Κυριακή 26 Απριλίου 2015

ΣΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ ΑΝΗΚΟΥΝ ΚΑΙ ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΑΒΙΑΣ



64. ΑΒΙΑ. Στην τοποθεσία που βρίσκεται σήμερα η Παλιόχωρα τοποθετείται από τους ιστορικούς και από τους αρχαιολόγους η ομηρική πόλη Ιρή, την οποία ο Όμηρος
Προσθήκη λεζάντας
αποκαλεί «ποιήεσσα», δηλαδή πολύχλοη, κατάφυτη και εύφορη (Ιλιάδα Ι:150 και Ι:292). Ο περιηγητής Παυσανίας μας πληροφορεί ότι στους ιστορικούς χρόνους η πόλη μετονομάστηκε σε Αβία, από το όνομα της τροφού του Γλήνου, υιού του Ηρακλέους και της Διηάνειρας, η οποία κατέφυγε στην περιοχή διωκόμενη από τους Αχαιούς για να σώσει το βρέφος. Στην Αβία σύμφωνα με την απογραφή του 2011 μένουν 281 κάτοικοι.
65 . ΑΚΡΟΓΙΑΛΙ = ΚΟΠΑΝΟΙTo Ακρογιάλι είναι παραθαλάσσιο ψαροχώρι του πρώην Καποδιστριακού Δήμου Αβίας του τωρινού Δήμου Δυτικής Μάνης του νομού Μεσσηνίας, που περιλαμβάνει τους οικισμούς Παλιόχωρα, Αρχοντικό και Ακρογιάλι. Οι κάτοικοί του είναι 139. Στο

Ακρογιάλι υπάρχουν κατ’ αρχήν πολύ ωραίες και πεντακάθαρες παραλίες, ψαροταβέρνες, καφέ, ενοικιαζόμενα δωμάτια και ένα ξενοδοχείο.  Παραθεριστική περιοχή με όμορφο φυσικό ανάγλυφο τοπίο, δαντελωτές ακρογιαλιές και αξιόλογη τουριστική κίνηση.
Το πανέμορφο Ακρογιάλι απέχει 10,5 χλμ ΝΑ από την Καλαμάτα, ο δρόμος είναι πολύ καλός και βατός χωρίς στροφές. Έχει ξενοδοχεία, και αρκετά ενοικειαζόμενα δωμάτια.
66. ΑΛΤΟΜΙΡΑ. Τα Αλτομιρά βρίσκονται στο12ο χιλιόμετρο του δρόμου Κάμπου-Καλαμάτας, σε ανηφορικό δρόμο προς το Ταΰγετο, αμφιθεατρικά κτισμένα σε μια βουνοπλαγιά. Αποτελoύσε Δημοτικό Διαμέρισμα του τ. Δήμου Αβίας, αφού σήμερα ανήκει στο Δήμο Δυτικής Μάνης.. Σύμφωνα με τοπική παράδοση το χωριό οφείλει το όνομά του σε κάποιο ληστή ή φυγάδα, που ονομαζόταν Αλτόμορος και είχε
καταφύγει στην περιοχή. Το ορεινό του έδαφος αποτελούσε καταφύγιο των κλεφτών επί Τουρκοκρατίας και ανήκε στην καπετανία και εξαρχία της Ζαρνάτας. Στη περιοχή υπάρχει παλιό λιθόστρωτο μονοπάτι που άρχιζε στο Κάμπο με προορισμό το Μυστρά. Ενδιάμεσα είναι το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου, της Μαρβίνιτσας, τα Αλτομιρά και τα Πηγάδια. Η περιοχή αυτή ήταν υπό τον έλεγχο των Καπετανάκηδων, που είχαν έδρα τη Τρικότσοβα, όπου υπάρχει ερειπωμένο φρουριακό συγκρότημα. Οι Αλτομιριανοί έλαβαν μέρος στη μάχη της Βέργας εναντίον του Ιμπραήμ στις 22 Ιουνίου 1826. Ο παλαίμαχος αγωνιστής της Βέργας γιατρός Α. Μαυρογένης γράφει για τη συμμετοχή των Αλτομιριανών στη μάχη κατά του Ιμπραήμ: «Οι Καπετανάκαι κυρίως δια των γενναίων Σελιτσιάνων, Αλτομιριανών και άλλων Αβιατών έκτισαν την Βέργαν…και κατέλαβαν τα επικινδυνώτερα σημεία». Το χωριό είναι ακατοίκητο, παρ’ όλο που στην πρόσφατη απογραφή του 2011 απογράφησαν 47 κάτοικοι. Μερικοί κτηνοτρόφοι παραμένουν μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου και κατόπιν κατεβαίνουν χαμηλότερα σε άλλα χωριά για να ξεχειμωνιάσουν και επανέρχονται την Άνοιξη.
Τα Αλτομιρά έχουν παλιά πέτρινα σπίτια εξαίρετα δείγματα της Μανιάτικης αρχιτεκτονικής, εκ των οποίων αρκετά έχουν αναπαλαιωθεί. Το 1999 κηρύχθηκε διατηρητέος οικισμός από το Υπουργείο Πολιτισμού. Έχει εκκλησίες με θαυμάσιες τοιχογραφίες, ενώ ονομαστό είναι το διπλό πέτρινο γεφύρι στο Μπίλιοβο, στο φαράγγι του Ριντόμου.
Πηγή www.mani.org.gr
67. ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ = ΝΕΡΙΝΤΑ. Είναι ένας από τους οικισμούς των Γαϊτσών που αποτελούσαν την ομώνυμη πρώην κοινότητα και μετέπειτα Δήμο Αβίας. Σήμερα ο οικισμός αυτός, που είναι πλησίον του υπέροχου φαραγιού του Ριντόμου, ανήκει στο Δήμο Δυτικής Μάνης και έχει 38 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2011
68. ΒΟΡΕΙΟ = ΜΠΡΙΝΤΑ. Ένας ακόμα οικισμός που αποτελούσε την πρώην κοινότητα Γαϊτσές που σήμερα
Βόρειο (Μπρίντα)
ανήκει στο Δήμο Δυτ. Μάνης και το 2011 διέμεναν 57 κάτοικοι. Βρίσκεται πλησίον του Κάμπου που αποτελούσε την έδρα του πρώην Δήμου Αβίας. 
69. ΓΑΪΤΣΕΣ. Οι Γαιτσές βρίσκονται στα ανατολικά του Κάμπου Αβιάς , στις υπώρειες της βουνοκορφής του Ριντόμου. Έπειτα από έναν αυξανόμενο αριθμό στροφών θα φτάσετε στα πανέμορφα χωριά των Γαιτσών και θα αφήσετε την μαγεία να σας συνεπάρει σε ένα απολαυστικό ταξίδι που ξεκινάει από την κρυφή κοιλάδα και συνεχίζει στο καταπράσινο και εκμεταλλεύσιμο με ελιές τοπίο. Αυτό περιγράφεται και από τον Τούρκο επισκέπτη Evliya Celebi ο οποίος επισκέφθηκε το χωριό την περίοδο 1668-1670. Αποκαλεί το χωριό Gatsitsa, ενώ σε παλαιότερες έρευνες φάνηκε πως το αποκάλεσε Gacizza ή Gartizza, προτείνοντας ένα όνομα Σλαβικής καταγωγής. Ο ίδιος καταμέτρησε 100 σπίτια και εξέφρασε τον ενθουσιασμό του για το εξαιρετικό κλίμα της περιοχής και για το γεγονός πως το χωριό ήταν διάσημο σε ολόκληρη την Μάνη για τις ελιές του και την ποιότητα του λαδιού του αλλά και για τις όμορφες γυναίκες, τις οποίες χαρακτήρισε ως "ερωτικές".
Πρόκειται για τέσσερα συνολικά χωριά : το Κέντρο (ή Μπίλιοβα) μαζί με τους οικισμούς Βόρειο (ή Μπρίντα), Ανατολικό (ή Νερίντα) και τη Χώρα, και αποτελούσαν κοινότητα ενώ σήμερα αποτελούν Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Δυτικής Μάνης. Η ορεινή αυτή περιοχή είναι κτισμένη σ
ε υψόμετρο 640 μ. και διαθέτει πηγές με πολλά νερά. Είναι σε οχυρή θέση που το 17ο αιώνα γνώρισε καταστροφές από τους Τούρκους. Εκτείνονται παραπλεύρως του φαραγγιού του Ριντόμου και απο εδώ η θέα προς αυτό είναι φανταστική. Ιδιαίτερα από τον λόφο του προφήτη Ηλία , του παλιού μοναστηριού που ειναι κτισμένο ώστε να ελέγχει τα μονοπάτια προς Ρίντομο και Πηγάδια. Στην πλαγιά που σχηματίζεται προς το φαράγγι λειτουργούσαν παλιά αρκετοί νερόμυλοι που σήμερα είναι ερειπωμένοι. Η φαντασία σε τούτο το μέρος πηγαίνει σε περασμένους αιώνες και σε μύστες που γνώριζαν τα αμέτρητα βοτάνια του Ταϋγέτου και μυστικές συνταγές που γιάτρευαν ασθένειες , μια τέχνη που κρατήθηκε από λίγους σε όλα τα χωριά και ήταν αυτή που έσωζε τους ανθρώπους στα δύσκολα για την υγεία τους.
