει τους ανύπαντρους

να κραίνει τους ανύπαντρους τους αρραβωνιασμένους.

                 3. Η  ΓΑΛΑΝΗ

Αν θε ν’ ακούσετε βιολιά, κλαρίνα, μαντολίνα,

περάστ’ απ’ την Αναβερτή.

Περάστ’ απ’ την Αναβερτή και τη Φανερωμένη,

Εκεί βαρούνε τα βιολιά, κλαρίνα, μαντολίνα.

Εκεί βαρούνε τα βιολιά, κλαρίνα, μαντολίνα.

Μπροστά χορεύει η Γαλανή.

Μπροστά χορεύει η Γαλανή και σειέτε και λυγιέται.

Κι από το σείσι το πολύ

Κι από το σείσι το πολύ και τα κουνήματα της.

Της κόπει τ’ αργυρό κουμπί.

Της κόπει τ’ αργυρό κουμπί και φάνηκ’ ο λαιμός της.

Άλλοι το λένε μάλαμα, κι άλλοι το λεν’ ασήμι.

Δεν είναι ούτε μάλαμα. Δεν είναι ουτ’ ασήμι.

Είναι της κόρης ο λαιμός…

                        4. Η ΠΡΟΣΦΥΓΓΟΥΛΑ

‘

Αρχοντονιός παντρεύεται και παίρνει προσφυγούλα

Προσφυγγούλα μαυρομάτα μου, και παίρνει προσφυγγούλα

Προσφυγγούλα σε κλαίν’ τα μάτια μου.

Η μάνα του σαν τ’ άκουσε πολύ της κακοφάνει.

Προσφυγγούλα μαυρομάτα μου.

Πολύ της κακοφάνει προσφυγγούλα σε κλαίν’ τα μάτια μου.

Πιάνει δυό φίδια ζωντανά, τα ξεροτηγανίζει.

Προσφυγγούλα μαυρομάτα μου, τα ξεροτηγανίζει

Προσφυγγούλα σε κλαίν’ τα μάτια μου.

Έλα νύφη, κάτσε να φας χέλια τηγανισμένα.

Προσφυγγούλα μαυρομάτα μου.

Χέλια τηγανισμένα

Προσφυγγούλα  σε κλαίν’ τα μάτια μου.

Πρώτη μπουκιά που δάγκωσε, την πνίγει το φαρμάκι,

Προσφυγγούλα μαυρομάτα μου.

την πνίγει το φαρμάκι,

Προσφυγγούλα  σε κλαίν’ τα μάτια μου.

Μάνα κρασί…μάνα νερό…να πνίξω το φαρμάκι,

Προσφυγγούλα μαυρομάτα μου.

να πνίξω το φαρμάκι,

Προσφυγγούλα  σε κλαίν’ τα μάτια μου.

Εμείς κρασί δεν έχουμε. Στα μαγαζιά πουλάνε,

Προσφυγγούλα μαυρομάτα μου

Στα μαγαζιά πουλάνε,

Προσφυγγούλα  σε κλαίν’ τα μάτια μου.

Και το νερό μας σώθηκε. Στη βρύση πάω να φέρω,

Προσφυγγούλα μαυρομάτα μου

Στη βρύση πάω να φέρω,

Προσφυγγούλα  σε κλαίν’ τα μάτια μου.

  

                      5.  ΝΕΡΑΤΖΟΥΛΑ

                                             (Της ξενητειάς)

 Νερατζούλα φουντωμένη που ‘ναι τα’ άνθη σου που ‘ναι η πρώτη σου ομορφάδα και τα κάλη σου ; φύσηξε βοριάς αγέρας και τα τίναξε, κι η  φουρτούνα του πελάγου τ’ αποχάλασε.                                       

Σε παρακαλώ βοριά μου φύσα ταπεινά,  για ταπείνωσ’ την αντάρα και τον κουρνιαχτό,  τη βοή σου τη μεγάλη και τον αχητό  *                     

για ν’ αράξουν τα καράβια τα Σπετσιώτικα να ‘ρθουν και τα παλικαριά τα νησιώτικα.                                                                                                                                           Όλα τα καράβια αράξαν, κι ‘όλα φάνηκαν, κι ο λεβέντης ο δικός μου δεν εφάνηκεν, και ποιος ξέρει σε τι κύμα δέρνει να πνιγεί ;

και δεν κλαις την ομορφιά σου, κόρη ν’ όμορφη, μόνε κλαίς τον ταξιδιάρη που σ’ απάριασε **  τάχα ποιάν θε να φιλήσει τα μεσάνυχτα τάχα ποιαν θεν’ αγαπήσει το ξημέρωμα.                                         

*  αχητός  = κρότος, ήχος                                                                                                     

** απάριασε = άφησε

                 6. ΑΣ ΠΑΝ’ ΝΑ ΙΔΟΥΝ …….

                           Ας παν’ να ιδούν τα μάτια μου

                           πως τα περνά η αγάπη μου.

                           Μην ηύρ’ αλλού κι αγάπησε

                           Και μένα μ’ απαράτησε.

                           Ποιος στόπε βρε μελαχροινό

                           ποιος στόπε πως δεν σ’ αγαπώ.

                           Αν στοπ’ ο Ήλιος να μη βγει

                           τα’ άστρι να μην ξημερωθεί.

                           Αν στόπανε στη γειτονιά

                           εκεί δουλεύει η ρουφιανιά.

                           Κι αν στόπανε στα καπηλιά

                           Να τους ξυδώσουν τα κρασιά.

                             7.  ΣΟΥΛΙΜΙΩΤΙΣΣΑ

                                          (Αποκριάτικο)

Δε φταί – μωρέ δε φταίνε τα γλυκά κρασιά                                                                     άϊντε δε φταίν τα παλικά – παλικάρια μ’ Σουλιμιώτισσα         

Σουλιμιώτισσα με λένε κι αν σ’ αρέσει γύρεψέ με                      

Το φταίν’ μωρέ οι   Σουλιμιώτισσες                                       

άϊντε που βάζουν το κρασί – το φτιασίδι μ’ Σουλιμιώτισσα                                                         Σουλικιώτισσα κυρά μου, μου χεις κάψει την καρδιά μου

Το βα – μωρέ το βάζουν νιες το βάζουν γριές                                                                             άϊντε το βάζουν παντρεμέ – παντρεμένες Σουλιμιώτισσα                
Σουλιμιώτισσα  Σουλτάνα θε να κοιμηθούμε αντάμα.

Το βα – μωρέ το βάζουν και οι παπαδιές                                                                                           άϊντε κι’ αφήνουν τους παπά – τους παπάδες Σουλιμιώτισσα                                                                                                                      
Σουλιμιώτισσα κυρά μου μου ‘χεις κάψει την καρδιά μου.