.Στα Μπρίντα, στην κεντρική πλατεία δεσπόζει το πυργοειδές καμπαναριό του Αγίου Νικολάου, με μια εξωτερική σκάλα που οδηγεί σε αυτό. Αυτό το είδος καμπαναριόυ το συναντάμε σε όλη την Έξω Μάνη. Η εκκλησία χτίστηκε πιθανότατα τον 14ο αιώνα, ενώ υπάρχουν υποψίες για την ύπαρξη αρχαίοτερου ναού στην ίδια θέση, και εσωτερικά διακοσμείται απο ένα ξυλόγλυπτο λεπτό τέμπλο απο τις αρχές του 19ου αιώνα. Περπατώντας 20 λεπτά , διασχίζοντας τον δρόμο ανάμεσα στα σπίτια του χωριού φτάνουμε στον βραχώδη λόφο του Προφήτη Ηλία. Περιμετρικά του διακρίνονται τα υπολείματα τείχους της Κλασσικής Περιόδου, ίδιας τεχνοτροπίας με αυτά της Αρχαίας Μεσσήνης. Προφανώς η θέση οχυρώθηκε από τον Επαμεινώνδα για να ελέγξει ένα ακόμη από τα περάσματα από και προς την Λακεδαίμονα.
Συνεχίζοντας από το Βόρειο φτάνουμε στο Κέντρο. Εδώ συναντάμε 3 αξιόλογους ναούς, τον Ιερό Ναό των Ταξιαρχών , την αρχαία εκκλησία του τοπικού κοιμητηρίου με τοιχογραφίες του 17ου αιώνα και το εκκλησάκι της Παναγίας λίγο πιο πάνω από το χωριό, το οποίο διακοσμείται με τοιχογραφίες του 18ου αιώνα. Πιο ανατολικά εκτείνονται αμφιθεατρικά τα Νερίντα ένας παραδοσιακός οικισμός με στενά σοκάκια κρυμμένος ανάμεσα στους τοπικους λόφους.
Συνεχίζοντας τον δρόμο από Γαιτσές προς τα Τσέρια φτάνουμε στον τεταρτο οικισμό την Χώρα. Σ' αυτήν συναντάμε την παραδοσιακή βρύση με τα δροσερά της νερα καθώς και πολλες μικρές πέτρινες εκκλησίες οπως αύτην του Αγίου Γεωργίου και του Σωτήρος, ενώ πάνω απο την κεντρική πλατεία της Χώρας δεσπόζεί ο Ιερός Ναός Κοίμησης της Θεοτόκου. Στα θεμελιά της βρίσκεται μία πετρα με αρχαία επιγραφή προς τιμήν του Καρακάλλα και χρονολογείται απο την Ρωμαική Εποχή. Εν τέλει προχωρώντας από την Χώρα προς τα Τσέρια 500μ. βρίσκούμε στην πλαγιά του βουνού τον Καθολικό Ναό Της Παναγίας Του Χελμού από τον 16ο αιώνα καθώς και τον Βυθό ή Καλντέρα, έναν κρατήρα που δημιουργήθηκε πιθανόν από την πτώση της οροφής σπηλαίου και του οποίου η θέαση προκαλεί δέος.
Στην περιοχή των Γαϊτσών, το Υπουργείο Πολιτισμού με αποφάσεις του, έχει χαρακτηρίσει ως Ιστορικά Διατηρητέα Μνημεία τα εξής: Ιερός Ναός Ταξιάρχη, το Κτίριο ιδιοκτησίας Γ. Γιαννούκου, Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου, Ιερά Μονή Προφήτη Ηλία, το Καθολικό της Ιεράς Μονής Παναγίας Χελμού, τον Ιερό Ναό Κοίμησης Θεοτόκου, τον Ιερό Ναό Αγίου Βασιλείου και τον Πύργο, ιδιοκτησίας Βασ. Βεντήρη.www.gaitses.gr
Οι πληροφορίες είναι από τον κ. Πάνο Κόρδαλη που είχε την καλοσύνη να μας στείλει.
 70. ΔΟΛΟΙ ΑΝΩ και ΚΑΤΩ. Οι Δολοί είναι ένα χωριό της Μεσσηνιακής Μάνης που είναι αμέσως μετά τον Κάμπο που ανήκε στον Καποδιστριακό Δήμο Αβίας, ενώ σήμερα ανήκει στο Δήμο Δυτικής Μάνης. Η περιοχή των Δολών παρουσιάζει προϊστορική κατοίκηση, ενώ σε κοντινό σπήλαιο, στη θέση «Κότουλας», βρέθηκαν Νεολιθικά και
Δολοί
Πρωτοελλαδικά όστρακα. Κατά το Μεσαίωνα η περιοχή των Δολών συγκέντρωνε μεγάλο πληθυσμό, με απλωμένα τα χωριά σε οχυρούς λόγους και σημαντική καλλιεργήσιμη έκταση, έχουν ακόμα το πλεονέκτημα να εποπτεύουν τη θάλασσα χωρίς να φαίνονται από αυτή. Οι Δολοί έχουν αξιόλογες εκκλησίες όπως είναι της Αγίας Παρασκευής, μοναστηριακός με διπλό τρούλο και ωραίες τοιχογραφίες του Παναγιώτη Μπενιζέλου του 1698, του Αγίου Νικολάου, στου Κετσέα το πύργο, με τοιχογράφηση του 1785, της Αγίας Τριάδος και της Παναγίας, του Αγίου Βασιλείου, του Προφήτη Ηλία και του Αγίου Βασιλείου. Ο μοναστηριακός ναός του Αγίου Νικήτα (όπου λειτουργούσε κρυφό σχολείο) είναι στους Άνω Δολούς και έχει ωραία αγιογράφηση του 1752. Στη περιοχή σώζεται και ο πύργος του Σαράβα. Εδώ γεννήθηκε ο καθηγητής και Ακαδημαϊκός Σωκράτης Κουγέας (1877-1966), με πλούσιο συγγραφικό έργο. Στους Δολούς λειτουργεί 1θέσιο Δημοτικό Σχολείο με 15 μαθητές, ενώ έντονη και ουσιαστική είναι η παρουσία του τοπικού Πολιτιστικού Συλλόγου που δραστηριοποιείται σε θέματα τοπικής ανάπτυξης, πολιτιστικών εκδηλώσεων και σύσφιξης των μεταξύ των μελών του, σχέσεων ανθρωπιάς και αλληλεγγύης. Πηγή : www.mani.org.gr 
71. ΚΑΜΠΟΣ ΑΒΙΑΣ = Ο Κάμπος απέχει από την Καλαμάτα 22 χιλιόμετρα και αποτελεί ένα από τα πιο γραφικά κεφαλοχώρια της Δυτικής Μάνης, σε υψόμετρο 350 – 421μ.   Η περιοχή είναι καθαρά αγροτική με ατελείωτους ελαιώνες, όπου η κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η καλλιέργεια της ελιάς και η κτηνοτροφία.                             Ο Κάμπος τοποθετείται από πολλούς αρχαιολόγους στο χώρο της αρχαίας Γερηνίας και της ομηρικής Ενόπης. Θεωρείται, δηλαδή, σα διάδοχος των δύο αυτών πανάρχαιων
Κάμπος
πολισμάτων. Η Γερηνία, όπως μας πληροφορεί ο Παυσανίας – και σ´ αυτό συμφωνεί κι ο γεωγράφος Πτολεμαίος – ήταν πόλη μεσόγειος. Την ταυτίζει με την Ενόπη, την οποία ο Όμηρος αναφέρει σαν ένα από τα εφτά «ευ ναιόμενα πτολίεθρα» του Αγαμέμνωνος και διευκρινίζει ότι στις ημέρες του λεγόταν «Γερηνία».          Η Γερηνία (και Γέρηνα), σύμφωνα με τις παραδόσεις που διέσωσε ο Παυσανίας, έδωσε το όνομά της και στο θρυλικό Βασιλιά της Πύλου Νέστορα που λεγόταν και «Γερήνιος», γιατί σ´ αυτή, κατέφυγε και παρέμεινε κάμποσο καιρό ο Ηρακλής, όταν κατέλαβε την Πύλο. Και σ´ αυτή ο Νέστωρ μετέφερε τα οστά του Μαχάονος, γιου του Ασκληπιού, που σκοτώθηκε στον πόλεμο της Τροίας και τα ενταφίασε στη θέση «Ρόδον». Στην ίδια θέση υπήρχε και το «Ιερόν Άγιον», όπου είχε στηθεί και όρθιο χάλκινο άγαλμα του «Μαχάονος εστεφανωμένου» και γίνονταν «ιάματα νόσων». Ο μυκηναϊκός θολωτός – βασιλικός «τάφος του Μαχάονος» που τοποθετείται γύρω στο 1250 π.Χ., έχει βρεθεί στη θέση
Το Βυζαντινό εκκλησάκι των Αγ. Θεοδώρων
«Γαρμπελιά» Κάμπου και διατηρείται σε αρκετά καλή κατάσταση.                                                                      Όσο για τα ιερά του Διονύσου και της Αρτέμιδος (που επίσης αναφέρει ο Παυσανίας) τοποθετούνται βορειοανατολικά του Κάμπου, κοντά στη σωζόμενη αρχαιοπελασγική ακρόπολη, στο χωριό Κέντρο-Μπρίντα Γαϊτσών, όπου μάλιστα ο Valmin βλέπει και το πολυθρύλητο ιερό της «Λιμνάτιδος Αρτέμιδος», τοποθετώνας την αρχαία «Xοίρειο Νάπη» στη χαράδρα της «Κοσκάρακας». Σ´ αυτή τη χαράδρα, όπου και τα όρια των Κοινοτήτων Κάμπου και Σωτηριανίκων, σώζονται βυζαντινά τείχη της άλλοτε ισχυρής πόλεως «Μαρβινίτσας». Επίσης, πάνω από την «Κοσκάρακα», στο μεταίχμιο Κάμπου – Σωτηριανίκων και κάτω από τον «Κόκκινο γκρεμό», υπάρχουν το «Καταφύγι του Πόντου» και το «Καταφύγι της Πρίφτσαινας» – κι αυτά, όπως και τα τείχη της «Μαρβίνιτσας», ανήκουν στη δικαιοδοσία της Τοπικής Κοινότητας Σωτηριανίκων.                                                  Στον Κάμπο, το Υπουργείο Πολιτισμού με αποφάσεις του, έχει χαρακτηρίσει ως Ιστορικά Διατηρητέα Μνημεία τα εξής: Εκκλησία Αγίων Θεοδώρων, Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου,
Παιδική χαρά στον Κάμπο
Πύργο Πρωθυπουργού Αλέξανδρου Κουμουνδούρου, Μυκηναϊκό θολωτό τάφο, Ιερό Ναό Άη – Λιά, Ιερό Ναό Ζωοδόχου Πηγής, Ιερό Ναό Κοίμησης Θεοτόκου, Ιερό Ναό Αγίου Βασιλείου και τον Ιερό Ναό Σωτήρος.                            Στον Κάμπο στεγάζονται οι αποκεντρωμένες υπηρεσίες του Δήμου Δυτικής Μάνης και το Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ), ενώ λειτουργεί Υποθηκοφυλακείο και Περιφερειακό Ιατρείο. Διαθέτει, επίσης, Δημοτικό Παιδικό Σταθμό καθώς και 6θέσιο Δημοτικό Σχολείο και Γυμνάσιο.                                       Στις 4 Δεκεμβρίου κάθε έτους, ημέρα εορτής της Αγίας Βαρβάρας γιορτάζει ο Κάμπος με δοξολογία που πραγματοποιείται στον Ιερό Ναό της Αγίας Βαρβάρας, στο κέντρο του Κάμπου. Μετά την τέλεση της δοξολογίας και στα πλαίσια του εορτασμού, παρουσιάζονται παραδοσιακοί χοροί απο τους τοπικούς συλλόγους (Πολιτιστικός Σύλλογος «Μαχάων», Χορευτικός Σύλλογος «Λεύκιππος») και προσφέρονται τοπικά εδέσματα.                                                                    Η απογραφή του 2011 έδειξε ότι οι κάτοικοι του Κάμπου είναι  372                                                                          Πηγή :
http://www.dimosdytikismanis.gr/
                                                                                                                                                                                              72.  ΚΑΛΛΙΑΝΕΪΚΑ. Οικισμός του Δημοτικού διαμερίσματος Δολών. Απέχει γύρω στα 20 χιλιόμετρα από Καλαμάτα και για να φθάσει κάποιος εκεί μπορεί να ακολουθήσει τη διαδρομή Καλαμάτα - Σταυροπήγιο - Δολοί ή Καλαμάτα - Κιτριές. Η παλιότερη οικογένεια – οικιστής έφερε το όνομα Καλλιάνης, που είναι ο γενάρχης αρκετών σημερινών οικογενειών, ενώ το όνομα το συναντάμε και στη Καλαμάτα. Μετά από πολλά χρόνια επανήλθαν, αφού είχαν μεταναστεύσει για μεγάλο χρονικό διάστημα. Είναι από τους νέους οικισμούς της Μάνης. Δημιουργήθηκε πιθανόν τον 19ο αιώνα και διαβάζουμε στην εγκυκλοπαίδεια ότι το 1928 είχε 115 κατοίκους, λειτουργούσε σχολείο και παρήγαγε σύκα,
Καλλιανέϊκα, η εκκλησία του χωριού
λάδι και εξαιρετικής ποιότητας κρασί από αμπέλια που καλλιεργούντο σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους (πεζούλες). Το Βυζαντινού τύπου εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου (11ου-13ου αι.) μονοκάμαρο με τρούλο, βρίσκεται στο δρόμο μεταξύ Δολών και Καλλιανέϊκων, που πρόσφατα συντηρήθηκε και αναστηλώθηκε από την Εφορεία Βυζαντινών Μνημείων (Κλιμάκιο Καλαμάτας). Σημαντικά μνημεία κοσμούν το γύρω χώρο, όπως το ιστορικό Μοναστήρι του Προφήτη Ηλία ιδιόκτητο της οικογένειας Ρουσάκη, με τρούλο, υπέροχο καμπαναριό και αγιογραφίες του 1758. Η Ζωοδόχος Πηγή, το καθολικό, στην κεντρική πλατεία του χωριού, που εορτάζει την Παρασκευή του Πάσχα και γίνεται μεγάλο πανηγύρι με τη προσέλευση πλήθους κόσμου.1 χλμ. από το χωριό είναι ο Προφήτης Ηλίας Στη περιοχή του Δημοτικού Διαμερίσματος των Δολών, πάνω από το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, στο δρόμο Καλιανέϊκα-Καλαμάτα, βρίσκεται το σπήλαιο «Λυκούργου». Η τοποθεσία είναι μαγευτική σε κτήμα, ιδιοκτησίας του κ. Λυκούργου Γαϊτανάρου, το οποίο δώρισε στη πρώην κοινότητα και γι’ αυτό ονομάζεται Σπήλαιο Λυκούργου. Πηγή :http://www.mani.org.gr/                                           73. ΚΕΝΤΡΙΚΟΝ = ΜΠΙΛΙΟΒΑ
 Είναι χωριό της Μεσσηνιακής Μάνης πλησίον του Κάμπου Αβίας της Δυτικής Μάνης. Εκεί μπορεί κανείς να περπατήσει στο απολαυστικό μονοπάτι της Μπίλιοβας. Το όνομά του προέρχεται από την σλάβικη λέξη bȉlo που σημαίνει κορυφή (του βουνού), θέλοντας να το περιγράψει σαν το μονοπάτι που οδηγεί στην κορυφή. Μαζί με τους οικισμούς Βόρειο (ή Μπρίντα), Ανατολικό (ή Νερίντα) και η Χώρα, αποτελούσε κοινότητα και σήμερα αποτελεί Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Αβίας. Είναι σε οχυρή θέση που το 17ο αιώνα γνώρισε καταστροφές από τους Τούρκους. Έχει αξιόλογους ναούς, όπως του Αγίου Νικολάου (14ου αι.), Προφήτη Ηλία και Παναγίας Χελμού. Από εδώ είναι ο αγιογράφος Χαϊδεμένος που το 1752 τοιχογράφησε τον Άγιο Νικήτα στους Άνω Δολούς. Δίπλα από το Κέντρο παρατηρούμε το υπέροχο φαράγγι του Ριντόμου. Το Μπίλιοβο απέχει 15 χλμ μακριά από την Καλαμάτα στην περιοχή του πρώην Δήμου Αβίας, στην Έξω (Μεσσηνιακή ή Δυτική Μάνη, βρίσκεται ένα από τα πιο καλοδιατηρημένα μονοπάτια της Πελοποννήσου. Το Μπίλιοβο,  βρίσκεται σε απόσταση 1 χλμ από το χωριό Σωτηριάνικα και ενώνει τον οικισμό με το χωριό Αλτομιρά.Λόγω της κοντινής του απόστασης από την Καλαμάτα, αποτελεί πόλο έλξης πεζοπόρων και ορειβατικών συλλόγων. Το πετρόχτιστο μονοπάτι προσφέρει μαγευτική θέα  προς τα χωριά της Μάνης και τον Μεσσηνιακό κόλπο. Αποτελεί τμήμα ενός μεγάλου δικτύου καλντεριμιών και μονοπατιών που χρησιμοποιούνταν μέχρι και τα μέσα του 20ου αιώνα για την επικοινωνία των χωριών της Μάνης και του Ταϋγέτου.                                                                                   74. ΚΙΤΡΙΕΣ. Ο οικισμός των Κιτριών ανήκε στο Δημοτικό Διαμέρισμα Δολών του πρώην Δήμου Αβίας και τωρινού