             8. ΕΝΑΣ ΝΙΟΣ ‘ΝΑ ΠΑΛΛΗΚΑΡΙ

                              (Της αγάπης και του έρωτα)

                   Ένας νιός γραμμένα μου μάτια

                   ένας νιός ‘να παλληκάρι            (δις)

                   σαν τ’ αστρί σαν το φεγγάρι

                   ήτανε γραμμένα μου μάτια

                   ήτανε γραμμάτισμένος                                                  
                   στην αγάπη μπερδεμένος

                   το κατή – γραμμένα μου μάτια                                     
                   το κατήντησε για αγάπη             (δις)                             
                   πέντε χρόνια στο κρεβάτι

                   και οι γονιοί γραμμένα μου μάτια

                   ξήντα δυο γιατρούς εφέραν                                              
                   σύρτε φε – γραμμένα μου μάτια 

                                                        
                   σύρτε φέρτε την αγάπη               (δις)

                   λέει ο νιός απ’ το κρεβάτι                                         
                   πάτησε γραμμένα μου μάτια

                                     
                   πάτησε για αγάπη στη σκάλα      (δις)                                                         

                   κι’ αναστήθηκε μια στάλα                                         
                   πάτησε γραμμένα μου μάτια

                                                                                

                   πάτησε για αγάπη στην πόρτα     (δις)                    
                   κι’ αναστήθηκε όπως πρώτα

                                                                 

ΤΑ “ ΑΙΡΕΤΙΚΑ”                                                             Εδώ μπορείτε να διαβάσετε, όσο πολύ λίγοι μπορούν να γράψουν,  Αιρετικές Απόψεις, Σκληρές αλήθειες και πολύ παρασκήνιο, στα ΠΟΛΙΤΙΚΑ δρώμενα,              ΑΘΛΗΤΙΚΑ, τα ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΑ, την ΠΑΡΑΔΟΣΗ,  και για το τέλος σας σερβίρουμε ένα πιάτο από την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ. Ελάτε τώρα στο…     http://taairetika.blogspot.com

SAOUTIS  INSURANCE    43 χρόνια στην Ελληνική Ασφαλιστική   αγορά,                                                               Σας προσφέρει Ασφάλιστρα έκπληξη στις Ασφαλίσεις των ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ. Τηλ. 2721 300 351, Κιν. 6977 172 942

SAOUTIS  INSURANCE             43 χρόνια στην Ελληνική Ασφαλιστική  αγορά,  Όταν είστε 61-79, και οι άλλοι δεν  σας ασφαλίζουν  στην ΥΓΕΙΑ,                           ….τότε, εμείς είμαστε εδώ !  Τηλ. 2721 300 351, Κιν. 6977 172 942

                                              ----------//////----------

                               ΜΑΝΙΑΤΙΚΑ ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ               
                                "ΤΑ ΠΡΟΞΕΝΙΑ ΣΤΗ ΜΑΝΗ"

Η παράδοση ενός τόπου δεν είναι μόνο οι όμορφες περιοχές, είναι και τα ήθη και έθιμα. Η Μάνη μας δίνει εντυπωσιακά ήθη και έθιμα που έχουν πολύ ενδιαφέρον. Μέσα από αυτά μπορούμε να μάθουμε τον τρόπο ζωής, τις συνήθειες και γενικά τον τρόπο ζωής των Μανιατών.

Ας δούμε όμως το άρθρο του Νίκου Καπετανέα, στο Μανιάτικο site που το είδαμε και σας το μεταφέρουμε.

                                                                                                                                                                "Με αφορμή τη δημοσίευση του άρθρου με τίτλο «Αρραβώνες», στο προηγούμενο φύλλο της εφημερίδας μας, θα αναφερθώ στο προξενιό, ή συνοικέσιο, ή συμπεθεριό που γινόταν πριν τον αρραβώνα. Στην επιτυχία του προξενιού οφειλόταν η πραγματοποίηση του αρραβώνα.

Η παράδοση εδώ ήθελε τον προξενητή ή συμπεθερολόγο, που σκοπό είχε να μεσιτέψει για την γνωριμία των δύο οικογενειών, κάτω από απόλυτη

μυστικότητα. Στη συνέχεια ακολουθούσε μια κουραστική συζήτηση γύρω από την «Προίκα», έννοια που κύρια σφράγιζε το στέργιωμα του συμπεθεριού και του γάμου. Ας αναφερθούμε στις αναμνήσεις κάποιων γερόντων - που πρόσφατα γιόρτασαν τους χρυσούς γάμους τους 50 χρόνια συμβίωσης) - για να γνωρίσουμε το άλλοτε προξενιό.

Ήταν Αύγουστος του 1935. Η θειά Θοδώρα τότε - και μετέπειτα πεθερά - αφού έκρινε ότι η κοπελιά ήταν κατάλληλη για το σπιτικό της, ανάλαβε χρέη προξενητή, πηγαίνοντας η ίδια να μηνύσει τη σκέψη της στην εκλεκτή της.

Ε! κοπελιά, αποφάσισα να σε ζητήσω για νύφη μου. Αυτά τα σταράτα λόγια της θειάς Θοδώρας, έκαναν τα νεανικά μάγουλα να κοκκινήσουν και ένα τρέμουλο διαπέρασε το δυνατό κορμί της που μετά βίας μπόρεσε να το κρατήσει πάνω στη συκιά

Το επόμενο βράδυ μέσα στο κατασκόταδο η θειά Θοδώρα, ο γιός και ο άνδρας της περνούν την πόρτα της νέας. Κάτω από το αμυδρό φως της λάμπας πετρελαίου στην «Σάλα», το καθιστικό του σπιτιού, γύρω στις σκόρπιες καρέκλες βολεύονται οι ξεραγκιανές Μανιάτικες φιγούρες των δύο οικογενειών. Από τους γύρω τοίχους κάποια κάδρα με απλανή βλέμματα και επιβλητικά μουστάκια - φωτογραφίες προγόνων - φαίνονται να γίνονται οι σιωπηλοί μάρτυρες του σκηνικού, ενός σκηνικού με διαφορετικές σκέψεις και διαθέσεις. Η πλευρά της νύφης έχει κι' άλλα κορίτσια, «γραμμάτια», και πρέπει να μείνουν και κάτι για τα «παιδιά», τα αρσενικά μέλη. Η πλευρά του γαμπρού σκέπτεται την μεγάλη μελλοντική οικογένεια, τους δύσκολους καιρούς, αλλά και τη συνήθεια «ότι έχει γιο και πρέπει να πάρει».

Έτσι σε τούτο το μικρό ανθρώπινο κύκλο το μόνο που περιβάλλει τα πάντα

είναι το συμφέρον, ένα συμφέρον που αρχικά φαίνεται να χωρίζει τις οικογένειες, αλλά που στο βάθος τις ενώνει πάλι πιο δυναμικά, στην σκέψη ότι πρέπει να παντρέψουν τους νέους.