Δήμου Δυτικής Μάνης και απέχει από την Καλαμάτα γύρω στα 15 χιλιόμετρα. Είναι παραθαλάσσιος οικισμός με πλούσια βλάστηση και φανταστική παραλία, που γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη στα χρόνια της Ενετοκρατίας και της Τουρκοκρατίας. Μέχρι τον 19ο αιώνα που κατασκευάστηκε το λιμάνι της Καλαμάτας, οι Κιτριές ήταν το μοναδικό λιμάνι του Μεσσηνιακού Κόλπου, στην ανατολική πλευρά του κόλπου. Είχαν γίνει ένα σπουδαίο θαλασσινό κέντρο με εξωτερικό εμπόριο από προϊόντα όπως το λάδι, βελανίδι, πρινοκόκκι και μετάξι. Εδώ το 1659 εμφανίστηκε με ισχυρό στόλο ο Χασάν-Μπαμπά, ο οποίος ζήτησε την φόρου υποτέλεια της Μάνης, με αυτοδιοίκηση από τοπικό άρχοντα (Μπέη) που θα διόριζε η Υψηλή Πύλη, τη μη συμμετοχή των Μανιατών σε άλλες πολεμικές ενέργειες και τη παράδοση νεαρών ομήρων από όλες τις ισχυρές οικογένειες ιδίως των Μεδίκων και Στεφανόπουλων. Οι όροι εξόργισαν τους Μανιάτες, που επετέθησαν, κούρσεψαν και κατέστρεψαν τον στόλο του Χασάν - Μπαμπά στις Κιτριές και ετοιμάστηκαν για άλλον έναν μακροχρόνιο πόλεμο με τους Τούρκους. Στις Κιτριές το
Κιτριές
1805 παρεδόθη στο Σερεμέτ Μπέη το κεφάλι του προεπαναστατικού ήρωα Καπετάν Ζαχαριά, που δολοφονήθηκε με δόλο, για να μεταφερθεί στη Κωνσταντινούπολη. Υπήρξε επίνειο της Ζαρνάτας και έδρα των Μπέηδων της Μάνης.Η περιοχή ήταν η έδρα των πέντε από τους οκτώ ηγεμόνες της Μάνης και συγκεκριμένα: Τζανέτμπεης Κουτήφαρης, Μιχάλμπεης Τρουπάκης, Παναγιώτης Κουμουντουράκης, Αντώνμπεης Γρηγοράκης και Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης. Από τη περιοχή των Κιτριών ξεκίνησε η εξόρμηση των Μανιατών στις 23 Μαρτίου 1821 για την απελευθέρωση της Καλαμάτας από τους Τούρκους. Σήμερα οι Κιτριές, όπου καταλήγει το φαράγγι της Σάντοβας, παραμένουν ένα πανέμορφο και ιδανικό λιμανάκι και αποτελεί ένα αξιόλογο μέρος για ήσυχες διακοπές. Υπάρχουν ερείπια από Πύργους και ο ναός Κωνσταντίνου και Ελένης του 1730, με ξυλόγλυπτο τέμπλο. Η εκκλησία των
Κιτριές για ουζάκι
Αγίου Κων/νου και Ελένης πρόσφατα ανακαινισθείσα, είναι συνδεδεμένη με γεγονότα και καταστάσεις παλιότερων εποχών. Εκεί έγινε, κατά το 1825, η χειροτονία των τεσσάρων αντικανονικών επισκόπων της Μάνης από τον Μητροπολίτη Ζαρνάτας Γαβριήλ Φραγκούλη για τις χηρεύουσες επισκοπές, τον Άνθιμο για την επισκοπή Πλάτσας, τον Ιωαννίκιο για την επισκοπή Μηλέας και Καστάνιας, τον Ιωσήφ για την επισκοπή Μαΐνης και τον Προκόπιο για την επισκοπή Ανδρούβιστας. Οι Κιτριές ήταν ο τόπος των Προεπαναστατικών διαβουλεύσεων και αποφάσεων. Εκεί έγινε στις 8 Μαρτίου 1821 η υπογραφή του Εθνικού Συμβολαίου, με τον Πετρόμπεη να αναλαμβάνει αρχηγός του αγώνα, μετά την απόφαση που έλαβαν οι συγκεντρωθέντες Μανιάτες οπλαρχηγοί και πρόκριτοι.                              Πηγή : www.mani.org.gr
75. ΚΟΥΡΗΣ. Μικρός οικισμός του τ.δ Σωτηριάνικων του πρώην Δήμου Αβίας και νυν Δυτικής Μάνης. Οι κάτοικοι του οικισμού με την απογραφή του 2011 είναι 18
76. ΚΡΥΑ ΒΡΥΣΗ. Ορεινός οικισμός της πρώην κοινότητας Πηγαδίων του πρώην Δήμου Αβίας. Ο οικισμός βρίσκεται σε υψόμετρο 1096 μ. σε ένα τοπίο απείρου φυσικού κάλλους, πληγωμένο όμως κυρίως από τις φωτιές του 2007. Σήμερα ο οικισμός κατοικείται από 8 άτομα, σύμφωνα με την απογραφή του 2011, Κάθε χρόνο στις 26 Αυγούστου γιορτάζει το γραφικό εκκλησάκι του χωριού «Γεννέσιον της Θεοτόκου» όπου συγκεντρώνεται πλήθος κόσμου και το χωριό ξαναγεννιέται.
77. ΜΕΓΑΛΗ ΜΑΝΤΙΝΕΙΑ = ΑΝΩ ΜΑΝΤΙΝΕΙΑ ή ΑΝΩ ΧΩΡΑ Η Μεγάλη Μαντίνεια είναι ημιορεινός οικισμός του δημοτικού διαμερίσματος τ. Δήμου Αβίας του Δήμου Αβίας
Μεγ. Μαντίνεια
και του νυν Δήμου της Δυτικής Μάνης του Νομού Μεσσηνίας. Βρίσκεται σε υψόμετρο 200 μ. Ο πληθυσμός κατά την απογραφή του 2001 έφτανε τους 180 κατοίκους. Η οικονομία του οικισμού στηρίζεται κυρίως στην ελαιοπαραγωγή και τον τουρισμό.
78. ΠΛΑΤΩΜΑ = ΠΛΗΡΩΜΑ ή ΚΑΜΙΝΑ ΜΑΛΤΣΙΝΑ. Οικισμός του Κάμπου Αβίας και νυν Δήμου της Δυτικής Μάνης. Στον  οικισμό πλέον έχουν απομείνει μόνο 25 κάτοικοι, με τάσεις μείωσης και αυτού του γηρασμένου πληθυσμού.
79. ΣΤΑΥΡΟΠΗΓΙΟ = ΒΑΡΟΥΣΙΑ ή Πηγή. Είναι χωριό της Μεσσηνιακής Μάνης ανήκει στον τ. Δήμο Αβίας, και βρίσκεται πλησίον της έδρας του τ. Δήμου τον Κάμπο. Σήμερα ανήκει στον Καλλικρατικό Δήμο Δυτικής Μάνης.
Στευροπήγιο, η πλατεία
Μεσογειακό χωριό πνιγμένο στα ελαιοπερίβολα, μετά το Κάμπο, που μαζί με τους οικισμούς Λαγκάδια και Μάλτα αποτελούσαν κοινότητα, ενώ τώρα αποτελεί Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Αβίας. Είναι κτισμένο στη πλαγιά του λόφου όπου βρίσκεται το κάστρο της Ζαρνάτας. Η λέξη Βαρούσι απαντάται σε όλες τις Βαλκανικές γλώσσες. Ο Γουσταύος Μάγερ (Γερμανός γλωσσολόγος) υποστηρίζει πώς η λέξη είναι Σλαβική. Από άλλους θεωρείται Ουγγρική. Στη Τούρκικη γλώσσα συναντάμε το VAROSH (Βαρούζ) απ’ όπου μάλλον προήλθε η ελληνική λέξη Βαρούσι και σημαίνει τον συνοικισμό έξω από ένα κάστρο και εμφανίζεται συνήθως σε μέρη που υπάρχουν παλιά κάστρα και που άλλοτε οι κάτοικοι διακρίνονταν σε "Καστρινούς" και "Βαρουσιώτες". Έτσι είναι και το κάστρο της Ζαρνάτας με το Βαρούσι του. Οι Τούρκοι χρησιμοποιούσαν τη λέξη Βαρούσι όταν επρόκειτο για συνοικία που κατοικούσαν Χριστιανοί. Χαρακτηριστική είναι η έκφραση, "όπου Κάστρο και Βαρούσι". Κατά τους χρόνους της Τουρκοκρατίας στα λεγόμενα Βαρούσια κατοικούσαν οικογένειες που διεκρίνοντο για το πλούτο και την καταγωγή τους. Τόπους με το όνομα αυτό, βρίσκουμε στη Κρήτη, στη Κόνιτσα, στην Άρτα, Σέρρες και Κύπρο. Κατά την απογραφή της Πελοποννήσου του Grimani το 1618 τα Βαρούσια και η Μάλτα είχαν 36 οικογένειες με 160 κατοίκους. Το Σταυροπήγιο ήταν έδρα Επισκοπής και καπεταναίοι της περιοχής ήταν οι μετέπειτα Μπέηδες της Μάνης Τζανέτμπεης Κουτήφαρης (1ος Μπέης 1776-1779) και ο Παναγιώτμπεης Κουμουντουράκης (1798-1803). Πηγή : www.mani.org.gr
80. ΤΟΥΜΠΙΑ.(Τα) Μικρός οικισμός του Κάμπου την έδρα του πρώην Δήμου Αβίας, του σημερινού Δήμου Δυτικής Μάνης. Ο οικισμός έχει 4 κατοίκους.