Μ’ αυτή τη σκέψη και ο μπάρμπα - Χαράλαμπος, ο μεγάλος θείος και «διανοούμενος» της οικογένειας, ανέφερε χαριτολογώντας εκείνες τις αξέχαστες λέξεις. «Και τώρα αγαπητοί μου ας έλθουμε στο θέμα περί προίξ, στο δούναι και λαβείν που λέμε». Τα βλέμματα της οικογένειας στρέφονται για λίγο στους τοίχους, σαν να αποζητούν από εκεί τη συγκατάθεση στο τελετουργικό που θα ακολουθήσει και αμέσως οι μέχρι τώρα σκέψεις γίνονται έντονες συζητήσεις προσφοράς και ζήτησης αγαθών. Αξέχαστοι μονομάχοι του οικονομικού κονταροκτυπήματος ο Μπάρμπα Χαράλαμπος και η θειά Θοδώρα - με έντονη πάντα την απουσία της νύφης - δίνουν την εντύπωση ότι βρίσκονται στο αλισβερίσι κάποιας ζωοπανήγυρης με απρόβλεπτη έκβαση. Ευτυχώς που η επομένη φάση γίνεται ικανή να φέρει τη συμφωνία της προίκας που είναι κάποια ελαιόδενδρα, λίγες οκάδες λάδι, κάποιο ξέσκεπο για να παίρνουν τα παιδιά το στάρι τους, τα «προικιά» κάποια ρούχα και η «Γρίβα», το μουλάρι που θα βοηθάει στις δουλειές.

Προικοσύμφωνο; Ε! εδώ φθάνει πλέον ο Μανιάτικος λόγος, που γίνεται ταυτόχρονα και συμβόλαιο. Τώρα τα πρόσωπα πάλι χαμογελούν και στη σκέψη της επιτυχίας των νέων ξεχνιούνται οι προηγούμενες κωμικές ίσως στιγμές που σημάδεψαν την ανθρωπιά των οικογενειών και την προσωπικότητα των παιδιών τους.

Στο διπλανό δωμάτιο πρώτα η πεθερά και μετά ο γαμπρός κάτι λένε στη νύφη που ποτέ δε θα μαθευτεί και αμέσως μετά αφού ενισχύεται ο φωτισμός με

κάποια ακόμη, λυχνάρια, το ζευγάρι οδηγείται στη «Σάλα» όπου στη νύφη φορούν τη μεγάλη λευκή μαντίλα - δείγμα χαράς και σεβασμού - και στου γαμπρού το λαιμό το χρυσοκέντητο λευκό μαντήλι - δείγμα προκοπής και αγάπης. Είναι η στιγμή που πρωτοακούγονται οι λέξεις «Συμπέθερε» και «Συμπεθέρα» και οι ευχές γεμίζουν την ατμόσφαιρα.

Μεγάλες τούτες οι στιγμές, γιατί οι πάντες πιστεύουν στην ευλογία των γονιών για την ευτυχία της οικογένειας. Ακολουθούν κάποια κεράσματα και την μέχρι τώρα μυστικότητα διαδέχεται το «χαρούμενο μαντάτο» που γρήγορα σα χείμαρρος πλημμυρίζει τα στενά σοκάκια του χωριού. Το επόμενο «μαντάτο» θα είναι τα αρραβωνιάσματα με όλες τους τις χαρές και τα γλέντια.

Τούτα τα σεβαστά γεροντάκια, πρωταγωνιστές άλλων εποχών - που σήμερα ζούνε ήσυχα με τις αναμνήσεις τους - μέσα σε τούτο το θυμητικό οδοιπορικό τους επιθυμούν να περάσουν, το παρελθόν μέσα από το παρόν, με την ευχή, το σφιχταγκάλιασμα τούτο να προσφέρει απλόχερα τα μηνύματα της πείρας τους που είναι κοντά στην πίστη της παράδοσης, στην αμοιβαία υποχώρηση και αγάπη και κύρια κοντά στην πάλη για μια αταλάντευτη και ευτυχισμένη οικογένεια".

Πηγή : www.mani.org.gr

του Νίκου Καπετανέα

SAOUTIS  INSURANCE                                                43 Χρόνια Ποιοτικής Ασφαλιστικής Προσφοράς     Βρείτε τα Ποιοτικότερα και χαμηλότερα Ασφάλιστρα του ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ σας,   ανάμεσα  σε 25 Ασφαλιστικές που   εκπροσωπούμε.                                                                    Με ένα δικό σας τηλεφώνημα στα 2721 300 351 και Κιν. 6977 172 942, θα έχετε  κάθε   ενημέρωση.

            
                                                    ------/////------








                  ΤΑ ΚΑΣΤΡΑ ΤΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥΣ
                               Το Κάστρο της Μεθώνης

Το κάστρο της Μεθώνης βρίσκεται στο νοτιότατο άκρο της δυτικής ακτής της Πελοποννήσου σε θέση που οχυρώνεται από τον 7 π.Χ αιώνα.

Το Μπούρτζι του Κάστρου της Μεθώνης

Το κάστρο της Μεθώνης αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα οχυρωματικά σύνολα του ελληνικού χώρου. Χαρακτηριστικό

Το κάστρο από την παραλία

παράδειγμα καστροπολιτείας καταλαμβάνει ολόκληρη την έκταση στα ΝΔ παράλια της Πελοποννήσου, με ένα εξαιρετικό φυσικό λιμάνι, το οποίο κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους αποτελούσε σταθμό στο δρόμο των προσκυνητών για τους Αγίους Τόπους και των εμπορικών πλοίων από τη Δύση στην Ανατολή. Η περίοδος ακμής του κάστρου τοποθετείται στην περίοδο της Α΄Ενετοκρατίας (13ος-15ος αι.) 
Στην αρχαιότητα η Μεθώνη ήταν γνωστή με το όνομα Πήδασος. 

Ο Όμηρος την αναφέρει ως μία από τις επτά πόλεις που ο Αγαμέμνονας προσέφερε στον Αχιλλέα για να κατευνάσει την οργή του και να τον πείσει να επιστέψει στη μάχη (Ιλιάδα , Ι 149-153). Ο Παυσανίας (Μεσσηνιακά ΙV , 35 , 1) και ο Στράβωνας (Γεωγραφικά 8 , 359-360) την ονομάζουν Μοθώνη και την ταυτίζουν με την ομηρική πόλη. Χαρακτηριστική είναι και η αναφορά του Θουκυδίδη για τα ασθενή τείχη της οχυρωμένης πόλης τον 5ο αι., η μορφή και η έκταση της οποίας παραμένει μέχρι σήμερα άγνωστη. 

Κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους η πόλη κερδίζει την αυτονομία της από τον αυτοκράτορα Τραϊανό και ενισχύεται με καλύτερες οχυρώσεις. Ο Παυσανίας μάλιστα αναφέρει την ύπαρξη ναού της

Αθηνάς Ανεμώτιδος και ιερού της Άρτεμης, ενώ από την πόλη σώζονται νομίσματα που απεικονίζουν το λιμάνι της. Κατά την παλαιοχριστιανική περίοδο το λιμάνι της Μεθώνης γνωρίζει μεγάλη ακμή ως εμπορικό κέντρο και σταθμός ανεφοδιασμού των πλοίων. Κατά την μεσοβυζαντινή περίοδο μια σειρά από σφραγίδες που χρονολογούνται από τον 9ο ως τον 13ο αιώνα μας δίνουν πληροφορίες για τους κρατικούς και εκκλησιαστικούς λειτουργούς της πόλης. 
Οι Ενετοί πρωτοεμφανίζονται στο ιστορικό σκηνικό κατά τον 11ο

αιώνα, όταν αποκτούν προνόμια σχετικά με την ελεύθερη διακίνηση των εμπορευμάτων τους σε διάφορες πόλεις-λιμάνια της βυζαντινής αυτοκρατορίας μεταξύ των οποίων και η Μεθώνη. Με την κατάλυση της βυζαντινής αυτοκρατορίας από τους Φράγκους το 1204 (Δ΄Σταυροφορία) και η Μεθώνη θα δοκιμάσει την κυριαρχία τους. Η φραγκοκρατία θα διαρκέσει ως το 1206, οπότε η Μεθώνη

Τούρκικο χαμάμ

καταλαμβάνεται από τους Ενετούς και με συνθήκη που υπεγράφη το 1209 εξασφαλίζεται η κυριαρχία τους στην πόλη. 
Κατά την πρώτη Ενετική περίοδο η ζωή στη Μεθώνη οργανώθηκε σύμωνα με τα συμφέροντα της Βενετίας. Η πόλη οχυρώθηκε και αναπτύχθηκε σε σημαντικό εμπορικό κέντρο αφού ορίζεται ως

υποχρεωτικός σταθμός για όλα τα βενετικά πλοία που ταξίδευαν στην Ανατολική Μεσόγειο. Η ακμάζουσα αυτή περίοδος για την Μεθώνη λήγει τον Αύγουστο του έτους 1500 όταν, μετά από αιματηρή πολιορκία, καταλαμβάνεται από τους Οθωμανούς. 
Η πρώτη περίοδος της Τουρκοκρατίας θα διαρκέσει ως το 1686 όταν η πόλη πολιορκήθηκε από τον Μοροζίνι

και επανήλθε στην κατοχή των Βενετών. Το 1715 οι Οθωμανοί γίνονται για δεύτερη φορά κάτοχοι της Μεθώνης, ο πληθυσμός της οποίας αυξήθηκε καθώς και η εμπορική κίνηση στο λιμάνι. 
Στην διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης το

κάστρο της Μεθώνης δεν κατελήφθη από τους Έλληνες επαναστάτες, παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες που είχαν καταβάλλει, λόγω της σθεναρής αντίστασης του οχυρωμένου οθωμανικού πληθυσμού. Το 1825 αποβιβάστηκε στο λιμάνι της πόλης ο Ιμπραήμ και εγκαταστάθηκε εντός του κάστρου, το οποίο έγινε ορμητήριο των Αιγυπτίων κατά την διάρκεια

της εκστρατείας τους στην Πελοπόννησο. Οι Αιγύπτιοι θα παραδοθούν αμαχητί το 1828 στο γαλλικό εκστρατευτικό σώμα του οποίου ηγείτο ο στρατηγός Μαιζών. Ο οικισμός τότε μεταφέρεται εκτός των τειχών, γίνεται το ρυμοτομικό σχέδιο πόλης ενώ το κάστρο

Το εσωτερικό του χαμάμ

που για αιώνες υπήρξε το κέντρο της κοινωνικής και οικονομικής ζωής της πόλης ερημώνεται. 

Το λιμάνι και το κάστρο της Μεθώνης αποτέλεσαν για αιώνες έναν σπουδαίο γεωπολιτικό κόμβο για τους εκάστοτε κατόχους της, οικονομικό για τις εμπορικές συναλλαγές και συγκοινωνιακό για τους περιηγητές στη Μεσόγειο και τους προσκυνητές στους Αγίους Τόπους.

                                                         ---------///////-------

SAOUTIS  INSURANCE                                                              43 Χρόνια  Ποιοτικής  Ασφαλιστικής Προσφοράς                               Σε 19 Ελληνικές και ξένες Ασφαλιστικές Εταιρείες, θα βρείτε την καλύτερη και     φθηνότερη Ασφάλιση του Αυτοκινήτου σας !      Αριστοδήμου 42, 24100 Καλαμάτα.                             Τηλ. 2721 300 351, Κιν. 6977 172942, e-mail: saouti@gmail.com                     URL:  http://asfalisistinpraxi.blogspot.com