Τετάρτη 22 Απριλίου 2015

ΑΠΟΛΑΥΣΤΕ ΤΑ ΥΠΟΛΟΙΠΑ ΠΑΝΕΜΟΡΦΑ ΚΑΙ ΞΕΧΩΡΙΣΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ

Σήμερα στο β΄ μέρος της παρουσίασης μας των χωριών της Δυτικής (Μεσσηνιακής Μάνης, παρουσιάζουμε τα υπόλοιπα χωριά του πρώην Δήμου Λεύκτρου.  Η ομορφιά, η Μανιάτικη άγρια ομορφιά όλων αυτών των χωριών, όπως έχουμε αναφέρει και στο παρελθόν, είναι κάτι το
Παραλία Φονέα
ξεχωριστό και το μοναδικό, οι σύνήθειες τα ήθη και τα έθιμα των κατοίκων αυτής της περιοχής, σε συνδυασμό ότι η Μάνη ήταν η μοναδική «ΑΔΟΥΛΩΤΗ» περιοχή της χώρας, καθιστά τη Μάνη, πράγματι, κάτι ξεχωριστό.                                                              Οι καταγάλανη και πεντακάθαρη θάλασσα, που είναι αγκαλιασμένη με τις πανέμορφες βοτσαλωτές και όχι μόνο, παραλίες της, οι «Μανιάτικοι Πύργοι», μαζί με την ιστορία της, είναι όλα εκείνα τα στοιχεία που έχουν κάνει τη Μάνη ολόκληρη, ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ! Δεν είναι τυχαίο που υπάρχουν πάρα πολλοί Ευρωπαίοι που έχουν γίνει μόνιμοι κάτοικοι Μάνης.                                                                                     Απολαύστε λοιπόν την υπόλοιπα χωριά του πρώην Δήμου Λεύκτρου
Το λιμανάκι στη Στούπα.
και στο γ΄ και τελευταίο μέρος της παρουσίασής μας θα αναφέρεται στο άλλο σκέλος της Μάνης, τα χωριά του τέως Δήμου Αβίας, μια ακόμη ξεχωριστή ομορφιά που συμπληρώνει όλη τη Μανιάτικη «Άγρια Ομορφιά της ! 

42. ΠΛΑΤΩΜΑ = ΠΛΗΡΩΜΑ ή ΚΑΜΙΝΑ ΜΑΛΤΣΙΝΑ. Οικισμός του Κάμπου Αβίας και νυν Δήμου της Δυτικής Μάνης. Στον  οικισμό πλέον έχουν απομείνει μόνο 25 κάτοικοι, με τάσεις μείωσης και αυτού του γηρασμένου πληθυσμού.
43. ΠΡΑΣΤΟΒΑ. Οικισμός της πρώην κοινότητας Προαστίου όπου παλιά υπήρχαν ορυχεία γνωστά από την γνωριμία του Καζαντζάκη με το Ζορμπά. Σήμερα στην Πραστοβά μένουν 42 κάτοικοι.
44. ΠΡΙΠΙΤΣΑ. Είναι οικισμός που μαζί με την Ανδρούβιστα, το Νίκοβο και τη Χώρα δημιούργησαν την κοινότητα Εξωχωρίου του πρώην Δήμου Λεύκτρου του σημερινού Δήμου Δυτικής Μάνης.
45. ΠΡΟΑΣΤΙΟ = ΠΡΑΣΤΕΙΟ. Βρίσκεται σε υψόμετρο 230μ., μετά τη
Ηλιοβασίλεμα από το "Πραστείο"
Καρδαμύλη, ανατολικά και αριστερά του δρόμου, ενώ απέχει 43 χλμ. από τη Καλαμάτα. Μαζί με τους οικισμούς Λάκκο και το παραθαλάσσιο Νέο Προάστιο (ή Πόρτο Καλαμίτσι), αποτελούσαν κοινότητα και τώρα Δημοτικό Διαμέρισμα του τέως Δήμου Λεύκτρου και νυν Δ. Δυτικής Μάνης. Το Προάστιο είναι από τους παλαιότερους και σημαντικότερους οικισμούς της περιοχής. Το 1479 αναφέρονται 4 χωριά της περιφέρειας η Χώρα ή και Ανδρούβιστα, η Καρδαμύλη, το Λεπτίνι και το Προάστιο. Στο Προάστιο βλέπουμε τους πύργους των Περδικέα και Χιουρέα, την ανακαινισμένη Κρήνη των Μελισσηνών του 1643, τον Άγιο Νικόλαο, τη Κοίμηση της Θεοτόκου (1790), το
Δρομάκι του "Πραστείου"
Μοναστήρι των Αγίων Θεοδώρων (13ος αι.) και ένα εντυπωσιακό πέτρινο γεφύρι. Εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς είναι και το ενάλιο σπήλαιο Καταφύγι του Βατσινήδη ή Βοτσινίδη, κοντά στο Προάστιο, που στο εσωτερικό του υπάρχουν ωραιότατες μικρές λίμνες, αλλά είναι αναξιοποίητο.
46. ΠΡΟΑΣΤΕΙΟ ΝΕΟ. Το Νέο
Παραλία του Προάστιου
Προάστιο είναι η παραλία του κανονικού χωριού όπου πολύς κόσμος πηγαίνει για μπάνιο. Σήμερα στον οικισμό – παραλία μένουν 41 μόνιμοι κάτοικοι.
47. ΠΡΟΣΗΛΙΟ = ΛΙΑΣΙΝΟΒΑ  Είναι ένα Μανιατοχώρι που είναι το τελευταίο χωριό πριν φτάσουμε στην Καρδαμύλη. Η Λιασίνοβα μετονομάστηκε σε Προσήλιο και βρίσκεται 30 χλμ. δυτικά της Καλαμάτας, ενώ μαζί με τον οικισμό Κάλυβες αποτελούσε Κοινότητα
Προσήλιο (Λιασίνοβα)
και τώρα Δημοτικό Διαμέρισμα. Είναι αμφιθεατρικά κτισμένο στη πλαγιά λόφου, σε υψόμετρο 360 μ., με υπέροχη θέα προς τη Καρδαμύλη και το Μεσσηνιακό κόλπο. Ηλιόλουστο χωριό με το ναό του Αγίου Γεωργίου, που κτίστηκε το 1833 πάνω σε παλαιότερη ερειπωμένη εκκλησία, τον Άη Δημήτρη και το Ταξιάρχη με ωραίες τοιχογραφήσεις και το πύργο του Πατριαρχέα. Το Προσήλιο
Προσήλιο, η πλατεία
αντικρίζει τις Κάλυβες με τα πέτρινα σπίτια και τα πολύ στενά δρομάκια, που είναι κτισμένες σε κορυφή κοντινού λόφου, με οικιστή, περί το 1600, το Κατσίρη από τη Χώρα Ανδρουβίστας, 
πρόγονο των σημερινών Κατσιρέων.