ΤΑ ΚΑΣΤΡΑ ΤΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥΣ                                Το Κάστρο της Κορώνης Σήμερα, σας παρουσιάζουμε ένα ακόμα σημαντικό κάστρο της Μεσσηνίας. Το εντυπωσιακό Κάστρο της Κορώνης.   Στο νότιο τμήμα της Κορώνης ορθώνεται το κάστρο της. Στους κλασικούς χρόνους αποτελούσε μία απλή οχύρωση, για να γίνει αργότερα Βυζαντινό φρούριο, το οποίο κατέλαβαν το 1205 οι Φράγκοι(Γάλλοι) της Δ' Σταυροφορίας. Με την συνθήκη της νήσου Σαπιέντζας(1209) παραχωρήθηκε στους Βενετούς, οι οποίοι το κατέστησαν οχυρό του λιμανιού της για την προώθηση των εμπορικών προϊόντων τους. Τον Αύγουστο του 1500 καταλαμβάνεται απο τους Τούρκους και πολλοί κάτοικοι αναχωρούν για Ζάκυνθο, Κεφαλλονιά και έπειτα για την Κάτω Ιταλία. Το έτος 1532 ο αυτοκράτορας της Γερμανίας και της Ισπανίας Κάρολος ο Ε΄, επιθυμώντας να προκαλέσει στο σουλτάνο Σουλεϊμαν το Μεγαλοπρεπή αντιπερισπασμό στέλνει με το ναύαρχο Αντρέα Ντόρια δυνάμεις στην Πελοπόννησο. Η επιχείρηση του Ντόρια και των συμπολεμιστών του απέτυχε και εγκατέλειψαν τη Μεθώνη το 1534 παίρνοντας μαζί τους και 2000 πρόσφυγες Κορωναίους, που εγκαταστάθηκαν στην Κάτω Ιταλία. Επανέρχονται οι Βενετοί (1685 - 1715) με το Φραγκίσκο Μοροζίνη. Ηλιοβασίλεμα από το κάστρο της Κορώνης Το 1715 επανέρχονται οι Τούρκοι. Mέχρι το 1828, εγκαθίστανται στο Κάστρο τούρκικες οικογένειες και αρχίζει η κοινωνική και η οικονομική παρακμή η οποία συμπληρώθηκε με το βομβαρδισμό του Ορλώφ (1770). Το 1828 απελευθερώνεται και παραδίδεται στην ελληνική κυβέρνηση και στο φρούραρχο το Νικηταρά από τον Γάλλο Στρατηγό Μαιζον. Σήμερα το Κάστρο είναι ερειπωμένο, ενώ διατηρούνται το παλαιοημερολογίτικο γυναικείο μοναστήρι του Ι.Ν. Παναγίας Ελεήστρια Τιμίου Ιωάννη του Προδρόμου, ο ερειπωμένος βυζαντινός ναός της Αγίας Σοφίας, η εκκλησία του Αγ. Χαραλάμπους και το «ΡΕΣΑΛΤΟ» χώρος ιστορικής μνήμης όπου εκεί έπεσαν οι Έλληνες αγωνιστές οι οποίοι προσπάθησαν το 1824 να καταλάβουν το Κάστρο. Υπάρχουν επίσης λαξευμένοι τάφοι, βενετσιάνικες στέρνες, τούρκικο χαμάμ και οι περίφημοι «θόλοι». Σε κάθε γωνιά του κάστρου υπάρχει και μία «θόλος» δηλ. μπαρουταποθήκη ή μπιζιχανές, ενώ η καλύτερη «θόλος» ανατινάχτηκε από Γερμανούς το 1944 κατά την αποχώρηση του. Ι.Μ. Προδρόμου Το σχήμα του κάστρου της Κορώνης είναι πιθανότατα τετράγωνο. Αποτελείται από δύο σειρές τειχών ενώ στο δυτικό μέρος του στέκεται με δέος η ακρόπολη. Είναι χρήσιμο να αναφερθεί πως το σημείο αυτό είναι το υψηλότερο του κάστρου. Χριστιανικός ναός πάνω σε ερείπια Αρχαίου ναού Η βόρεια και η νότια πλευρά του κάστρου ατενίζουν τη θάλασσα. Στη νότια πλευρά υπάρχουν απότομα βράχια - τα βράχια του Ρεσάλτου- τα οποία καταλήγουν σε μία ακρογιαλιά. Η βόρεια, όπου είναι και η κεντρική είσοδος του κάστρου, οδηγεί στα σπίτια του οικισμού που εκτείνονται μέχρι και τη δυτική πλευρά του ενώ η ανατολική στρέφεται προς τη Λειβαδιά.  Η κεντρική είσοδος είναι διαμορφωμένη σε μια μεγάλη τετράγωνη κατασκευή, όπου η κορυφή, στο κατώτερο τμήμα της, απολήγει σε ένα οξυκόρυφο τόξο. Στο ανώτερο σημείο, όπου υπήρχε το δωμάτιο της φρουράς της πύλης σχηματίζεται καμπύλο τόξο. Κατά τη περίοδο της ακμής του κάστρου, υπήρχε πρόπυλο με παραστάτες δεξιά και αριστερά ενώ στη κορυφή, ένα ανάγλυφο που απεικόνιζε το Λιοντάρι του Αγίου Μάρκου. Έπειτα, μια εσωτερική αυλή, που οδηγούσε στη κεντρική Ηλιοβασίλεμα από το κάστρο είσοδο του κάστρου, έκανε τη παρουσία της. Η αυλή αυτή, με το πέρας των χρόνων, καταλήφθηκε από μικρά σπίτια.  Για την κατασκευή του τείχους χρησιμοποιήθηκαν πέτρες και αρχαίο υλικό οικοδόμησης τα οποία είναι εμφανή τόσο στο μεγάλο πύργο όσο και στο τοίχο δίπλα από το μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου.  Ο μεγάλος τοίχος στη βορειοανατολική πλευρά αποτελεί το αρχαιότερο τμήμα του κάστρου ενώ το υψηλότερο σημείο είναι το βυζαντινό φρούριο εκεί που σήμερα βρίσκεται το γυναικείο μοναστήρι. Τα τείχη του κάστρου Συνεχίζοντας προς τα ανατολικά, απλώνεται μια χαμηλότερη έκταση η οποία Το κάστρο όπως φαίνεται από την παραλία οχυρώθηκε το 1209, όταν οι Βενετοί κατέλαβαν την Κορώνη. Μια δεύτερη εξωτερική αυλή δημιουργήθηκε τότε, τέσσερις φορές μεγαλύτερη σε έκταση από την προηγούμενη. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι πύργοι και τα τείχη του παλιού φρουρίου να ενισχυθούν. Ο εσωτερικός χώρος κατακλείστηκε από εγκαταστάσεις οι οποίες ήταν από υλικά που δεν άντεξαν στο χρόνο.  Τον 16ο αιώνα, οι Τούρκοι ενίσχυσαν την ανατολική άκρη με κατάλληλες οχυρώσεις για τα πυροβολαρχία τους. Μια θολωτή είσοδος οδηγεί στο εσωτερικό του δεύτερου οχυρωματικού περιβόλου. Το τείχος αυτό υψώνεται κάθετα ενώ στη βορειοανατολική πλευρά σχηματίζει δυο στρογγυλούς πύργους. Σήμερα, μεγάλο τμήμα αυτού έχει καταστραφεί εξαιτίας της ανθρώπινης παρέμβασης και των καιρικών συνθηκών.  Στη δυτικότερη άκρη εμφανίζεται το πιο πρόσφατο οχυρό, το οποίο αρχικά χτίστηκε το 15ο αιώνα από τους Βενετούς. Το 1685 ξαναχτίστηκε λόγω των καταστροφών που είχε υποστεί. Το μοναστήρι του κάστρου της Κορώνης     SAOUTIS  INSURANCE         43 Χρόνια Ποιοτικής    Ασφαλιστικής Προσφοράς     Τηλ. 2721 300351,             Κιν. 6977 172 942  e-mail : agsaouti@gmail.com                                                                                          Για την Εξ-ασφάλιση  της ΥΓΕΙΑΣ σας.                    Για την  ΚΑΤΟΙΚΙΑ σας.    Για το  ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ   σας                            Για τη μελλοντική ΣΥΝΤΑΞΗ  σας.                      Για  τον ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΙΣΜΟ μας  Και  τις  ΕΜΠΕΙΡΕΙΕΣ μας                               Το μοναστήρι του Προδρόμου βρίσκεται στα δυτικά της Αγίας του Θεού Σοφίας. Είναι γυναικείο και εντάσσεται στο παλαιό ημερολόγιο. Αποτελείται από ένα χαμηλό περίβολο όπου είναι εμφανή πολλά προσκυνητάρια.  Είναι απαραίτητο να σημειωθεί πως οι εγκαταστάσεις του κάστρου αξιοποιούνται και οι χρήσεις αυτών αρκετές όπως για υπόγειες δεξαμενές, κελιά, σπηλιές, κτλ.  Η πιο γνωστή σπηλιά είναι το "σκολειό" στην οποία μπορεί κάποιος να περιηγηθεί μόνο με την άδεια και την παρουσία της ηγουμένης. Ο χώρος έχει την παρουσία κατακόμβης με τη διαφορά ότι η υποβλητικότητα του είναι ιδιαίτερα εμφανή. Το χαρακτηριστικό του έγκειται στα εικονίσματα που είναι τοποθετημένα σε βράχους.  Στο σημείο αυτό είναι χτισμένος ο ψηλότερος προμαχώνας του κάστρου τον οποίο οι ντόπιοι ονομάζουν "μεγάλη ντάπια". Λόγω του ότι χτίστηκε πάνω στις παλιές υπόγειες αποθήκες του κάστρου, έπρεπε να μην είναι επίπεδο αλλά να υψωθεί. Ο Άγιος Χαράλαμπος  Απέναντι από το μοναστήρι βρίσκεται το κοιμητήριο του Αγίου Χαραλάμπους, στο ναό του οποίου τιμούσαν παλαιότερα οι καθολικοί τον "Άγιο Ρωη".  Το νότιο τείχος  Το νοτιότερο τείχος, που βρίσκεται στη μεριά της θάλασσας, είναι συνδεδεμένο με πολλές λαϊκές ιστορίες γεμάτες μυστήριο και φαντασία. Εκεί κοντά βρίσκεται και ο χώρος του ολοκαυτώματος για την απελευθέρωση, το "Ρεσάλτο".  Όταν ο επισκέπτης διαβεί τη δυτική πύλη θα συναντήσει το πλάτωμα του Ηρώου. Εκεί βρίσκεται η προτομή του μάρτυρα επισκόπου Γρηγορίου, μέσα στο άλσος της Ελεήστριας. Το άλσος αποτελεί ιερό χώρο καθώς εκεί βρίσκεται ο ναός της Παναγιάς Ελεήστριας καθώς νωρίτερα είχε βρεθεί η Αγία εικόνα της.  Παναγιά η Ελεήστρια  Η Παναγιά η Ελεήστρια είναι η προστάτισσα της Κορώνης. Όλοι οι κάτοικοι την τιμούν και πληθώρα πιστών προσέρχονται στο ναό για να ασπαστούν την εικόνα της. Πολλά θαύματα έχουν πραγματοποιηθεί με τη βοήθεια της Ελεήστριας, σύμφωνα με τους κατοίκους. Η Εικόνα της Ελεήστριας βρέθηκε στις 22 Ιανουαρίου 1897, ύστερα από συνεχείς εμφανίσεις της Παναγίας σε μία γυναίκα του χωριού, τη Μαρία Σταθάκη. Στο βραχώδη τόπο όπου βρέθηκε η Εικόνα, ανακαλύφθηκαν και άλλες δύο, αυτή του Εσταυρωμένου και του Ευαγγελιστή Λουκά, κάτι που προκάλεσε δέος και συγκίνηση στους κατοίκους.  Είσοδος Κάστρου Οι Εικόνες ήταν γλυπτές, σαν αγαλματίδια. Η σύνθεση και των τριών αποτελούν τη σημερινή εικόνα της Ελεήστριας. Περιέργεια έχει προκαλέσει το γεγονός ότι βρέθηκαν στα βράχια. Μία πιθανή αιτιολόγηση είναι πως κάποιος καλόγερος ή ιερωμένος, προκειμένου να τις σώσει από κάποιον ιερόσυλο, τις τύλιξε σε ένα πετραχήλι και τις έκρυψε. Όσο αφορά τη χρονολογία κατασκευής ή τους "δημιουργούς" τους παραμένει ένα μυστήριο. Σύμφωνα με τον Ολλανδό Αρχαιολόγο Πέρσσον, ανήκουν στον 5-6 αιώνα μ.Χ., ενώ κάποιοι άλλοι υποστηρίζουν πως κατατάσσονται στην μεταβυζαντινή εποχή.  Ο ναός χτίστηκε στο σημείο όπου βρέθηκαν οι εικόνες. Η ανέγερση και η αποπεράτωση του πραγματοποιήθηκαν μέσα σε τρία (3) χρόνια και τα εγκαίνια έλαβαν χώρα στις 26 Δεκεμβρίου 1900.  Την Παρασκευή μετά το Πάσχα, την ημέρα της Ζωοδόχου Πηγής, εορτάζει ο ιερός Ναός της Παναγίας της Ελεήστριας. Την ημέρα εκείνη τελείται επίσημη θεία Λειτουργία από τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Μεσσηνίας. Ακολουθεί λιτάνευση της Εικόνας στους δρόμους της Κορώνης. Επιπροσθέτως, ο ναός εορτάζει στις 25 Μαρτίου, στις 14 Σεπτεμβρίου και στις 22 Ιανουαρίου (ημέρα ευρέσεως της Εικόνας της Παναγίας).                                                  ----////----