 48. ΠΥΡΓΟΣ ΛΕΥΚΤΡΟΥ ΜΑΝΗΣ. Ο Πύργος ή Πυργάκι βρίσκεται σε λόφο πάνω από τη Στούπα, μετά το Νιοχώρι σε
Πύργος Λεύκτρου
υψόμετρο 360 μ. Το όνομά του προήλθε από το κτίσιμο του πρώτου πύργου στη περιοχή από την οικογένεια Μανολίτση, που προερχόταν από τη Κωνσταντινούπολη και από την οποία προέρχονται πολλές σημερινές οικογένειες. Η ιστορία του χωριού αρχίζει το 15ο αιώνα και ήταν παρατηρητήριο, τα χρόνια της Τουρκοκρατίας, των καπεταναίων που έδρευαν σε Μηλιά, Καστάνια κ.λ.π. Ο Πύργος διαθέτει αρκετές Βυζαντινές και Μεταβυζαντινές εκκλησίες, όπως η Παναγία με αγιογραφίες και παλαιό καμπαναριό, με πιο αξιόλογη του Αγίου Γεωργίου. Είναι κτισμένη επάνω σε παλαιότερη, έχει αγιογραφίες
Το καφενείο - μουσείου του Κούρου στον Πύργο
και κιονόκρανα, ενώ διαθέτει επιβλητικό καμπαναριό και πανοραμική θέα από το προαύλιο χώρο της. Αναλυτικά στοιχεία περιλαμβάνονται στο παρακάτω κείμενο που δημοσιεύτηκε στη περιοδική έκδοση με τίτλο «Ο ΠΥΡΓΟΣ ΛΕΥΚΤΡΟΥ», του Συλλόγου Πυργιανών Μεσσηνιακής Μάνης «Ο Άγιος Γεώργιος», Ιανουάριος-Φεβρουάριος-Μάρτιος 1989, έτος Η’, αρ.φ. 20. Πύργος Λεύκτρου
Ο Πύργος Λεύκτρου της Έξω Μάνης (Μεσσηνιακής) είναι κτισμένος στην περιοχή όπου τα Λεύκτρα κατά τον Παυσανία, πάνω σε ένα λόφο, σε απόσταση 5 χιλιόμετρα από τα νερά του Μεσσηνιακού κόλπου. Βρίσκεται πάνω στο δρόμο που οδηγεί από την παραλιακή Στούπα στα διάφορα χωριά που είναι κτισμένα σ' αυτή την πλαγιά του Ταΰγετου. Κατά την ανηφορική διαδρομή, αφήνοντας πίσω μας τη Στούπα, το πρώτο χωριό που συναντάμε είναι το Νεοχώρι κατέστη συνέχεια ο Πύργος. Το χωριό από το Δημόσιο δρόμο έχει δύο εισόδους. Φυσικό παρατηρητήριο η θέση του. Από τη Δυτική πλατεία «Παλιόπυργα» απολαμβάνει κανείς την Ανατολική ακτή του Μεσσηνιακού κόλπου και τα παραθαλάσσια χωριά τοποθεσίες, Άγιο Δημήτριο, Άγιο Νικόλαο, Στούπα, Καλόγρια Λεύκτρο. Από τις άλλες πλευρές το χωριό έχει θέα προς το Κοτρώνι, Πηγή (παλ. Λοζνά), άνω
Η Υπέροχη θέα από την Πύργο. Στο βάθος η Στούπα
και κάτω Ρίγκλια, Ελαιοχώριο, Πλάτσα.Η ιστορία του Πύργου, από τα στοιχεία που υπάρχουν, αρχίζει το 1565 μ.Χ. περίπου. Την εποχή αυτή φθάνει στην περιοχή Σκαφίδι η πρώτη οικογένεια με το όνομα Μανολίτση ή Μάνος. Η οικογένεια αυτή προερχόταν από την Κων/πολη, όπου ακόμα υπάρχει το όνομα Μάνος, κατ' άλλους από τα παράλια της Β. Ηπείρου. Το σίγουρο είναι ότι στο μέρος μας ήρθε από τα χωριά Νομιτσή και Κουτήφαρη. Στην αρχή εγκαταστάθηκαν στο Μαύρο Σπήλαιο. Το σπήλαιο είναι μεγάλο και σημάδια που υπάρχουν ακόμα μαρτυρούν ότι έζησαν εκεί άνθρωποι (διαρρύθμιση χώρου). Η επιλογή του σπηλαίου δεν ήταν τυχαία, γιατί κοντά σ' αυτό υπάρχει άλλο μικρότερο με μια μικροπηγή (σκαφίδι), από εκεί και η ονομασία της περιοχής. Από τις πρώτες εργασίες της οικογένειας ήταν η κατασκευή της εκκλησούλας του 'Αη Δημήτρη, που διατηρείται μέχρι σήμερα αφού αναστηλώθηκε. Η περιοχή του χωριού ανήκε στη Μηλιά (το αρχαιότερο χωριό της περιοχής). Έτσι άρχισαν διάφορες προστριβές, γιατί κάτοικοι που έρχονταν από τη Μηλιά στα χωράφια που ήταν στη σημερινή τοποθεσία του χωριού, κατοίκους του Σκαφιδιού, πετώντας πέτρες απειλώντας, φωνάζοντας. Έτσι οι Σκαφιδιώτες (οι από κάτω όπως τους έλεγαν) αναγκάστηκαν να ανέβουν επάνω (στο λόφο). Δεν είναι εξακριβωμένο αν αυτή η μετακίνηση έγινε με τη βία ή με χρηματική ή άλλου είδους ανταλλαγή. Το σίγουρο είναι ότι έκτισαν τον πρώτο Πύργο στη θέση όπου η σημερινή πλατεία «Παλιόπυργας». Ο πρώτος αυτός Πύργος έδωσε το όνομα στο χωριό. Η οικογένεια Μανολίτση ή Μάνος που εγκαταστάθηκε στον Πύργο, είχε πέντε παιδιά. Ήταν και τα πέντε αγόρια. Τον πρώτο γιο τον έλεγαν Γιάννη, αλλά επειδή είχε μεγάλο κεφάλι τον φώναζαν κεφάλα. Από αυτόν προήλθε η οικογένεια Κεφαλέα (επικράτησε το παρατσούκλι). Το δεύτερο γιο τον έλεγαν Πέτρο. Από αυτόν η οικογένεια Πετρέα. Τον τρίτο έλεγαν Στρατή, απ’ όπου η οικογένεια Στρατέα. Ο τέταρτος γιος άκουγε στο όνομα Ηλίας, αλλά επειδή ήταν ψηλός, μακρύς τον φώναζαν Μακρυλιά, απ' αυτόν η οικογένεια Μακρυαλέα. Τον τελευταίο γιο τον έλεγαν Σπύρο, αλλά επειδή ήταν βαρήκοος, τον φώναζαν Κουφό - Κουφάκο, απ' αυτόν η οικογένεια Κουφακέα. Ο Πύργος με πολιούχο τον 'Αη Γιώργη, Βυζαντινή εκκλησία, με όμορφες τοιχογραφίες (όσες βέβαια έχουν απομείνει από την αλόγιστη χρήση ασβέστη), έχει και άλλα εκκλησάκια ανάμεσα στα σπίτια, που μερικά μάλιστα δύσκολα διακρίνονται, γιατί είναι μικρά και σχεδόν όμοια με τα σπίτια, εξωτερικά. Τα εκκλησάκια είναι ο 'Αη Στράτηγας, ο 'Αη Σπυρίδωνας, η Κοίμηση της Θεοτόκου (Παναγίτσα), τα Εισόδια της Θεοτόκου (με καμπαναριό Γοτθικού ρυθμού), ο Προφήτης Ηλίας, στην καρδιά του χωριού και όχι σε κάποιο λόφο ή βουνό όπως το θέλει η παράδοση.                                                                       
Πηγή : www.lefktro.gov.gr
49. ΡΙΓΚΛΙΑ ΑΝΩ  Αποτελεί Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Λεύκτρου, με τους οικισμούς Ελαιοχώρι, Άνω και Κάτω Ρίγκλια και βρίσκεται μετά τη Στούπα και αριστερά του δρόμου προς Αρεόπολη. Η περιοχή
Τα Ρίγκλια
κατοικήθηκε περί το 1800 από τις οικογένειες των Γεννηματέων, Χρηστέων και Κυβελέων και το χωριό πήρε τη σημερινή του μορφή, μετά τη δημιουργία του Ι.Ν. της Παναγίας, από Ιερομόναχο που ήλθε από το Άγιο Όρος. Οι τρεις οικισμοί είναι κτισμένοι σε μια στενή λωρίδα γης ανάμεσα σε δύο χειμάρρους που ξεκινούν από τα βουνά της Μηλέας και καταλήγουν στην όμορφη παραλία Πανταζή. Στα Ρίγκλια συναντάμε το ναό του Αγίου Γεωργίου με αξιόλογο καμπαναριό, την Αγία Παρασκευή σε σπήλαιο με μικρό καμπαναριό, τους Αγίους Αποστόλους και το Σωτήρα, ενώ διατηρούνται ορισμένα προεπαναστατικά κτίσματα και δροσερές κρήνες. Τα Ρίγκια αποτελούνται από 3 οικισμούς, τα Άνω Ρίγκλια, με 122 κατοίκους, Κάτω Ρίγκλια 39 κατοίκους και το Ελαιοχώριο (Ίζινα) με 28 κατοίκους. Πηγή :
www.lefktro.gov.gr
50. ΡΙΓΚΛΙΑ ΚΑΤΩ. Είναι ο πρώτος οικισμός των Ριγκλίων που συναντάμε και βρίσκεται αμέσως μετά το δρόμο που από την Καρδαμύλη φτάνει μέχρι τον Αγ. Νίκωνα , όπου και τελειώνει η Δυτική Μάνη (Μεσσηνιακή). Ο πληθυσμός των Κ. Ριγκλίων το 2011 ήταν 39 κάτοικοι. 
 51. ΣΑΪΔΟΝΑ.  Είναι χωριό της Μεσσηνιακής Μάνης που απέχει 54 χλμ από την Καλαμάτα, 13 χλμ. από τη Στούπα, και είναι χτισμένο αμφιθεατρικά στους πρόποδες του Ταϋγέτου, σε υψόμετρο 600 μ περίπου στη ΝΔ πλευρά του όρους Σωτηρίτσα. Διοικητικά υπαγόταν στο Δήμο Λεύκτρου μέχρι και το 2010. Σήμερα ανήκει στο Δήμο Δυτικής Μανης ή έξω Μάνης ή Μεσσηνιακής Μάνης. Οι πρώτοι κάτοικοι υπολογίζεται ότι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή με την κατάληψη της Ελλάδας από τους Τούρκους. Αυτό αποδεικνύεται από ερείπια σπιτιών και κυρίως από την ύπαρξη δύο μοναστηριών. Το πρώτο χτίστηκε από
Η Σαϊδόνα
το μοναχό Σαμουήλ που κατά την παράδοση είχε φύγει από την Κωνσταντινούπολη, γιορτάζει στις 15 Αυγούστου και είναι γνωστό ως Σαμουήλι. Το δεύτερο χτίστηκε την ίδια περίπου χρονική περίοδο, όπως φαίνεται από εικόνες και κειμήλια που σώζονται, γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου και λέγεται Βαϊδενίτσα. Το 1829 στην εκλογή αντιπροσώπου για τη Δ΄ Εθοσυνέλευση που έγινε στην Ανδρούβιστα υπήρχε εκπρόσωπος της Σαϊδόνας. Το χωριό πήρε το όνομά του, κατά την επικρατέστερη άποψη, από την ομορφιά του τοπίου και από την ύπαρξη πολλών αηδονιών (Αϊδόνα- Σαν αϊδόνα-Σαϊδόνα). Οι Σαϊδονίτες, όπως αναφέρει η παράδοση αλλά και όπως φαίνεται από γραπτά κείμενα, ήταν προοδευτικοί άνθρωποι που αγωνίζονταν για το γενικό συμφέρον και συμμετείχαν σε όλους τους αγώνες του Ελληνικού Έθνους (Βαλκανικοί πόλεμοι, Μικρασιατική εκστρατεία, Εμφύλιος, Δικτατορία). Αποκορύφωμα της συμμετοχής της Σαϊδόνας στους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες αποτελεί το έπος του 1940. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της αντίστασης, ένα από τα πρώτα χτυπήματα που δέχτηκαν οι εισβολείς του Μουσολίνι προέρχεται από το μικρό αυτό ορεινό χωριό (1942). Τα χρόνια που ακολούθησαν, οι Σαϊδονίτες συνέχισαν τον αγώνα από τις γραμμές του ΕΑΜ μέχρι και τη λήξη της κατοχής. Συγκυρίες όμως αρνητικές τους υποχρέωσαν να επιστρέψουν στα βουνά κατά τη διάρκεια του εμφυλίου. Μετά τον εμφύλιο, οι Σαϊδονίτες επέστρεψαν στο χωριό τους και όταν η πολιτεία το 1984 αναγνώρισε την αντιστασιακή τους δράση ανήγειραν στη είσοδο του χωριού μνημείο για τα θύματα τους. Αργότερα στα ονόματα αυτά προστέθηκαν και τα ονόματα θυμάτων της ευρύτερης περιοχής και κάθε χρόνο, την Κυριακή πριν το Δεκαπενταύγουστο, τελείται στο χώρο αυτό μνημόσυνο.
50. ΡΙΓΚΛΙΑ ΚΑΤΩ.
52. ΣΒΙΝΑ = ΠΛΑΤΑΝΟΣ. Η Σβίνα είναι ένας οικισμός του χωριού Θαλάμαι της Μάνης. Στο σημείο αυτό βρέθηκαν αρχαία όπως ψευδόστομοι αμφορείς Μυκηναϊκής εποχής, λίθινες αξίνες και εργαλεία κλπ που μαρτυρούν ότι εκεί υπήρχε αρχαίος πολιτισμός. 
Ο οικισμός σήμερα υπάγεται στον Δήμο Δυτικής Μάνης.
 53. ΣΕΚΟΥΡΙΑΝΙΚΑ. Τα Σεκιουριάνικα, είναι ένας από τους 4 οικισμούς που με την συνένωσή τους δημιούργησαν την πρώην κοινότητα Μηλέας που σήμερα είναι Δδ και υπάγεται στο Δήμο Δυτικής Μάνης.    
54. ΣΤΟΥΠΑ  = ΠΟΤΑΜΟΣ….Η νεράϊδα της Μεσσηνιακής Μάνης. Η
Τμήμα της παραλίας της Στούπας
Στούπα είναι ένα νεόδμητο χωριουδάκι, που εξελίχθηκε πολύ γρήγορα σε ένα φημισμένο διεθνώς παραθαλάσσιο τουριστικό θέρετρο. Ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, η περιοχή της Στούπας σφύζει από κόσμο και ζωντάνια.
Η προτίμηση από Ευρωπαίους της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης για τις διακοπές τους έχουν καταστήσει τη Στούπα ένα από τους καλύτερους, αν όχι τον καλύτερο, τουριστικό προορισμό της Μεσσηνίας.
Οι δυο γραφικές, ρηχές, αμμώδεις  και οργανωμένες παραλίες με τα διαυγέστατα νερά, έλκουν επισκέπτες απ όλα τα μέρη του κόσμου.  Η ποικιλία του τοπίου μοναδική . Κοσμήματα ,αληθινά δώρα της φύσης ,
Παραλία Στούπας πανοραμικά
τα ποταμάκια, οι γλυφάδες , οι  απίθανες σπηλιές, τα λιμανάκια. τα νησάκια και ο λόφος του Κάστρου .  Οι εξορμήσεις στην ευρύτερη περιοχή προσφέρουν δυνατές συγκινήσεις .  Εστιατόρια, ταβέρνες και καφέ μπαρ στην παραλία καλύπτουν γαστρονομικά όλα τα γούστα.
Ιδιαιτέρως  το πανέμορφο ακρογιάλι της Καλογριάς έχει γίνει γνωστό στα πέρατα του κόσμου διότι το 1917 έζησαν εκεί ο Καζαντζάκης  και ο Ζορμπάς. Εκεί γνωρίστηκαν καλά, έδεσε η φιλία τους και ο διάσημος συγγραφέας εμπνεύστηκε το  μοναδικό  αριστούργημα  Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά.
Ηλιοβασίλεμα στη Στούπα. φωτό της Ιφι.
Οι πρώτοι κάτοικοι της Στούπας προέρχονταν από το Λεύκτρο, ένα μικρό χωριό, που βρίσκεται λίγο πιο ορεινά, σε πολύ κοντινή απόσταση. Στη Στούπα έζησαν ο Νίκος Καζαντζάκης και ο Αλέξης Ζορμπάς. Δούλευαν στα εγκαταλελειμμένα σήμερα ορυχεία της Πραστοβάς στο Νέο Προάστιο, όπου και γνωρίστηκαν. Εδώ εμπνεύστηκε και έγραψε ο μεγάλος συγγραφέας το μοναδικό αριστούργημα «Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά».
55. ΣΩΜΑΤΙΑΝΑ. Μικρός οικισμός της πρώην κοινότητας Θαλαμών, που στη συνέχεια εντάχθηκε στο Δήμο Λεύκτρο και σήμερα ανήκει στο Δήμο Δυτικής Μάνης. Μαζί με τον Πλάτανο δημιούργησαν την πρώην κοινότητα Θαλαμών
56. ΣΩΤΗΡΙΑΝΙΚΑ = Είναι χωριό της Μεσσηνιακής (Δυτικής) Μάνης. Κατά την παράδοση, το χωριό πήρε την ονομασία του από τον Σωτήρη Μενούση, τον πρώτο οικιστή του, ο οποίος καταγόταν από τα Ανώγεια της Σπάρτης. 
Η περιοχή Μαυρινίτσα, σύμφωνα με το θρύλο, ονομάστηκε έτσι από την βασιλοπούλα
Μαυρινίτσα , η οποία δημιούργησε εκεί έναν ολόκληρο οικισμό και παράλληλα έχτισε τον ναό της Αγίας Κυριάκης περί τα τέλη του 13ου αιώνα. Στα Σωτηριάνικα παρατηρήθηκε Μυκηναϊκή κατοίκηση. Το 1938 βρέθηκαν τυχαία χρυσά κτερίσματα σε λάρνακα, σκαλισμένη σε βράχο, δηλαδή: δίωτο κύπελλο (δακρυχόος) ολόχρυσο βάρους 338 γρ., που έφερε στο πλάϊ ανάγλυφες παραστάσεις δέντρων, άλλο δίωτο, ολόχρυσο κύπελλο με έκτυπες παραστάσεις, χρυσός αμφορέας, χρυσός δίσκος, ένα ολόχρυσο ημικυκλικό διάδημα κ.α.
Πηγή: mani.org.gr
57. ΤΡΑΧΗΛΑ ΜΑΝΗΣ. Το όνομά της το πήρε από το σχήμα του κάβου που βρίσκεται δίπλα της και έχει σχήμα τραχήλου.