«ΤΑ  ΑΙΡΕΤΙΚΑ»                                                «Εδώ θα διαβάζετε αυτά που λίγοι τολμούν να πουν. Αιρετικές απόψεις σκληρές αλήθειες και αρκετό πολιτικό παρασκήνιο».                                                                              Για τα ΠΟΛΙΤΙΚΑ δρώμενα, για τον ΑΘΛΗΤΙΣΜΌ, για τη ΜΕΣΣΗΝΙΑ, για την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ κ ΚΟΥΖΙΝΑ   Επισκευθείτε το ……. http://taairetika.blogspot.com

                 ΤΑ ΚΑΣΤΡΑ ΤΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥΣ
Από σήμερα ξεκινάμε να κάνουμε μια αναφορά στα κάστρα της Μεσσηνίας. Αξίζει να γνωρίσουμε τα κάστρα της Μεσσηνίας, αφού η περιοχή μας είναι μια περιοχή της χώρας, από εκείνες που έχουν πολλά κάστρα.         
Είναι πολύ θετικό λοιπόν να τα γνωρίσουμε όλα ένα πρός ένα. 
Για πρώτο κάστρο θα σας παρουσιάσου με το .............
                                      ΚΑΣΤΡΟ ΤΗΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Το κάστρο της Καλαμάτας, βρίσκεται πίσω από το βόρειο μέρος του Ναού

της Υπαπαντής του Σωτήρoς, σε θέση στην οποία εικάζεται ότι βρισκόταν η ακρόπολη των ομηρικών (1580 - 1120 π.Χ) και των κλασσικών Φαρών (ανάκτορο του Ορτιλόχου και μετά του Διοκλή).

Η Καλαμάτα από το κάστρο

Όταν το 1205 η Καλαμάτα και το κάστρο της υποδουλώνονται από τους Φράγκους κατακτητές, τον βράχο της Ακρόπολης των αρχαίων Φαρών τον οχυρώνουν με χοντρά τείχη και γίνεται Κάστρο οχυρό και κυρίως στο μέρος της Εκκλησίας το χρησιμοποιούσαν για καλούπι, ρίχνουν γύρω του τείχη χοντρά πάχους 2,5 μέτρων και υψώνουν έναν πύργο με πολλούς ορόφους.
Πάνω από τους θόλους της εκκλησίας ήταν ο πρώτος όροφος του πύργου των Φράγκων.
Το 1218 πάνω στο Φράγκικο κάστρο της Καλαμάτας γεννήθηκε ο Γουλιέλμος Βιλεαρδουϊνος, ο προσονομαζόμενος «Καλαμάτας» γιατί γεννήθηκε στην Καλαμάτα και μιλούσε Ελληνικά, που σαν καλός Διοικητής άπλωσε τον καλύτερο πολιτισμό σε όλο το πριγκιπάτο. Και σαν πέθανε ο Γουλιέλμος Βιλεαρδουίνος το πριγκιπάτο παρακμάζει και περιέρχεται διαδοχικά σε διάφορους κυρίαρχους.
Το 1292 εξακόσιοι Σλάβοι της Γιάννιτσας κατεβαίνουν μια νυχτιά και με σκάλες