Τραχήλα
Πρωτοαναφέρεται σε ένα έγγραφο του 1700 ,ότι απ αυτή επιβιβάστηκε ένα μέρος από τους Μανιάτες που πήγαν στην Κορσική ,ύστερα από σύγκρουση στο Οίτυλο με τον Λυμπεράκη Γερακάρη. Σήμερα κατοικείται από 95 κατοίκους, κυρίως από συνταξιούχους και το Καλοκαίρι προσθέτονται και οι μετανάστες που επιστρέφουν στην γενέτειρά τους. Σημείο αναφοράς για τον τόπο αυτό είναι το τριώροφο σπήλαιο Καταφύγγι με μεγαλόπρεπο στολισμό και τεράστιες κολώνες από σταλαγμικό υλικό. Υπάρχουν ευρήματα που
Το λιμανάκι στην Τραχήλα
μαρτυρούν ότι το σπήλαιο κατοικείτο. Η εξερεύνησή του έγινε από τον Γιάννη και την Αννα Πετρόχειλου. Ιδιαίτερη κίνηση έχει το χωριό το βράδυ της Κυριακής του Πάσχα που γίνεται με φαντασμαγορικό τρόπο το κάψιμο του Ιούδα στο τοπικό πανηγύρι του Αη Γιαννιού το Σεπτέμβριο.
58. ΤΣΕΡΙΑ ΜΑΝΗΣ. Βρίσκονται στο μεγαλύτερο υψόμετρο (600- 750 μ.) από τα κατοικήσιμα χωριά της Μάνης και αποτελούνται από 6
Εκκλησία από το 1836, στα Τσέρια
οικισμούς ,τα Τσέρια, τα Γιατρέϊκα, τον Ζαχαριά, το Καταφύγγιο, το Πεδινό και το Λεπτίνι. Στο σύνολό τους κατοικού 190 άτομα μόνομα. Επικρατέστερη εκδοχή για την ονομασία είναι ότι προέρχεται από τα τσεράτσια ,δηλαδή τα ξυλοκέρατα, που αφθονούν εκεί. Ηταν κέντρο φημισμένων πετρομαστόρων γι αυτό και τα σπίτια εδώ είναι αληθινά μνημεία. Εντυπωσιακή είναι η κυκλική διάταξη των οικισμών για να ελέγχεται η πρόσβαση στην περιοχή και για να είναι εύκολη η διαφυγή σε περίπτωση επίθεσης. Μεγάλη ήταν η συμβολή των Τσεριωτών στον
Στενό δρομάκι στα Τσέρια
αγώνα για την απελευθέρωση από τους Τούρκους. Μελανό σημείο του χωριού αυτού, ήταν η δολοφονία του κορυφαίου κλεφταρματωλού Ζαχαρία Μπαρμπιτσιώτη στον Πύργο του κουμπάρου του Κουγέα. Σήμερα διασώζεται ο Πύργος και έξω βρίσκεται η προτομή του ήρωα. Η λέξη Τσέρια είναι Σλάβικη και σημαίνει «συνοικισμοί»
59. ΤΣΕΡΙΑ ΑΝΩ. υψόμετρο 700-750 μέτρα
Είναι ο μεγαλύτερος συνοικισμός με 52 μόνιμους κατοίκους σήμερα. Στο σπίτι του Ευστρατίου Ευαγ. Τζαννετέα αναγράφεται η χρονολογία κτισίματος του 1826.
60. ΦΑΓΡΙΑΝΙΚΑ. Είναι ένας μικρός οικισμός της πρώην κοινότητας Μηλέας του σημερινού Δήμου Δυτικής Μάνης.
61. ΦΑΡΑΓΓΙ  ΡΙΝΤΟΜΟΥ
Το φαράγγι του "Ριντόμου", βρίσκεται στην αρχή της Μεσσηνιακής Μάνης 15 χλμ. από την Καλαμάτα. Πρώτη ιστορική αναφορά γίνεται από τον Παυσανία (160 μ.Χ) όταν πέρασε από το φαράγγι, το οποίο αναφέρει ως Χοίρειο Νάπη δηλαδή η κοιλάδα των χοίρων (λόγω των πολλών αγριογούρουνων που ζούσαν εκεί), και αποτελούσε φυσικό όριο Μεσσηνίων και Σπαρτιατών. Ξεκινώντας από το λούκι της Νεραϊδοβούνας (2031μ.) διασχίζει τα χωριά Ρίντομο, Πηγάδια, Κέντρο (Γαϊτσές), Δολοί και καταλήγει στο Μεσσηνιακό κόλπο στην ακτή της Σάντοβας, δίπλα από τις Κιτριές. 
Χρησιμοποιήθηκε από τους κατοίκους της περιοχής ως οδός επικοινωνίας με τον Ταύγετο και τη Λακωνία με αποτέλεσμα σε όλο του το μήκος να υπάρχουν σήμερα αρκετά αξιόλογα πολιτιστικά στοιχεία του παρελθόντος όπως τα πέτρινα καλοδιατηρημένα καλντερίμια στα: Σωτηριάνικα-Αλτομιρά, Πηγάδια-Βόρειο και Σωτηριάνικα-Τούμπια καθώς και τα πέτρινα τοξοειδή γεφύρια στην Κοσκάρακα και τα Τούμπια. Η διαδρομή χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερου κάλους γεωλογικούς σχηματισμούς, βραχώδη απόκρημνα πρανή, σπάνιες παραγενέσεις, στρωματότοπους με χαρακτηριστικές χρωματογραφικές περιοχές και ορθοπλαγιές με σπήλαια, που φέρουν ευδιάκριτους από την κοίτη του ρέματος σταλακτίτες. Τα εξαιρετικά καλντερίμια στα Πηγάδια και στα Αλτομιρά αποτελούν φυσική δίοδο προς το φαράγγι, ενώ η πρόσβαση γίνεται και από τις Γαϊτσές ή από τη Κοσκάρακα (Κοσκάραγα), με το υπέροχο γεφύρι στη παλαιά οδό Καλαμάτας - Κάμπου.
Η πλέον εντυπωσιακή περιοχή του είναι το "στένεμα" της κοίτης του σε πλάτος περίπου 3μ, ύψους 60μ και μήκους 100μ, που βρίσκεται στον πεζόδρομο από το Κέντρο (Γαϊτσες) προς τα Πηγάδια. Σπουδαίο μνημείο παραδοσιακής μορφής αποτελεί το διπλό πέτρινο γεφύρι που συνδέει τα κατακόρυφα συμπαγή πρανή του προαναφερόμενου ιδιαίτερου κάλους φυσικού σχηματισμού. Με σημείο αναφοράς τη στενή γέφυρα του φαραγγιού στο δρόμο Καλαμάτα-Κάμπος και σε απόσταση 12 χλμ., το φαράγγι χωρίζεται σε δύο ρέματα, στο ρέμα του Ριντόμου και το ρέμα του Καρέα. Στη θέση αυτή βρίσκεται το Μοναστήρι της Παναγίας της "Καψοδεματούσας" ( Κλήμα ) που εορτάζει στις 2 Ιουλίου με παραδοσιακό πανηγύρι. Εν τέλει ομοίως 5 χλμ. ανάντι επί του ρέματος του "Ριντόμου", κοντά στον οικισμό "Ρίντομο", υπάρχει το ξωκκλήσι της Αγίας Μαρίνας που εορτάζεται πανηγυρικά από τους κτηνοτρόφους της περιοχής στις 17 Ιουλίου. Οι λάτρεις του βουνού και της φύσης θα μείνουν έκπληκτοι από τις ομορφιές του Ριντόμου.
62. ΧΑΡΑΥΓΗ = ΤΡΙΚΟΤΣΟΒΑ. Οικισμός της πρώην κοινότητας Σωτηριάνικων, του πρώην Δήμου Αβίας που σήμερα ανήκει στο Δήμο Δυτικής Μάνης.  Χαρακτηριστικό του οικισμού ο Πύργος Καπετανάκη.
63. ΧΩΡΑ ΓΑΪΤΣΩΝ. Η Χώρα με 42 κατοίκους, τόσοι ευρέθησαν από την απογραφή του 2011,  είναι ο Νοτιότερος οικισμός των Γαϊτσών. Πρόκειται για ημιορεινό οικισμό με υψόμετρο 600 μ. του Δήμου Δυτικής Μάνης του Νομού Μεσσηνίας.
64. ΧΩΡΑ ΕΞΩΧΩΡΙΟΥ. Ο οικισμός αυτός μαζί με το Νίκοβο και την Πρίπιτσα απετέλεσαν την πρώην κοινότητα Εξωχωρίου Καρδαμύλης του πρώην Δήμου Λεύκτρου του σημερινού Δήμου Δυτικής Μάνης. Μάλιστα η Χώρα αποτελούσε το κέντρο της Ανδρούβιτσας όπως λεγόταν το Εξωχώρι.