Είσοδος Αμφιθεάτρου

που είχαν μαζί τους, ανέβηκαν τα τείχη του κάστρου και το κατέλαβαν, αλλά κατόπιν προδοσίας από τον Πρωτοστάτωρα του Βυζαντινού Δεσποτάτου του Μυστρά, οι Σλάβοι το παρέδωσαν ξανά στους Φράγκους.
Έρχεται κατόπιν ο Νικόλαος Ατζαϊόλης και γίνεται κύριος της Καλαμάτας και του κάστρου ως τα 1430 οπότε περιέρχεται στα χέρια του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου για να πέσει αργότερα ο τόπος στα χέρια των Τούρκων.
Οι Φράγκοι βασίλευσαν στην Καλαμάτα 255 χρόνια. Ήρθαν το 1205 και τους έδιωξαν οι Τούρκοι το 1460. 
Απ’ το 1460 ο τόπος της Ελλάδας εστέναζε στο ζυγό της Τουρκίας, εκτός από τη Μάνη που ήταν ελεύθερη.
Το 1659 οι Βενετοί προσπαθούν να κυριεύσουν το Κάστρο και την Καλαμάτα αλλά δεν το κατορθώνουν.
Το 1685 ο Μοροζίνης με Βενετούς και Μανιάτες ξανάρχεται πάλι με στόλο,

Το θέατρο 

αράζουν στο ανατολικό μέρος της θάλασσας στην παραλία της Καλαμάτας και κάνουν απόβαση κατά τη θέση Μπαργιάμαγα, τα στρατεύματα των βενετών ανεβαίνουν κατά τη σημερινή τοποθεσία της Ζωοδόχου πηγής, εκεί φτάνουν και 1500 Μανιάτες καλώς εξοπλισμένοι, ενώνονται με τα στρατεύματα των Βενετών του Αρχιστράτηγου Ντέγγελφεντ. 14 Σεπτεμβρίου έδωσαν τη μάχη με τους Τούρκους και τους κατενίκησαν. Οι Τούρκοι ηττηθέντες και μη μπορώντας να κρατήσουν την πόλη της Καλαμάτας και το κάστρο της, γιατί οι Βενετοί και οι Μανιάτες είχαν ένα κανόνι στις Στούρλες ανεβάσει και το βομβάρδιζαν, τότε οι Τούρκοι το ανατίναξαν και έφυγαν για την Ανδρούσα και την Κορώνη.
Τότε ανέβηκε ο στρατός του Μοροζίνη και οι Μανιάτες στο κάστρο της Καλαμάτας, το κατέλαβαν και ότι είχε απομείνει αχάλαστο το εχάλασαν αυτοί για να μην ξαναταμπουρωθούν εκεί οι Τούρκοι. Κύριοι του Φράγκικου κάστρου τώρα, παραμένουν οι Βενετοί , το οχυρώνουν και κτίζουν και το δεύτερο διάζωμα, και στην πύλη του βάνουν το λιοντάρι, σήμα της

Ένα από τα τείχη του κάστρου

γαληνοτάτης Δημοκρατίας των Βενετών.

Το μεσαιωνικό κάστρο κτίσθηκε το 1205 μ.Χ από τον Γοδεφρέδο Βιλλεαρδουϊνο και δέχτηκε πολλές οικοδομικές μετατροπές και συμπληρώσεις από τους μετέπειτα κυρίαρχους του, τους Βυζαντινούς του Μυστρά, τους Τούρκους και τους Ενετούς του Μοροζίνι.
Στην είσοδό του δεσπόζει το λιοντάρι του Αγίου Μάρκου δείγμα της περιόδου των Ενετών, ενώ μέσα και γύρω από το κάστρο υπάρχουν όστρακα (θραύσματα) και λείψανα μυκηναϊκών και ρωμαϊκών χρόνων καθώς και τάφοι της ελληνιστικής και της ρωμαϊκής εποχής.
Στην βορεινή πλευρά του σώζεται μικρός βυζαντινός ναός, που πιθανολογείται ότι ήταν αφιερωμένος στην Παναγία την Καλομάτα, από την οποία κατά μια εκδοχή πήρε το όνομα της η πόλη της Καλαμάτας.

1821. Ευλογημένη εαρινή μέρα. 23 Μαρτίου σήμανε για τους Έλληνες της Καλαμάτας η μέρα της λευτεριάς.
Οι Τούρκοι μπροστά στο επαναστατικό κύμα που βράζει γύρω από το κάστρο αποφασίζουν να παραδοθούν.

Ο τρομερός ως τότε Βοεβόδας της Καλαμάτας Σουλεϊμάν Αρναούτογλου πιάνεται αιχμάλωτος μαζί με 150 αρματωμένους Τούρκους.
Έτσι για μια ακόμα φορά πάτησε το Ελληνικό ποδάρι λεύτερο πλέον στα χώματα του κάστρου.
Το 1905 ανέβηκε στο κάστρο της Καλαμάτας ο τότε Γάλλος δημοσιογράφος Κλεμανσώ ο μετέπειτα πρωθυπουργός της Γαλλίας, ο λεγόμενος Τίγρης, του πρώτου παγκοσμίου πολέμου.
Ο Κλεμανσώ όταν είδε την Καλαμάτα από το ύψος του βράχου της ακρόπολης της Καλαμάτας αναφώνησε: Τι ωραία πόλις η Καλαμάτα, φυσικά εδώ θα κατοικούσαν θεοί των αρχαίων Ελλήνων. Και όταν έστρεψε το βλέμμα του κατά τον κάμπο της Μεσσήνης, τον αποκάλεσε το χρυσό χαλί της Μεσσηνίας.
Το 1941-1944, το κάστρο ήταν στην αρχή και διοίκηση των Ιταλών που το είχαν σα δικό τους.
Οι Ιταλοί είχαν κάνει μερικά έργα στο Κάστρο, είχαν στήσει αντιαεροπορικά πυροβόλα και μυδράλια.

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ                  ΗΛΙΑ Γ. ΦΛΕΣΣΑ                  * ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΥΓΕΙΑΣ                  * ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ                  * ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ                  * ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ       ΑΡΙΣΤΟΔΗΜΟΥ 42 (Ισόγειο) ΚΑΛΑΜΑΤΑ       Τηλ. 2721 402799, Κιν. 6972 031 519

Για καλή ορατότητα της πόλεως είχαν κόψει τις κορφές των πεύκων και είχαν καθαρίσει τις βατουργιωτώνες από τη λεγόμενη εκκλησία της Παναγίας «Καλομάτας» που την είχαν μεταβάλει σε αποθήκη.
Το κάστρο σήμερα
Σήμερα, το κάστρο αποτελεί μία τοποθεσία όπου μπορεί κανείς να απολαύσει την ηρεμία που προσφέρει το πευκόφυτο τοπίο του, και η υπέροχη πανοραμική θέα του ιστορικού κέντρου της Καλαμάτας. Λόγω επικινδυνότητας, η πόρτα που οδηγεί στο κέντρο του κάστρου είναι κλειδωμένη, και ο επισκέπτης μπορεί να κινηθεί μόνο περιμετρικά εντός του κάστρου. 
Επίσης, στο κάστρο υπάρχει τσιμεντένιο αμφιθέατρο που το καλοκαίρι γίνονται εκπολιτιστικές εκδηλώσεις του Δήμου Καλαμάτας, με φόντο το φωτισμένο ιστορικό κέντρο.
Πηγή: Παλιά Καλαμάτα, Γιάννη Π. Ταβουλαρέα 
ΣΗΜ. Στο επόμενο δείτε το κάστρο της Κορώνης 



                                                       --- /// ---
     




ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΜΕΣΣΗΝΙΩΝ
Πόσο σίγουροι είμαστε ότι από πάπου πρός πάπου, είμαστε Μεσσήνιοι ;

Όταν κάνω περιγραφές διαφόρων χωριών της Μεσσηνίας, διαβάζω για

Αρκάδες που ήλθαν και έμειναν στη Μεσσηνία, διαβάζω για Αρβανίτες της Β. Ηπείρου που εγκαταστάθηκαν σε διάφορες περιοχές της Μεσσηνίας, για Σλάβους κλπ

Από πού τελικά είμαστε ;

Την απάντηση τη βρήκα σε ένα άλλο blog της Μεσσηνίας το  messiniwn-ithi.blogspot.com

Τη δανείζομαι λοιπόν και τη συμπληρώνω με πλούσιο φωτογραφικό υλικό από τη Μεσσηνία και…..απολαύστε το.

Ο ντόπιος, ο γηγενής πληθυσμός της Μεσσηνίας αποτελεί ένα μικρό ποσοστό
των σημερινών της κατοίκων και βρίσκεται σκορπισμένος σε όλη σχεδόν τη Μεσσηνία και κυρίως στις ορεινές περιοχές της και λιγότερο στα πεδινά. Και αυτό διότι κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας οι Έλληνες προτιμούσαν τις ορεινές περιοχές γιατί τις εύφορες πεδιάδες τις εκμεταλλεύονταν οι Τούρκοι. Αλλά και σε αυτές, έχουμε πληθυσμούς μικρούς μεν σε όγκο αλλά με μεγάλη οικονομική ισχύ και πολιτική επιρροή  Ανδρούσα, Κορώνη, Καλαμάτα, Νησί (Μεσσήνη), Αρκαδιά (Κυπαρισσία) κ.α.]. Οι μεγάλες καταστροφές και σφαγές μετά τα Ορλωφικά στα τέλη του 18ου αιώνα αλλά και αργότερα οι επιδρομές και λεηλασίες του Ιμπραήμ στη Μεσσηνία, ανάγκασε ένα μεγάλο μέρος του ντόπιου πληθυσμού να εκπατριστεί είτε προσωρινά είτε οριστικά σε άλλες περιοχές του ελληνισμού.

Το κενό αυτό που υπήρχε στις περιοχές κυρίως της νότιας και δυτικής Μεσσηνίας, ήρθαν να το καλύψουν έποικοι που προέρχονταν από χωριά
της ορεινής κυρίως Αρκαδίας και οι οποίοι από τα πρώτα χρόνια μετά την απελευθέρωση άρχισαν μαζικά να μεταναστεύουν προς τη Μεσσηνία, είτε για να εγκατασταθούν μόνιμα σε οργανωμένους οικισμούς, είτε ως ημινομάδες κτηνοτρόφοι που το χειμώνα διαχείμαζαν στη Μεσσηνία και το καλοκαίρι ανέβαιναν στα ορεινά χωριά τους (ανεβοκατεβάτες). Αυτή η ημινομαδική μετακίνηση συνεχιζόταν σε ορισμένα μέρη μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του 1950 περίπου. Αρκάδες εποίκους προερχομένους και από την περιοχή της Τσακωνιάς, έχουμε μετά την απελευθέρωση λόγω των καταστροφών του Ιμπραήμ στη συγκεκριμένη περιοχή. Επόμενο λοιπόν ήταν ένα μεγάλο μέρος των εθίμων, των τραγουδιών και των χορών να είναι κοινά και στις δύο περιοχές.

Δε μπορούμε να παραβλέψουμε όμως ότι στη γη της Μεσσηνίας εγκαταστάθηκαν, από τη βυζαντινή ακόμη εποχή, πολυπληθείς ομάδες προερχόμενες από την περιοχή της Βορείου Ηπείρου, (Αρβανίτες) που εγκαταστάθηκαν γύρω από τα μεγάλα κάστρα της Μεθώνης και της Κορώνης και στην ορεινή περιοχή της Άνω Μεσσηνίας, στα Σουλιμοχώρια (Ντρέδες).     Οι μεν πρώτοι στην πλειοψηφία τους μετανάστευσαν στην Κάτω Ιταλία και Σικελία όταν τα κάστρα της Μεθώνης και της Κορώνης δόθηκαν στους Τούρκους, οι δε δεύτεροι παρέμειναν στα ορεινά χωριά τους και διατήρησαν σε μεγάλο ποσοστό τόσο την παράδοση τους όσο και τη γλώσσα τους μέσα στην κλειστή ως τα τέλη του 19ου αιώνα αρβανίτικη κοινωνία

τους. Ακόμη, ομάδες Ηπειρωτών (κυρίως σε οικογενειακό επίπεδο και όχι τόσο σε οργανωμένες ευρύτερες ομάδες) εγκαταστάθηκαν σε διάφορες περιοχές της Μεσσηνίας και κυρίως στην περιοχή του Ταϋγέτου λόγω των διωγμών του Αλή-Πασά, αλλά και αργότερα μετά την απελεθέρωση Ακόμα κατά τη βυζαντινή περίοδο, στις πλαγιές του Ταϋγέτου εγκαταστάθηκαν ομάδες Σλάβων του γένους των Μελίγκων, που με τον καιρό εκχριστιανίστηκαν και εξελληνίστηκαν. Στην ίδια περιοχή, κατά την κατάληψη της Κρήτης από τους Τούρκους, ήρθαν και εγκαταστάθηκαν οικογένειες Κρητικών , κυρίως από την περιοχή των Χανίων. Κρητικές οικογένειες εγκαταστάθηκαν σε διάφορες περιόδους και κυρίως κατά τη διάρκεια των αποτυχημένων Κρητικών επαναστάσεων, σε αρκετές περιοχές της νότιας Μεσσηνίας (περιφέρεια Μεσσήνης) και κυρίως στην περιοχή της Φοινικούντας (Ταβέρνας). Μάλιστα ο πληθυσμός στη συγκεκριμένη περιοχή ήταν αμιγώς κρητικός έτσι ώστε τα πρώτα χρόνια της

Όλοι αυτοί οι έποικοι στη Μεσσηνιακή γη, έφεραν μαζί τους και τα ιδιαίτερα ήθη και έθιμα τους και τις παραδόσεις τους, τα οποία αναμείχθηκαν με αυτά των γηγενών κατοίκων και έτσι αποτελούν σήμερα ένα κοινό σύνολο και την ιδιαίτερη παράδοση αυτής της ελληνικής γωνιάς.

Πηγή : messiniwn-ithi.blogspot.com